Vísir - 06.11.1962, Blaðsíða 13

V í S IR . Þriðjudagur 6. nóvember 1962.
13
Umbílatollog
benzínverð
SU fregn var birt í blöðunum
s. l. sumar — og raunar borin til
baka skömmu síðar — að fyrir
dyrUm stæði að hækka verð á
benzíni og lækka um leið innflutn-
ingsgjöld á bifreiðum. Þarna var
um að ræða breytingu, sem hefði
getað orðið til bóta, og skal þetta
skýrt nokkru nánar hér á eftir.
Kaupendur beittir
harðræði.
Þeir, sem þurfa bifreið vegna
starfa eða til tómstundagamans,
einu nafni bílakaupendur, hafa á
undanförnum árum og áratugum
verið beittir töluverðu harðræði.
í meira en aldarfjórðung var inn-
flutningsbann á þessarri vöruteg-
und. Aðeins fáir útvaldir fengu að
flytja inn bifreið, og hinir áttu
þann kost einan að kaupa hana
á svörtum markaði, notaða. á ailt
að fjórföldu verði.
Þegar létt var loks á innflutn-
ingshöftunum, fylgdi í kjöífarið
þvílík gjaldheimta í formi tolla,
söluskatts og sérstaks 100%
skatts á fob-verð, að enn er ein-
ungis á færi velefnaðra manna að
eignast góðan bíl. Þessi gjald-
heimta ríkisins, er nemur^samtals
tvöföldu verksmiðjuverði bifreiðar-
innar, jafngildir hreinni og beinni
upptekt (konfiskaiton) á sparifé
borgaranna og á sér ekki dæmi
f öðrum löndum hins vestræna
heims.
Stéttum mismunað.
Þó tekur nú út fyrir allan þjófa-
bálk, að hin okurháu aðflutnings-
gjöld eru ekki látin falla jafnt á
alla þegnana. Leigubílstjórar þurfa
t. d. ekki að greiða eins hátt verð
fyrir bifreið og læknar, og verður
þó að telja þjónustu hinna síðar-
nefndu engu veigaminni fyrir
þjóðfélagið en leiguakstur.
Jeppinn er fólksbifreið bóndans,
enda hæfir hann staðháttum úti á
landi. Hann er einnig fluttur inn
af fjölmörgum bæjarbúum, sem
finnst hann henta sér betur en
aðrir bílar. Þetta fólk er með öllu
undanþegið hinu sérstaka 100%
gjaldi til ríkissjóðs. Því fer víðs
fjarri, að jeppinn sé að nokkru
ráði hafður til landbúnaðarstarfa
eða flutnings. Til þeirra hluta not-
ast dráttarvélar og vörubílar, enda
miklu hentugri. Hins vegar er
jeppinn mjög í gangi sem leigu-
fólksbifreið í sveit og þá fyrir
fullan taxta, enda þótt bifreiðin
njóti tollfríðinda.
Vandaðir bílar
óvelkomnir.
Jafnframt er viðhöfð mismunun
varðandi bílastærð og þunga. Ef
bifreið v.jur meira en 1150 kg.,
hækkar „gjald til ríkissjóðs" úr
100 upp í 135%. Nú er vitað, að
gæði farartækisins eru að veru-
legu leyti komin undir efniviðn-
um, sem i það er lagður. Því
meiri sem hann er, því betra verk-
færi að öðru jöfnu. Þessi 35%
aukaskattur á þyngri bifreiðar —
ofan á þau feikn tolla og gjalda,
sem fyrir eru — gerir flestum
nær ókleift að eignast hinar vand
aðri tegundir, en beinir kaupunum
til hinna léttari og lélegri bíla
Skýtur þessu skökku við í okkar
landi, sem hefir slæma vegi og
fjall-lendi og þarfnast því kraft-
mikilla og traustra bifreiða. Það
skal tekið fram, að margar bíla-
tegundir yfir 1150 kg. eru ódýrari
í rekstri, sparneytnar á benzín og
án teljandi viðhdfdskostnaðar um
árabil.
Rekstrarkostnaður.
Afleiðing hinna háu aðflutnings-
gjalda er m.a. sú, að afskrift og
vaxtatap verða stærstu liðir rekstr
arkostnaðar, en eldsneyti, sem hér
er selt ódýrara en víðast annars-
staðar, verður tiltölulega smár
póstur. I
Þorri'fólksbifreiða í notkun kost-
ar frá kr. 100 — 300 þúsund. Ef
miðað er við meðal-verð kr. 200
þús., meðal-benzínneyzla 10 lítra
á 100 km. og meðal-akstur 15000
km. á ári, verður árlegur rekstrar-
reikningur sem næst jjannig:
Afskrift 10% kr. 20.000,-
Vextir fjárhæðar, sem
bundin er i bílverði 7% kr. 14.000,-
Tryggingar (kasko með kr.
eitt þús. sjálfsábýrgð) kr. 4.725,-
Benzín 1500 1. á 4/20 kr. 6.300,-
Kr. 45.025,-
Viðhald bifreiðar (þ.e. smurning
og olía, hreinsun og bónun, hjól-
barðaslit, bilanir o.fl.) er ekki tekið
með, enda raskar það ekki niður-
stöðu, og liðurinn er mjög breyti-
legur eftir bílategund sem og með-
ferð, en einkum ber að hafa í
huga, að hann eykst í vaxandi
mæli með aldri bifreiðarinnar.
Segjum nú, að aðflutningsgjöld
verði lækkuð til helminga, t.d. með
brottfalli margnefnds 100% gjalds
til ríkissjóðs, þannig að meðal-bif-
reiðin kostar um kr. 135.000,—
i stað 200,00, — , 'en benzín sam-
tímis tvöfaldað í verði.
Dæmið verður þá á þessa leið:
Afskriftir 10% kr. 13.500,-
Vextir bundins fjár 7% &r. 9.450,-
Tryggingar kr. 3.585,-
Benzín 1500 1. á 8/40 kr. 12.600,-
kr. 38.835,-
Það fer ekki milli mála, að
bifreiðareigandinn myndi hagnazt
á slíkri ráðstöfun, jafnvel þó að
benzín hækkunin yrði svo ferleg
sem í dæminu greinir. En hvað
myndi vinnast að öðru leyti?
Kostir lægra
bifreiðaverðs.
Fyrst, lækkun aðflutnings-
gjalda myndi gera fleirum unnt
að eignast þetta eftirsótta og ó-
missandi farartæki, þegar ný VW-
eða Renault-bifreið fæst fyrir
kr. 75 — 80 þús. og aðrar eftir þvi,
geta velflest heimili keypt sinn
fjölskyldubil, en svo er ekki í dag.
Annað, hinum betur stæðu er
gert kleift að afla sér vandaðra
tegunda, sem hæfa vegum og lands
lagi hér.
Þriðja, mögulegt verður með
lækkandi verði að afskrifa bifreið-
ar á skemmri tíma, við það sparast
hinn gífurlegi viðhaldskostnaður
gamalla vagna, og bílgörmum fækk
ar til aukins öryggis fyrir umferð-
ina.
Fjórða, hækkun benzín-verðs
mun hins vegar tryggja ríkinu
jafnari og betri tekjur en háir
tollar.
Fimmta, hækkunin mun draga
úr óþörfum og erindislausum
akstri, svonefndu bílaflakki, og
minnka nokkuð álagið á hinu
ónoga vegakerfi okkar.
Sjötta, hún mun stuðla að inn-
flutningi neyzlugrannra bifreiða
og á þann hátt einnig leiða til
sparnaðar fyrir þjóðarbúið.
Forsætisráðherro-
íundum fjölgur
Nokkrar tillögur.
Allar snöggar breytingar eru
varhugaverðar, og gæta verður
þess að dreifa gjöldum réttlátlega
niður á þegnana. Ef benzín-verð
er fært upp, verður að auka þunga
skatt á hráolíubifreiðum tilsvar-
andi, þannig að eigendur beggja
tegunda beri sem jafnast útgjalda-
hækkun. Að minni hyggju ætti að
taka þrjú skref:
1) Aðflutningsgjöld séu nú þeg-
ar ákveðin hin sömu fyrir allar
fólksbifreiðar og fyrir hvern þegn,
sem í hlut á. Þannig sé byrjað á
því að fella niður 35% aukaskatt
á þyngri bifreiðar og jafnframt
fríðindi einstakra stétta. Trygg-
ingarstofnunin á að borga niður
bílverð fyrjr vanheila.
2) Að 2—3 árum liðnum skyldi
afnema með öllu 100% gjald til
ríkissjóðs og láta tolla duga, en
hækka um leið benzín-verð upp
í kr. 6,00 per iítri.
3) Lokaskrefið — að 2 árum
liðnum þar frá — yrði hækkun
benzín-verðs upp í kr. 8,00 per
lítra, og sé þeirri hækkun með
lögum varði óskiptri ásamt þunga-
skatti á hráolíubifreiðar til þess
að steypa vegakerfi landsins. Bíla-
! eigendur munu þá innan tíðar fá
j hækkunina endurgreidda með stór
I lækkuðum viðhaldskostnaði bif-
reiða, tímasparnaði, þægindum og
menningarauka. M.G.
Framhaid af bls. 9 |
veggjum. Það er ekki ótítt að
mæta ketti hér á götu, og lítir þú
inn um ’kjallaraglugga áttu von
á að sjá hæsni. Verzlanir eru á
götuhæð. Varningur er ekki hafð-
ur til sýnis. Þar sem leirkerasmið-
urinn býr, eru ótal krukkur úti í
garði. Sums staðar hanga verzl-
unarvörur á húsvegg. Þarna er
maður að ná 1 vatn, annars ertu
hér einn á ferð. Þig grípur kyn-
legur ótti. Borgin er sem hluti
fjallsins, allt virðist dautt, og allt
er hljótt. Gubbio er nefnd borg
þagnarinnar. Þú veizt, að hér býr
fólk, að lífið var litskrúðugt rétt
áðan. Þarna er hús. Á því eru
tvennar dyr. Aðrar eru stærri og
breiðari. Það eru aðaldyr hússins.
Hinar eru lágar. Þær eru dyr
dauðans, um þær eru lík borin út
úr húsinu. Þær eru ekki notaðar
til annarra hluta. Gluggarnir
sitja á húsunum hér og hvar,
Sumir eru mjóir og aflangir, aðr-
ir eru breiðir og bogadregnir. Yfir
hurð eða efst á gafli getur að líta
skjaldarmerki.
ú lítur inn í Palazzo ducale,
höll greifans. Það er fögur
bygging. Hallargarðurinn er stór.
Rauður og grár steinn mynda
skemmtilega litarsamsetning á
veggjum hennar. Höllin er notuð
í þágu borgarinnar, áður var tíð-
in önnur, þegar Federigo di
Montefeltro, greifinn af Urbino,
lét reisa höllina um 1476. Hér er
haldin sýning á nútímalist. Sýn-
ingarmunir eru margs konar:
leirmunir, vefnaður, tréúrskurður
og munir úr málmblöndum. Löng
un og mót listaverkanna fylgja
nýjustu stefnum Evrópulistar.
Borgin er vöknuð af miðdegis-
blundi. Að þér berst mannamál.
Dómkirkjan er hér rétt hjá, hún
er prýdd lágmyndum, sem tákna
hin fjögur ^uðspjöll. Neðan
þeirra er skjaldarmerki borgar-
innar og páfaríkisins. Frá henni
gengur skrúðfylking presta. Þeir
bera í broddi fylkingar líkneski
helgs Ubaldo, erkibiskupinn fer
með helga dóma dýrlingsins og
mun blessa keppendur.
Af hverju er nú fólk að þreyta
þessa braut? Svifbraut liggur upp
á fjallið rétt utan við gamla borg-
Danska blaðið B. T. skýrði ný-
lega frá því, að fundum forsætis-
ráðherra Norðurlanda myndi fjölga
vegna vaxandi samstarfs Norður-
landanna. Er gert ráð fyrir að fund-
ir forsætisráðherranna með forset-
ur.i Norðurlandaráðs fari fram fyrir
hvert þing ráðsins, og verður einn
slíkur fundur nú um miðjan nóv-
í góðviðrinu að undanförnu hef-
ur verið unnið af miklu kappi við
að setja hina lituðu skrautglugga
í Kópavogskirkju, og er verkinu
senn lokið.
armúrinn. Rauðar og bláar körf-
urnar svífa þarna í lausu lofti.
Langt að ber í krossinn uppi á
fjallinu og turn klausturkirkj-
unnar. Fólksmergðin eykst. Eftir-
væntingin liggur í loftinu. Allir
bíða þess, að kirkjuklukkum sé
hringt og sé veifað hvítum vasa-
klúti út um glugga dómhússins.
Um leið þjóta keppendur af stað
léttir á sér þrátt fyrir þunga
byrði. Hreyfing kemst einnig á
mannhafið, enginn vill missa af
góðri skemmtun.
Hátíðinni lýkur með skrúð-
göngu ofan af fjallinu. Blys eru
tendruð, og klerkarnir syngja. Þeir
bera til borgarinnar líkneskin
þrjú. Stundarglösin eru varðveitt
í klaustrinu að fyrsta sunnudegi
£ maímánuði næsta árs. Það er
fögur sjón að horfa á skrúðgöng-
una, sem mjakast hægt niður
fjallið. Eyranu er Ijúft að hlýða á
sönginn. Yfir honum er duld.
Hann minnir þig á sögu um undra
verk, sem heilagur Franz frá
Assisi vann hér. Hún hljóðar
þannig: „Á dögum heilags Franz
eyddi úlfurinn byggðina. Hinn
helgi maður heyrði þess getið og
Ieitaði uppi úlfinn til þess að víta
hann. Við ávítunarorðin brast
úlfurinn í grát og lofaði bót og
betrun. Til þess að sanna undir-
gefni sína rétti hann heilögum
Franz löppina. Hélt úlfurinn heit
sitt, varð ástsæll af borgarbúum
og ólu þeir hann. Lézt hann úr
elli og var jarðsettur í vígðum
reit. Gröf hans varð helgur stað-
ur, sem menn streymdu að í píla-
grímsferðir.
V/’ið Porta Romana, rómverska
' borgarhliðið, stendur kirkja
heilags Ágústar. Hún er nýleg
að sjá, en í kórnum sérð þú vegg-
málverk Ottaviano Nelli frá síð-
ari hluta 15. aldar. Þar lýsir lista-
maðurinn lífi heilags Ágústar á
þann hátt sem hann bezt vissi.
Yfir veggmálverkunum ríkir dul
en jafnframt raunsæi. Ottaviano
Nelli var fæddur hér í Gubbio
og starfaði hér.
Yfir borginni er í dag einkenn-
andi máttur en samtímis raunveru I
leiki þess sem var og þess sem !
er. Þú hefir séð inn I heim hins |
liðna, en vélarskrölt hjólhestsins I
ember, eins og Vfsir hefur þegar
skýrt frá.
í frétt B. T. er sagt, að Ólafur
Thors forsætisráðherra muni sitja
fund Norðurlandaráðsins ásamt
Jens Otto Krag frá Danmörku, Kar-
jalainen frá Finnlandi, Gerhardsen
frá Noregi og Erlander frá Sví-
þjóð.
sem að þessu vinna, hafa lokið
þessu verki, munu þeir taka til
við annað verkefni, að setja þrjá
skrautglugga í byggingu þjóðminja
safnsins við Hringbraut og Mela-
veg. Er þar um þrjá glugga að
ræða, sem komið verður fyrir í
turni þeim, sem snýr út að Hring-
brautinni. Teikningar að gluggum
þessum hefir Nína Tryggvadóttir,
listmálari, gert.
Ný Ifóðabók
Nýkomin er á bókamarkaðinn
frá Helgafelli ljóðabókin „Á hverf-
anda hveli“, eftir Helga Valtýsson.
í henni eru ljóð á þremur tungum:
íslenzku, norsku rikismáli og Iands
máli.
Helgi Valtýsson er lesendum
Vísis að góðu kunnur, því að hann
hefur á undangengnum áratugum
iðulega sent blaðinu vel ritaðar og
fróðlegar greinar. Helgi Valtýsson
varð snemma þjóðkunnur maður
fyrir stofnun ungmennafélaganna,
og sem kennari og rithöfundur.
Þarf ekki að bæta við það, sem vel
hefur verið um þetta sagt í til-
efni afmælis hans nýlega, en ef
til vill er ýmsum það síður kunn-
ugt, að Helgi Valtýsson hefur á
löngu æviskeiði oft beizlað sinn
gand í ljóði og oft tekið góða
spretti, og títt kennir þar eldmóðs
áhugamannsins, sem er ávallt sí-
ungur í anda, þótt farið sé að
kvelda í lífi hans. Helgi gaf ungur
út Ijóðakver, sem ég man vel, og
nú kemur þessi nýja ljóðabók á af-
mælinu, sem ætti að verða fengur
vinum höfund^rins, gömlum nem-
endum hans og fjölda mörgum
öðrum.
A. Th.
Fótsnyrting
Guðfinna Pétursc’.áttir
Nesveg 31. Simi 19695
minnir þig á nútímann. Knálegir
ungir menn þjóta hér um á mótor
hjóli, lítt klæddir. Þeir cru að
koma frá baðströnd Adríahafsins.
Þér er sagt, að aðalstarfsemi
borgarinnar sé tengd sements-
verksmiðjunni, og hér komi fjöldi
ferðamanna ár hvert. Rétt utan
við borgina er rómverskt leikhús
frá tíma Ágústar keisara. Leik-
húsið er vel varðveitt. Þar eru í
ágústmánuði haldnar leiksýning-
ar á fornum leikritum.
Jafnskjótt og Þjóðverjar þeir,
Borg þagnarinnar —
Skrautrúður settar
I Þjóðminjasafnið