Vísir - 21.12.1962, Blaðsíða 7

VÍSIR . Föstudagur 21. desember 1962.
7
Bandarísk Skybolt-eldflaugin sem misheppnaðist.
Eftir Þorstein
menn Engilsaxnesku
þjóðanna Keanedy forseti
og Mamillan forsætisráðherra
hafa nú í vikunni setið á fundum
á Bahama-eyju. Það er vitað að
þeir hafa rætt um viðkvæm
deilumál sem upp hafa komið
milli þeirra, sérstaklega várðandi
';míði hinna svokölluðu Skybolt-
eldflauga, en segja má að Breta-
stjórn hafi byggt stefnu sína í
iandvarnarmálum á því að þeir
fengju þessar umræddu eldflaug
ar frá Bandaríkjamönnum. Kom
það Bretum því mjög á óvart,
þegar Bandaríkjamenn tiikynntu
þeim allt í einu, að þeir væru
hættir við smíði Skybolt eldflaug
anna og því gætu Bretar ekki
heldur fengið þær.
Skybolt-málið virðist hafa
sært Breta djúpu sári og kannski
ekki furða, þar sem að á þessu
máli vegur það salt, hvort Bretar
geta enn talizt stórveldi eða
ekki. ‘
það er kunnugt að Bretar
lögðu út í það að framleiða
upp á eigin spýtur kjarnorku og
vetnissprengjur. Þetta hefur þrátt
Thorarensen
'jpóku Bretar nú tii við að teikna
og undirbúa smíði á þess
konar eldflaugum, sem mætti
hengja undir væng stórra
sprengjuflugvéla. Kölluðu þeir
hana Blue Streak eða Bláa strik-
ið.
Þeir komust samt brátt að því
að tæknileg vandamál við þetta
voru miklu meiri en þeir höfðu
ímyndað sér og líkur bentu til
þess, að kostnaður við þær til-
raunir myndu nema milljörðum
króna. Leizt þeim nú ekki á blik-
una, að þurfa að verja stórum
hluta þjóðartekna sinna í þessar
eldflaugatilraunir .
|yú vildi svo til einmitt um
þetta sama leyti, að Banda-
ríkjamenn höfðu í undirbúningi
smíði sams konar eldflauga sem
hengja mætti undir flugvélar-
væng og gætu borið kjarnorku-
sprengjur. Þessar bandarísku eld
flaugar voru kallaðar Skybolt.
Kom þeim Bretum og Bandaríkja
mönnum nú saman um það, að
Bretar skyldu fá nokkrar af
þessum Skybolt eldflaugum en i
staðinn létu Bretar bandaríska
ríkjamenn eru jafnvel að fara
langt fram úr Rússum og varnar-
styrkur þeirra að vaxa stórkost-
lega með þeim 130 Minuteman-
eldflaugavirkjum, sem þeir eru
nú að koma sér upp um gervöll
Bandaríkin. f þessum virkjum
staðreyndir aðrar sanna, að hon-
um eru nú ljósir yfirburðir Banda
ríkjanna í eldflaugahernaði. Hann
svaraði t. d. Kínverjum nýlega,
þegar þeir héldu því fram að
kommúnistaríkin ættu að halda
uppi styrjöld við Vesturveldin:
stórvelda. Það má líkja þeim við
rjúpnaskyttu, sem hefur að visu
sterk haglaskot með fullkomn-
asta púðri og höglum, en vantar
bara byssuna. Það verður ekki
séð að þeir hafi neina möguleika
þó til styrjaidar kæmi á að skjóta
Bretar missa stérveMisdrauminn
fyrir önnur hnignunarmerki veld-
is þeirra gefið þeim nokkra sér-
stöðu. Það hefur enn virzt sem
hið litla Stóra Bretland væri
þriðja stórveldið í heiminum.
En hergagnatæknin hefúr þró-
azt áfram, sérstaklega á sviði
eldflauganna. Þar sem sprengju-
flugvélar Breta gátu talizt nýti-
legar fyrir svo sem fimm árum er
nú svo komið að þær fara að
veiða úreltar. Engum dettur nú
í i\ug, að jafnvel fullkomnustu
spiengjuflugvélar Breta, svo sem
Vulcan-flugvélin komist t gegn-
um eldflaugaloftvarnir Rússa.
Ög þar sem Bretar sáu sér
ekki fært kostnaðar vegna að
taka þátt í eldflaugakapphlaupinu
með Rússum og Bandaríkja-
mönnum, er nú svo komið að
Bretar sjálfir ráða ekki yfir nein-
um þeim tækjum, sem nothæf
teljast til að koma atómsprengj-
unum yfir skotmarkið. Þetta þýð-
ir hvorki meira né minna en það,
að Bretar missa stórveldisdraum
sinn og þær kjarnorkusprengjur
sem þeir ráða yfir hafa þá engu
hlutverki að gegna lengur í al-
þjóðamálum. Þetta er að sjálf-
sögðu stórfellt áfall.
lVú hugðust brezkir herfræðing-
ar að leysa þetta vandamái
með einföldum hætti.
Það er rétt, sögðu þeir, að við
höfum ekki efni á því eins og
Bandaríkjamenn og Rússar að
smíða hinar risavöxnu eldflaugar
sem hægt er að sk-jóta milli
heimsálfa. En önnur leið er
möguleg. Hún er sú að búa stóru
sprengjuflugvélarnar út með til-
tölulega litlum eldflaugum, sem
geta borið í nefinu atómhleðsiu.
Með þessu móti virtist hinum
brezku herfræðingum, að flugvél
ar þeirra gætu ef til kæmi flogið
upp að landamærum Rússlands
og skotið hinum litlu eldflaug-
um þaðan. Virtist Bretum að
betta væri nokkuð sambærilegt
•'ð hin bandarísku Polaris-flug-
keyti, sem geymd eru um borð
í kafbátum og geta síða læðzt
ipp að ströndum Rússlands
kommúnistunum til varnaðar.
flotanum eftir bækistöð fyrir
kjarnorkukafbáta á Helgafirði
við Skotland.
Þessu treystu Bretar og þóttust
nú sjá fram á að hlutur þeirra
sem kjarnorkuveldis væri áfram
tryggður. Má því segja að það
hafi verið reiðarslag fyrir þá
þegar Mc Namara landvarnarráð-
herra Bandaríkjanna tilkynnti
Bretum, að því miður sæju
Bandaríkjamenn sér ekki fært að
halda áfram smiði Skyboit-eld-
flauganna. Þær hefðu reynzt allt-
of dýrar og auk þess hefðu þær
litla hernaðarþýðingu eftir að
Bandaríkjamenn hafa komið sér
upp fjölda stöðva með iangdræg-
um eldflaugum.
Clíkar viðræður hernaðarsér-
^ fræðinga um eldflaugavopn
nú á dögum eru heldur ógeðfelld
ar. Það þýðir þó ekkert að loka
augunum fyrir þeim, enda sér
hver maður að undir því geta
heimsyfirráðin verið komin,
hverjir ráða yfir "'ullkomnustu
kjarnorkusprengjum og eldflaug-
um. Þau yfirráð og völd geta
marka,- án þess að nokkurn
tíma komi til þess að sprengjun-.
um sé beitt. Aðeins sú staðreynd
að þau eru til geta haft stórleg
varnaðar og hömluáhrif á árásar-
seggi.
Tjað þarf ekki langt að leita til
þess að sjá hin pólitísku á-
hrif af þessu. Telja verður að
frekja og dólgsháttur Rússa fyrir
tveimur árum hafi stafað mikið
af því, að þá þóttist Krúsjeff viss
um að Rússar væru að komast
fram úr Vesturveldunum í kjarn-
orku og eldflaugavígbúnaði. En
Bandaríkjamenn kipptu við sér og
nú hafa metin jafnazt. Banda-
sem eru neðanjarðar eru stórkost
legar langdrægar eldflaugar
geymdar langt niðri í jörðinni og
eru þær jafnan til taks, ef Rúss-
ar gerðu tiiraun til árása. Þaðan
er hægt að skjóta þeim örugg-
iega í mark í Moskvu eða Volgu-
grad, þótt vegalengdin liggi yfir
allt norðurheimskautssvæðið.
Það er tilkoma þessara öruggu
tækja, sem gerði það að verkum
að Krúsjeff fór sér hægt og dró
sig til baka í Kúbu-málinu. Ótal
„Sumir segja að heimsvaldasinn-
arnir (þ. e. Vesturveldin) séu
pappírsljón, — en þeir gleyma
því að það eru atómtennur í
pappírsljóninu". Fleiri slík um-
mæli sýna, að Krúsjeff er hugsi
yfir styrkleik Vesturveldanna.
TTvað Breta eina viðvíkur er nú
x svo komið, að þeir geta
eftir missi Skybolt-eldflauganna
vart talizt iengur í tölu kjarnorku
kjarnorkusprengjum sínum yfir
andstæðingana. Að vísu virðist
mönnum sem það saki ekki, en
hitt er þó verra, að þetta mun al-
mennt hafa þau áhrif að draga úr
pólitískum áhrifum Breta.
Slíkt eiga Bretar sjálfir mjög
erfitt með að sætta sig við og
vissulega er það rétt, að afskipti
Breta af alþjóðamálum, með
þeirra frjálslyndi og skynsam-
legum rökum hefur oft stefnt til
bóta í alþjóðamálum.
Það er líka erfitt fyrir Evrópu-
menn að sætta sig við að þurfa
að vera algerlega upp á Banda-
ríkjamenn komnir með nauðsyn-
legar landvarnir sínar. Óvfst að
stjórnmálaástandið f Bandaríkj-
unum verði jafnan svo að hægt
sé að treysta óhvikulli forustu
þeirra.
Þorsteinn Thorarensen.
ónýt flugvél liggur
enn í flugskylinu
Fyrir nokkru samþykkti Al-
þingi að veita 200 þúsund
krónur á fjárlögum til að
greiða Sigurði Ólafssyni flug-
manni vegna tjóns er hann
varð fyrir af því að hann neit-
aði á s.l. sumri að gerast njósn-
ari tékkneskra kommúnista hér
á landi. Var athyglisvert við af-
greiðsiu fjáriaga, að margir
kommúnistar á þingi sátu hjá
við atkvæðagreiðslu, aðeins for
hertustu Moskvu-menn greiddu
atkvæði á móti tillögunni.
Vísir hefur átt stutt viðtal
við Sigurð í tilefni þessa. Hann
skýrir frá því, að tékkneska
flugvélin liggi enn ónotuð í
skýli á flugvellinum. Ég bað
utanríkisráðuneytið, sagði Sig-
urður, að taka við málinu og
reyna að fá hið tékkneska fyrir-
tæki sem smíðaði flugvélina að
taka við henni sem gallaðri
vöru, en nú í desember barst
bréf frá Tékkunum þar sem
þeir höfnuðu þessu tilboði.
Hins vegar skýrði Sigurður
frá því, að Tékkarnir hefðu
dregið aftur úr Landsbankanum
skuldakröfu að upphæð 70 þús.
krónur vegna viðgerðar á flug-
vélinni.
Ég er Alþingi mjög þakklát-
ur fyrir það að það veitir mér
nú 200 þús. krónur. Sú upphæð
er þó aðeins upp í lítinn hluta
þeirra skulda sem ég hefi kom-
izt í vegna svika Tékkanna.
Aðalverðið ætti að liggja í flug-
vélinni og hún er til sölu, en ég
veit ekki hvort nokkur vill
kaupa hana, — ég get að
minnsta kosti ekki mælt með
henni.
m
'Tzm