Vísir - 20.09.1962, Blaðsíða 4

4
i
SIR
Fimmtudagur 20. seot. 1962.

Úr V esturbænum
til Vesturheims
Friðrik
A. Frið-
riksson.
Húsavík. — Nafnið eitt
geymir í sér sögu fyrsta
húss, sem norrænn mað-
ur reisti á íslandi. Þegar
alit kemur til alls, má
um það deila, hvor vík-
in á sér merkilegri sögu-
legan uppruna, Húsavík
eða Reykjavík. En það
er bezt að láta alla
hreppapólitík eiga sig að
sinni. En geta má þó
þess, að Húsavík á sér
fleira til ágætis en dvöl
Garðars Svavarssonar.
Á seinni hluta 19. aldar áttu
ýmsir menningarstraumar sér
nokkurs konar miðpunkt á
Húsavik, straumar, sem hafa
markað djúpa farvegi í þjóðlíf-
ið, svo sem stofnun fyrsta
kaupfélagsins o. fl. Húsvíking-
ar hafa verið félagsmenn
miklir, og þeir hafa átt ágæta
félagsmálaleiðtoga. Enda er
Húsavík nú mjög vaxandi
kaupstaður. Mikið ber á ný-
byggingum, og bærinn þenst
ört út, en er þó snyrtilegur og
Heimsókn
til séra
I I
Friðriks A.
Friðrikssonar
prófasts
á Húsavík
vel um genginn. Og þrátt fyrir
líf og grósku, sem hvarvetna
má sjá, er blær virðulegrar ró-
semi yfir staðnum. Kannske er
þessi blær ávöxtur gamals og
þroskaðs félagsanda.
Síðast liðin 30 ár hefir einn
maður komið mjög við sögu fé-
úr Vesturbænum, fæddur í
Lágholti við endann á Holta-
götu, rétt við sjóinn.
— Er nærgöngult að spyrja,
hvenær þú ert fæddur?
— Síður en svo. Ég er
fæddur 17. júní 1896 og varð
því 66 ára síðasta þjóðhátíðar-
dag.
— Það hefir sína kosti og ó-
kosti eins og hvað annað. En
smámennum eins og mér verð-
ur jafnan erfið samkeppnin við
Jón. Þess vegna skrapp upp úr
mér hér á árunum þessi vísa:
Margt er annars undarlegt
á Fróni.
Ég ýki litið:
Þeir gleymdu mér, en mundu
eftir Jóni!
Já, margt er skrítið.
Predestíneraður
í þetta.
— Hvað er annars um náms-
ferilinn að segja?
til námsdvalar við Chicago-há-
skóla. Árið 1930 fór ég svo til
Bandaríkjanna — vestur til
Blaine, landamærabæjar á
Kyrrahafsströnd. Þar leið okkur
mjög vel. Þaðan — hingað til
Húsavíkur.
Jafnvanir kirkjunni
og fjöllunum.
— Hafið þið komið á þessar
slóðir vestra síðan?
— Ég var sendur á Rótarý-
þing í Lake Placid, N.Y., árið
1952 og heimsótti þá snöggvast
mína gömlu söfnuði. Og árið
1957-1958 fékk ég ársfrí frá
störfum, og dvöldumst við
hjónin það |ár í Kanada og
Bandaríkjunum — fyrir utan
einn dag í Mexicó! Keyptum
gamlan Plymouth-bíl, ókum
24000 km., lentum aðeins einu
sinni í alvarlegum lögreglu-
háska, — ég ók þá sjálfur —
og drengskap. Hér heima eru
menn alveg eins trúhneigðir f
verunni, hygg ég. En þeir eru
orðnir jafnvanir kirkjunni og
fjöllunum í kringum sig, sem
hvorki hrynja né hlaupast á
brott, þótt þau séu látin óstudd
og afskiptalaus. — Vegn'a fá-
mennis hér heima er þó þjóð-
kirkjufyrirkomulagið það eina,
sem til greina getur komið —
fyrst um sinn.
„Heim til Húsavíkur“.
— Var nokkur sérstök á-
stæða til þess að þú sóttir um
Húsavík 1933?
— Nei, ekki önnur en sú, að
tími var kominn til að halda
heim, ef af því átti að verða.
Ég frétti að Húsavík væri laus
og sótti, öilum þar og öllu ó-
kunnugur.
— Og hér hafið þið kunnað
vel við ykkur?
— Ágætlega, er óhætt að
segja. Annað mál er það, að
og svo Norðurlands
o
lagsmála á Húsavík, ekki sízt
söngmálanna. Nafn hans mun
ekki mást áf sögusfðum Húsa-
vfkur. Þessi maður er séra
Friðrik A. Friðriksson, prófast-
ur, maður löngu landskunnur
fyrir kirkjuleg og félagsleg
stö'rf sín. Tíminn líður undra
fljótt, og það er dálítið erfitt
að átta sig á því, að þessi sf-
ungi maður skuli nú vera að
hætta störfum vegna aldurs. En
þó er sú raunin á.
Fyrir fáum vikum lá leið mín
um Húsavík, og þá fannst mér
ekki út í bláinn að leggja nokkr
ar spurningar fyrir séra Friðrik,
m. a. í tilefni þessara tímamóta.
Eftir að við hjónin höfðum
skyggnzt um á mestu athafna-
svæðum Húsavíkur og andað
að okkur ferskri angan af sjó
og fiski, lögðum við því leið
okkar upp undir brekkuna, en
þar stendur prófastshúsið,
hvítt, á fögrum stað, lftið eitt
afsíðis. Ekki þarf lengi dyra
að knýja. Hressileg gestrisni og
hlýja umvefur gestina, er þeir
ganga í hús prófastshjónanna
á Húsavfk.
Fyrst nutum við kaffis og
ágætra veitinga hjá frú Gert-
rud, en síðan hreiðruðum við um
okkur f notalegri setustofunni.
Séra Friðrik kveikti f pípunni,
ég helt mér við sfgaretturnar,
— enn þá á valdi svo ókúlti-
veraðrar tóbakstegundar.
Einn af mörgum
úr Vesturbænum.
— Þú ert ekki Húsvíkingur
að uppruna, séra Friðrik, þótt
þú hafir unað þér vel hér?
— Nei, alls ekki. Ég er
Reykvíkingur — meira að segja
— Ég varð stúdent 1916 og
cand. theol. 1921 — með dálítið
eftirminnilegri einkunn. 1 þá
daga þurfti 105 stig til að ná
I. einkunn á kandidatsprófi. En
mín stig urðu bara 104%. Ég
hefi líklega ekki lesið nógu vel.
Þú hefir aldrei verið í nein-
um vafa um stöðuval.
— Nei, eða ekki man ég til
þess. Móðir mfn átti sinn þátt
í því. Og snemma varð ég fyrir
áhrifum frá séra Guðmundi
Einarssyni, þá í Ólafsvfk, en
hann var einn af mfnum fyrstu
kennurum og velunnurum. Á
námsárunum tók ég líka tals-
verðan þátt í félagslífi, og töldu
ýmsir jafnaldrar mfnir oé sam-
starfsmenn mig gott prestsefni,
- svona í fljótfærni sinni. Ég
hef sennilega verið predestín-
eraður f þetta. '
Leiðin lá til
Vesturheims.
— Hvenær varstu vígður og
hvert?
— Ég var vígður haustið
1921 til prestsþjónustu f Wyn-
yard, Saskatchewan, Kanada.
Þar var þá fjölmenn íslendinga-
byggð, kölluð Vatnabyggð. Þar
átti ég eftir að starfa f tæp 9 ár.
— Hvað olli þeirri ákvörðun
þinni, að fara vestur um haf?
— Svona ýmislegt, en einkum
það, að séra Jakob Kristinsson,
sem starfað hafði um 5 ára
skeið í Vatnabyggð, hvatti mig
farar. Víst er um það, að ég
hefi aldrei séð eftir árunum
vestra. Þar var gott og að ýmsu
leyti lærdómsríkt að vera. Ég
hitti þar margt ágætra manna.
Einu sinni gáfu söfnuðir mínir I
Vatnabyggð mér hál."- 'irs frí
hittum fjölda góðra vina. Dá-
samlegt ferðalag!
— Hver finnst þér aðalmun-
urinn á kirkjulífi hér og vestra?
— Aðalmunurinn liggur fyrst
og fremst í aðstæðunum.
Vestra, f fríkirkjulöndum, geta
menn ekki haft prest og kirkju,
án þess að sýna lifandi áhuga
það kann að vera óskemmtilegt
fyrir einn söfnuð, að sitja með
sama prestinn í full 29 ár.
Hér grípur frúin inn f sam-
ræðurnar. Hún er dönsk.
— Mér finnst ég alltaf vera
að koma heim, þegar ég kem
til Húsavíkur.
Framh. á bls. 6.
Prófastshjónin á Húsavík.