Vísir - 02.11.1962, Side 13

V í S IR . Föstudagur 2. nóvember 1962,
13
ÍRLAND -
Framhald at bls. 8
Cromwells, sem fór með báli og
brandi um landið og leitaðist við
að uppræta kaþólska trú — ár-
angurslaust. Síðarnefndu rústirn-
ar eru að miklu leyti frá uppreist
inni mikiu 1916, þegar írar
reyndu að hrinda af sér oki Breta
meðan fyrri heimsstyrjöldin geis
aði, en voru brotnir á bak aft-
ur eftir miklar blóðsúthellingar.
Þegar haldið' er þvert yfir land
ið til vesturs, fer frjósemin smám
saman minnkandi, jarðvegurinn
verður æ hrjóstrugri, grjótið læt
ur æ meira á sér bera, og stein-
veggirnir verða æ fleiri.
Connemara.
Við komum síðla dags til Gal-
way, sem er gamall bær með
22,000 íbúum. Þótt hér sé ekki
um stórborg að ræða, er þessi
staður samt mjög mikilvægur,
þvl að bærinn er miðdepill sam-
gangna og viðskipta í vestur-
hluta landsins. Þangað og þaðan
liggja vegir í allar áttir, og þaðan
stefnum við áfram vestur á bóg-
inn, til Connemara, þar sem íbú-
arnir tala mestmegnis hina fornu
tungu, keltneskuna. Connemara
er tvímælalaust sá staður á ír-
landi, þar sem fátæktin og erfið-
leikarnir eru mestir. Þegar þang-
að er komið, hverfur maður í
rauninni hundrað ár aftur 1 tím-
ann, ef ekki lengra.
Þarna er það asninn, sem kem-
ur í stað hesta, vagna og bif-
reiða. Hann er mest notaður til
áburðar, eins og raunar á mörg-
um öðrum stöðum á Eyjunni
grænu. Þarna notar almenningur
líka mest mó til hitunar, því að
kol eru alltof dýr, til þess að
menn hafi efni á að kaupa þau.
Tekjurnar eru litlar og hrökkva
ekki fyrir slíkum munaði sem
kol eru. Fyrir bragðið blasa þarna
við mógrafir í öllum áttum.
Gamall stíll —
endurbættur.
Byggingarefni er ekki fjöl-
skrúðugt þarna, því að flest hús-
in eru úr leir og á þeim eru strá-
þök, sem bundin eru niður með
vírum, til þess að veður svipti
þeim ekki af. Dyrnar eru fyrir
miðjum öðrum langveggnum, og
þær eru þröngar, og sama máli
gegnir um gluggana, sem eru vart
meira en þröngar glufur. Þegar
inn er gengið, koma menn beint
inn í herbergið, sem er í senn
eldhús og setustofa. Jafnvel enn
í dag er sami, gamli byggingar-
stíllinn ríkjandi, og er þó talsvert
byggt, einkum í sveitum, en þó
hefir þessi gamli stíll verið end-
urbættur lítið eitt og færður í
nýtízkulegra horf, ef svo má að
orði kveða.
Sjaldan hefi ég séð eins mikla
fátækt og á þessum slóðum. Við
tjölduðum um kvöldið hjá gömlu
húsi, fengum leyfi til að hafast
við á grasbletti handan stein-
veggjar, en urðum að hafa okkur
á brott i býtið morguninn eftir,
því að bóndi beitti kúm sínum á
þenna blett. Hver bóndi hefir yfir
að ráða nokkrum afmörkuðum
skikjum, sem hver er um fjórðung
ur hektara, og flytur hann kýr
sínar á milli þeirra, svo að þær
hafi jafnan nóg að bíta
Litið inn hjá
fiskimanni.
Daginn eftir fluttum við okkur
um set, héldum til annars þorps,
þar sem menn höfðu að mestu
framfæri sitt af sjávarfangi, þótt
alifuglarækt væri þar einnig
nokkur. Húsið, sem við tjölduð-
um hjá, bar vott um öllu betri
efnahag, en fólk allt, sem á vegi
okkar varð, auðsýndi okkur sömu
vinahót og gestrisni og við höfð-
um komizt í kynni víð á vestur-
ströndinni.
Þarna var húsaskipun þannig,
að fyrst var komið í anddyri, og
úr henni var gengið inn í eins
konar eldhússtofu. Þarna var
mjög vistlegt. Eldstæðið var
með gamla Iaginu, það er að
segja það var svo stórt, að sæti
voru innan þess. Sjálfar hlóðirn-
ar voru niðri við gólf, og þar var
allur matur búinn til yfir opnum
eldi, brauð bakað og þar fram
eftir götunum. Olíulampar eru
hvarvetna notaðir til lýsingar, og
reykelsisker brennur án afláts,
en annars er krossmark eða
María og barnið helzt til skrauts
í húsakynnum manna.
Mikil framför
á fjórtán árum.
Bændurnir þarna tala kelt-
nesku, en geta þó brugðið fyrir
sig ensku, þótt það sé aðeins
gert, þegar nauðsynlegt er. Karl-
mennirnir eru klæddir þykkum
vaðmálsfötum, eins og tíðkuðust
til sveita hér á landi þar til fyrir
um það bil hálfri öld. Oft sá
maður þó rifinn jakka, og allur
var fatnaður fátæklegur og mátti
segja, að þar væri bót við bót,
en á höfði báru allir karlar
skyggnishúfur, „sixpensarann"
svonefnda. Margar hinna eldri
kvenna báru heimaofin sjöl, og í
Connemara er algengasti liturinn
ljósbrúnn grunnur með dökk-
brúnu mynztri.
Þótt okkur fyndist, að við vær-
um þarna komin á fund löngu
horfinnar fortíðar, sögðu vinir
okkar, að þeir gætu komið auga
á verulega breytingu til batnaðar,
frá því að þéir voru þarna á ferð
14 árum áður. Hagur bænda
virðist mun betri, og víða hefir
verið byggt upp á bóndabæjum.
Tilgangur okkar með því að
koma þarna var að hitta bónda
nokkurn og bróður hans, sem fá-
anlegir mundu til að flytja okkur
til Araneyja, sem eru þarna
skammt undan landi. Við hittum
einnig foreldra þeirra bræðra, og
voru gömlu hjónin fátæklega til
fara eins og annað fólk, og and-
litin báru þess vott, að þau voru
bæði slitin af vinnu og þreytt
orðin, enda hefir lífsbaráttan
verið harðleikin við íbúana þarna.
Gömlu hjónin kunnu nær ekkert
í ensku.
Hálfrokkið í stofunni.
Við reyndum að gefa okkur á
tal við gömlu hjónin og litla
telpu, sem hefir verið um hálfs
annars árs, barnabarn þeirra, en
ekkert þeirra var svo ræðið, að
við græddum neitt á þeim, og
þau virtu okkur fyrir sér með
nokkurri tortryggni. Við litum
inn í húsið þeirra, en svo litla
birtu lagði inn um litla skjáinn.að
hálfrokkið var þar inni. Við héld-
um fyrst, að við hefðum villzt inn
í hesthús eða eitthvert annað
peningshús, en þegar augu okkar
fóru að venjast rökkrinu, sáum
við okkur til mikillar furðu, að
við vorum stödd í stofu, og þarna
í hálfrökkrinu sátu tvö gamal-
menni og á moldargólfinu voru
tvö börn að leik. Með miklum
fortölum tókst okkur um síðir að
fá leyfi þeirra til að taka mynd
af gömlu konunni með barna-
barni sínu.
Landslag líkt og hér.
Þegar svo hafði um samizt, að
við fengjum flutning út í eyjarn-
ar morguninn eftir klukkan sex,
ókum við af stað aftur og héld-
um nú í norðvestur. Þar er lands-
lag undur fagurt og minnir mjög
á ísland. Náttúran er hrikaleg og
stórkostleg, víða fögur stöðuvötn
og á einum stað liggja þau
kringd fjallgarði, sem kallast á
ensku „The Twelve Beans“.
Þarna er þó nokkur skógur, eik
og fura, og auk þess blómgaðir
runnar og kjarr, svo að hrjóstr-
ugt er landið ekki.
Hvarvetna vesturhluta lands-
ins ríkir kaþólsk trú einvöld, og
eins og suður í Iandi eru kross-
mörk eða helgimyndir við hver
vegamót eða Kristsmynd er kom-
ið fyrir á einum hæsta stað í
fjöllunum. Og hér á það sama við
og suður í landi, andstæðurnar i
þjóðlífi íra, mikil fátækt alls al-
mennings og auðæfi kirkjunnar.
Kaþólska kirkjan er öflugasta
peningavaldið á írlándi, og kirkj-
an kaupir margar hallir og kast-
ala, sem eigendur hafa ekki efni
á að eiga lengur, og breytir þeim
í klaustur munka eða nunna.
Hvarvetna verða á vegi okkar
kaþólskir klerkar, sem virðast
eiga góða daga. Flestir eiga eða
hafa bíl til umráða. Þeir leika
golf a ,m. k. tvisvar í viku, og
við mættum nokkrum, sem voru
á leið til eða frá golfleik, í bílum
sínum. í stórum systkinahóp er
næstum alltaf einn prestvígður
maður.
Með móflutningsbát
til Arans.
Morguninn eftir tökum við
saman pjönkur okkar og höfum
aðeins það allra nauðsynlegasta
með okkur. Við hittum bændurna
á tilseltum tíma og skiljum bíl-
inn eftir í Connemara. Báturinn
reynist vera venjulegur móflutn-
ingabátur, og lifa bændurnir á að
flytja mó til Aran-eyja, því að
þar er ekki um annan eldivið að
ræða.
Við höfum aldrei séð bát af
þessu tagi. Hann virtist um 100
ára gamall, var sjö metra langur,
tjargaður og með stór, brún segl.
Bátar af þessu ' tagi hafa verið
notaðir þarna öldum saman. Eig-
endurnir, ungir bændur, höfðu
erft hann eftir afa sinn.
Háfermi var á bátnum, vindur
á móti, allhvass, svo að rauk yfir
bátinn, og við vöknuðum í and-
liti. Allt í einu gerði dembu. Eig-
endur bátsins höfðu lítið skjól
fyrir vindi og sjó, en létu það
ekki á sig fá. Við reyndum að
finna afdrep fyrir vindi og regni
bak við mófarminn og með því
að skríða lengra ofan í botninn á
bátnum. Svo brauzt sólin allt í
einu fram aftur, þungbúin skýin
tvístruðust, og gerbreytti um
veður, en slíku vorum við vön
að heiman, svo að þetta vakti
enga undrun okkar.
Þegar lagt var að bryggju á
eynni, voru þar nokkrir menn
fyrir. Við stigum skjótt á land,
en mennirnir tóku þegar við að
koma mófarminum á land. Bátur-
inn hafði verið tæmdur á svip-
stundu, og bátsverjum gafst
meira að segja tóm til að fá sér
ölkollu i kránni við höfnina, áður
en útfallið gerði þeim ófært út
aftur.
ÓDÝRIR
HATT4R
mikið úrval
Hattabúðin
HULD,
Kirkjuhvoli
Fíat ’62, gerð 500, keyrður 450
kílómetra. Verð samkomulag. —
Volkswagen ’55 keyrður 60 þús.,
svartur, kr. 55 þús. Fiat 600 ’58
verð kr. 50 þús. samkomul. Dadge
’48, á góðu verði ef samið er strax.
pr. mán. — Opel Kapitan ’56, einkabíll, verð samkomulag. — Volks-
wagen ’55 Ijósgrár. nýendurnýjaður mótor og kassi. 55 þús. — Ford
Station ’59, fallegur bíll, samkomul. Volkswagen 60, skipti á VW '63.
Volkswagen '59 með öllu tilheyrandi. Útb 90 þús. — Opel Caravan ’60
verð kr. 110 jús. útbo'rgað. — Ford Sodiac ’55 kr. 65 þús. fallegur bíll.
Opel Caravan '60, skipti æskileg á 4—5 manna bíl, helzt VW '55—'56
Opel Caravan '59 kr. 115 þús. útborgun Opel Caravan ’54 kr. 35 þús.
samkomul Þarf lagfæringu. — Ford Cheffir ’58 kr. 95 þús., samkomul
Ford Consul kr. 65 — 70 þús. útborgun 40 þús, samkomulag um
eftirstöðvar. Ford ’57 6 cyl. benskiptur (ekki taxi) má greiðast
með fasteignatryggðum veðbréfum — Marcedes Benz 18—220 gerð
Verð samkomul. — Hefi kaupanda að Mercedes Benz '62—’63 220
Plymouth station ’58, gott verð et samið er strax Consul 315 ’62
samkomul., skipti koma til greina á Volkswagen '56
Ford Taunus ’60. Verð samkl Dodge 2ja dyra ’56 fyrir fasteignabrét
Gjörið svo vel, komið með bflana — og skoðið bílana á staðnum
BIFREIÐASALAN, Borgartúni 1 Simar: 18085, 19615 og 20048
Laugavegi 146
Sími okkar er 1-1025.
Höfum í dag og næstu daga til sölu:
Ford-stadion 1955 á hagkvæmu verði og greiðsluskilmálum Ford-
Prefect, 1946 óskaað eftir staðgreiðslutilboði. Opel-Rekord, 1957, góður
bíllw 80 þús., útb. 40 þús. kr. Volkswagen allar árgerðir frá 1954 til
1962. Volkswagen rúgbrauð, flestar árgerðir. Mercedes-Benz flestar
gerðir og árgerðir. Moskwitch og Skoda bifreiðir allar árgerðir. Opel
og Ford-Taunus flestar árgerðir.
Auk þessa í mjög fjölbreyttu úrvali allar gerðir af 6 manna bifreiðum,
sendi — station og vörubifreiðum.
Áhrezla lögð á lipra og örugga þjónustu.
BÍLASALAN ÁLFAFELLI . Hafnarfirði . Sími 50Í518
Seljum í dag Mercedes Be’nz 180 ’55, kr. 115 þús., einkabfll í tfijög
góðu ástandi á nýjum dekkjum. Merceder Benz ’54 kr. 110' þús., níjög
fallegur bfll. Chevrolet ’55, kr. 90 þús. í sérlega góðu standi, nýupp-
tekinn og sprautaður. Piymouth '57 kr. 130 þús., góðúr bfll. Sþoda
station ’56 kr. 40 þús., Austin station ’55 kr. 55 þús., nýupptekinn
mótor og undirvagn. — Hagstæðir greiðsluskilmálar.
BÍLASALAN ÁLFAFELLI . Hafnarfirði . Sími 50518
BILA OG BILPARTASALAN
Höfum til sölu m. a.: Dogde '55 einkabfl, skipti æskileg á
góðum 4 manna bíl ’58—60. Ford ’55 station skipti æskileg
á fólksbfl. — 20 tommu ford felgur með dekkjum, skipti-
drifs hausing og góðar sturtur af 4 tonna bfl.
Hellisgötu 20, Hafnarfirði, sími 50271,
Hfolbarðaverkstæðið Millan
Opin alla daga frá kl. 8 að morgni ti) kl. 11 að kvöldi.
Viðgerðir á alls konar hjólbörðum. — Seljum einnig allar
stærðir hjólbarða — Vónduð vinna. — Hagstætt verð. —
katíZoviÍAko
H E RRAD E I LD
Ódýrast er að auglýsa í Vísi

oOVfUB i.CU^
SELUR Rk^oK