Vísir - 06.11.1962, Blaðsíða 9

1
VlSIR . Þriðjudagur 6. nóvember 1962.
9
'C'yrr á árum var rætt um Evr-
ópu norðan og sunnan Alpa.
Sú skipting hefir á seinni árum
orðið að víkja fyrir stjórnmála-
legri skiptingu Evrópu í vestur
og austur. Skipting Evrópu land-
fræðilega í norður og suður um
Alpafjallagarðinn er rökrétt
einnig ,f dag frá menningarlegu
sjónarmiði.Þar fyrir sunnan liggja
elztu menningarlönd Evrópu:
ítalía og Grikkiand.
Hér er sagt í stórum dráttum
frá borginni Gubbio, sem er á
Mið-Ítalíu í Umbríuhéraði.
Hátt undir hlíðum Ingino-
fjallsins er samfelld húsaröð.
Húsin eru hlaðin úr steini ljósum,
þök þeirra eru rauðleit. Mest ber
á ráðhúsi borgarinnar, Palazzo
dei Consoli og nokkrum kirkju-
turnum. Borgin lætur lítið yfir
sér, og þér kemur vart til hugar,
að hér búi og starfi yfir 40 þús-
und sálir, að hér sé unnt að búa
529 metrum yfir sjávarmál. Allt
er þér framandi, tungutak inn-
fæddra, nöfn á götum og bygg-
ingum. Þú átt að venjast annarri
húsagerðarlist. Þú kemur að
Piazza 40 Martiri, torgi 40 píslar-
vætta. Torgið er stórt, hér er
garður. Þarna stendur líkneski af
þér ókunnum manni. Þarna er
kirkja, og framundan er aflöng
bygging, tvíhæða, f stað lokaðra
veggja eru hér súlnagöng. Þetta
er markaðssvæði, verzlanir fyrri
tíma. í dag er hér hljótt. Það er
ártíð helgs Ubaldo, hinn 15. maí.
Hátíðin hefst með messu í bæna-
húsi múrara. Þar verða menn
kjörnir til þess að bera 8 metra
há stundarglös úr viði, hin svo-
kölluðu „ceri“.
Keppt er um hver verður fyrst-
ur upp á fjallið Ingino að klaustri
helgs Ubaldo. Þrjár stéttir taka
þátt f keppninni: múrarar, kaup-
menn og bændur. Á hverju stund-
arglasi er verndardýrlingur. Lítið
líkneski af helgum Ubaldo á
stundarglasi múrara. Á stundar-
glasi kaupmanna er smálíkneski
af helgum Georg. Bændur bera
stundarglös með helgum Ant-
oníusi einsetumanni. Vanda þarf
valið, af því að burðurinn er
þungur, og heiður hverrar stéttar
um sig er í veði.
Það þarf einnig að velja
trumbuslagara og fánabera. Þú
fylgist með fylkingunni, sem
gengur að Porta Castello, borg-
arhliði kastalans. Umhverfis
Gubbio er enn í dag gamli borgar-
múrinn. Þarna er gljúfrið, sem á-
in Camignano hefir myndað. Það
er stórt, fjallið er rúmir 800
metrar að hæð. Liðið er frítt,
klætt í fornan búning frá 12. öld.
Hér taka þeir á móti blómvendi.
A f hverju er haldin hér hátíð
ár hvert hinn 15. maí? Þú
færð engin greið svör. Uppruni
hátíðarinnar er í raun og sann-
leika fallinn í gleymsku. Einn
telur, að hátíðin eigi sér rætur
allt aftur f heiðni, sé haldin til
heiðurs korngyðjunni. Annar seg-
ir, að hér sé minnzt undraverðs
sigurs borgaranna á 12. öld, er
þeir einir og óstuddir sigruðu 11
sambandsborgir. Þá sátu að
stjóm ghibellínar, sem voru
menn harðir af sér og grimmir.
Sá þriðji heldur, að hátíðin sé
táknræn, stundarglösin séu gefin
helgum Ubaldo í þakkarskyni. Þér
er ljóst, að ekki er á allra færi
að bera þau og renna upp á fjall
með þau á 13 mínútum, og vega-
lengdin er um 2 km. Allt er fólk
hér prúðbúið, sem fylgir fylking-
unni að Piazza della Signoria,
ráðhússtorgi borgarinnar. Feður
eru á gangi með prúðbúin börnin,
móðir heldur ef til vill á því
yngsta. Ungar blómarósir trítla
með,- og yngissveinar halda hóp-
inn sér. Trumbuslagarar slá
trumburnar, og fánaberar ganga
í broddi fylkingar. Ráðhústorgið
er stórt. Framundan er stein-
Vigdís Hansen
cand. mag.
lýsir heimsókn
í gamla borg í
Umbríu
hjarta Ítalíu
veggur, andspænis honum er
húsaröð Via dei Consoli. Til ann-
arrar handar er Palazzo il Primo
Capitano og til hinnar er Palazzo
dei Consoli. Torgið minnir helzt
á leiksvið miðalda, þáV sem far-
andsleikarar gátu slegið upp sviði
og leikið listir sínar. Torgið
stendur hátt í hlíðinni og frá
opnum steinveggnum sér vítt um
Umbríuhérað.
Á tröppum Palazzo il Primo
Capitano er veitt móttaka lykli
ráðhússins að viðstöddum erki-
biskupi. .Sú athöfn er táknræn.
Kirkjuklukkum er hringt og nú
má líta stundarglösin, sem sýnd
eru. Samtímis er komið með þrjár
krúsir úr leir, listavel gerðar.
Þér dettur þá í hug, að hér bjó
og starfaði meistari Giorgo. Hann
fann upp hinn rauða gljáa leirsins
við endurskin málmsins. Slíkri
uppfinningu var haldið leyndri
sem hernaðarleyndarmáli þegar
grannaborgir vildu færa sér hana
í nyt. Enn f dag eru leirmunir
eftirsóttir frá Gubbio, og leir.
munasmíði sómi sýndur.
Tjað færist kátína yfir menn,
hátíðahöldin dreifast um
bæinn, keppendur skipta sér og
fara um bæinn og sýna stundar-
glösin og setja þau á fótstallana
f Via Savelli della Porta. Nú
hefst hóf í ráðhúsinu fyrir for-
ráðamenn borgarinnar og gesti
þeirra. Það er föst venja að neyta
fiskjar. Ráðhúsið er opið öllum
borgar-búuni .til þess að kanna
undirbúning og skoða safnið. Þér
hefir orðið starsýnt á það. Ráð-
húsið er undurfögur bygging í-
gotneskum og rómverskum stíl.
Yfir gluggunum, tveim og tveim,
hvílir blær samræmis og hrein-
leika. Turninn sómir sér vel, þótt
hann sé óvenjulega lágur. Þú
gengur inn um dymar, sem eru
fornlegar á að sjá.
Þú kemur inn í stóran sal, sem
er eftir endilöngu húsinu. Þar eru
nú veizluföngin og borðum komið
fyrir. í öllum ráðhúsum ítölskum
frá miðöldum er gengið rakleitt
inn í sal. Clíkir salir voru notað-
ir til þingstarfa og í þágu borgar-
félagsins. Á ytri vegg hússins eru
stórir járnhringir í mannhæð. Ut
úr veggnum skagar oft járnteinn,
sem ber yzt hesthöfuð. Þar skyldi
Torgið og ráðhúsið í baksýn.
Ein miðalda gata f Gubbio.
tjóðra reiðskjótann. í dag er hér
varðveitt safn borgarinnar. Elztu
munir eru frá rómverskum tíma.
Þeim er raðað hér meðfram
veggjum. Er þú svipast hér um,
undrar þig ef til vill einna mest
leikur hinna bogadregnu línu
rómverska byggingarstflsins. í
■ einum boganum er gluggi, í öðr-
um opnast inngöngudyrnar. Sjálft
loftið er hvelft og í skáhallri línu
við boga á gafli, liggur stiginn
upp á efri hæðina. Hér efra er
mesta gersemi safnsins Tavole
Eugubine. Á hana er skráð hið
forna mál Umbríuhéraðsins. Gam
alt myntsafn er hér, og einnig eru
varðveittir munir úr leir, gerðir
af meistara Giorgo.
Þú ert hér í þér nær ókunnum
heimi, þar eð öll listaverkin eru
trúalegs eðlís, tjáning kaþólskra
listamanna á hinni helgu bók og
undraverkum. Þú gengur út á
svalirnar og hugsar þér, að þú
sért æðsti maður borgarinnar og
lítir yfir veldi þitt. Fyrir neðan
þig gefur að líta rauð húsþökin,
mjóar göturnar. I fjarska eru
fjöllin hulin í hitamóðu. Þú 'sérð
að fólkið er að tínast í burt. Hlé
er á hátíðarhöldunum. Sá er siður
í landi hér, að menn fari heim á
miðjum degi, eti og hvílist.
T/'eitingahús og krár eru opnar.
~ Þú sezt inn á eina þeirra.
Fyrir henni hékk fortjald, lausar
snúrur marglitaðar úr plastefni.
Það er dimmt inni, hvítur dúkur
er á borðum og tvær krúsir með
legi í. Auðséð er, að fjölskylda
rekur krána. Inni ríkir friður og
ró, sem minnir mjög á heimili.
Allt fer fram með kyrrð, og af-
greiðslan er góð. Þér er réttur
matseðill. Upptalning réttanna
er löng og úr miklu er að velja,
en hvað er hvað? Þú lætur kylfu
ráða kasti. Þér er borin súpa.
Hún er hnausþykk. Ö — sköp er
bragðið líkt, að hún sé kjötsúpa
úti á íslandi. Kjötið er hins vegar
þurrsteikt, og salatið er mengað
olíu. Vínið er gott, brauðið er
hálft og bragðgott. Áð lokum er
þór borin pera í vatni.
Þér er reikað um bæinn. Göt-
urnar eru þröngar, hlaðnar úr
steini, sem er máður af gangi
kynslóðanna. Engin gangstétt er
meðfram húsunum. Þar eð borgin
stendur I fjallshlíðinni, sveigjast
götur oft í ótal hlykkjum, þeim
hallar upp að húsunum og eru
lægstar í miðju. Þar rennur rign-
ingarvatnið. Yfir g-etunni eru
múraðir bogar, eins og til styrkt-
ar húsunum beggja vegna. Gatan
er sem undirgangur. Húsin eru
há,- Fyrir gluggum í götuhæð eru
járnrimlar. Siíkt hefir verið nauð-
syn á rósturtímum. Brú getur
legið hið efra að húsi. Húsin eru
oft þakin vafningsviði, og jurta-
pottar standa meðfram hús-
Frh. á bls. 13
I BORG
þagnarinnar