Vísir - 12.02.1963, Blaðsíða 7

V1SIR . Þriðjudagur 12. febrúar 1963.
7
tigrimur
. ráðherra
í dag 12. febrúar er Steingrímur
Steinþórsson fyrrverandi forsætis-
ráðherra sjötugur. Hann er af þing-
ryskum ættuin, fæddur að Álfta-
gerði í Mývatnssveit og voru for-
eiclrar hans þau Steinþór Björns-
sc.-n, er lengi var bóndi að Litlu-
'.trönd (sama bæ og sagnaskáldið
Jón Stefánsson, öðru nafni Þorgils
'tjallandi) og Sigrún Jónsdóttir al-
þrn. og bónda að Gautlöndum, Sig-
urðssonar.
Það er ekki ætlun mín að rekja
ettartölu hans hér í blaðinu, slíkt
varðar svo fáa. Samtíðin er ekki
skilningsrík á fornar fræðigreinir,
en það er önnur saga.
Hér verða heldur ekki talin upp
öll embættisstörf afmælisbarnsins.
Það yrði svo langur listi. Skal að-
eins geta þess, að Steingrímur er
búfræðingur frá Hvanneyri 1915,
og þótti afbragðs fjármaður á sín-
um yngri' árum. Hann útskrifaðist
frá Búnaðarháskólanum í Kaup-
mannahöfn 1924. Sama ár og Val-
týr Stefánsson varð ritstjóri Morg-
unblaðsins. En Valtýr hafði þá út-
skrifazt frá þeim sama búnaðarhá-
skóla nokkrum árum fyrr. Þess má
og geta til gamans, að þeir Stein-
srfmur Steinþórsson og Vaitýr Stef
ánsson eru svo til jafnaldra.
Steingrímur Steinþórsson er sá
maður er ég hefi haft mikla ánægju
af að kynnast persónulega vegna
mannkosta hans. Kynni okkar ná
allt til ársins 1935, — Ég var þá
17 ára, — en einmitt það ár varð
hann búnaðarmálastjóri. Er mér í
fersku minni hve mér varð star-
sýnt á inn vörpulega mann er ég
kom þá sem oftar á skrifstofu Bún-
aðarfélags íslands í Lækjargötu til
að huga að ritum er það hafði gef-
ið út.
Ég hafði árið áður flutzt til
Reykjavíkur frá Korpúlfsstöðum,
bar sem ég hafði unnið við stór-
bú Thors Jensen, en hafði nú feng-
!ð starf við verzlun í Miðbænum.
Varð mér tíðum reikað um Lækj-
argötu, en þar voru þá starfræktar
tvær fornbókaverzlanir, þeirra Guð
niundar Gamalíelssonar, sem var
til húsa í Lækjargötu 6A og verzl-
aði í kjallaranum. Og Kristjáns
Kristjánssonar fyrrv. skipstjóra,
sem verzlaði í Lækjargötu 10. En
bar hafði áður verið smiðja Þor-
steins Tómassonar frá Eyvindar-
stöðum á Álftanesi, föður Ólafs
öorsteinssonar háls-, nef- og eyrna-
'æknis. Og löngu áður (1874) stóð
bar bærinn Lækjarkot, en það er
önnur saga.
Við alla þessa menn batt ég
kunningsskap, og margs konar fróð
leilj sótti ég í smiðju til þeirra,
bæði munnlega og þá ekki hvað
sízt af bókum þeim og ritum er ég
keypti af þeim. og ekki spillti það
ánægjunni að mæta séra Bjarna
fyrir framan hús sitt við Lækjar-
götu og heyra „brandarana" fljúga
af vörum hans. Já, það var bjart
yfir Lækjargötu á þeim árum.
Bækur og bókfræði voru upp-
hafið að kynnum okkar Steingríms
og sennilega verða þær líka endir-
inn, nokkurs konar „AIfa“ og
„Omega“. Því þegar fundum okkar
ber saman, — sem eigi er ósjaldan,
— er umræðuefnið það sama og
í fyrstu, og ávallt jafnferskt. Djúp-
ur er brunnur Mímis.
Steingrimur átti á tfmabili stórt
og vandað einkabókasafn, hann er
maður bókfróður og margvís, og
alla tíð hefir hann lesið mikið.
Hann er þjóðlegur fróðleiksmaður,
sem ann tungunni og því bezta úr
íslenzkum bókmenntum að fornu
og nýju. Skemmtilegur og dreng-
lyndur maður. Slíkir menn verða
aldrei gamlir.
Steingrímur er einnig mesta
tryggðatröll. Hann er ekki allra
fremur en undirritaður, en hafi
maður einu sinni eignazt vináttu
hans er hún ævarandi. Um
það kom okkur saman Ólafi sál.
Sigurðssyni, bónda að Hellulandi
í Skagafjarðardölum, er ég var
gestur á heimili hans fyrir fám
árum. En fyrsta ljósmyndin er ég
sá í stofunni á Hellulandi var af
Steingrími. Það hafði, ef ég man
rétt, atvikast þannig að Stein-
grímur hafði gist þa.r fyrstu nótt
sína í Skagafirði er hann var á
Ieið að Hólum í Hjaltadal til þess
að taka við skólastjórn þar, það
mun hafa verið árið 1928. En á
I-íólum var hann til 1935, er hann
varð búnaðarmálastjóri, en því
starfi gegndi hann til síðustu ára-
móta að undanteknu því tímabili
er hann var forsætisráðherra. Við
starfi hans sem búnaðarmálastjóri
hefur nú tekið dr. Halldór Pálsson
og er gott að hann fékk það emb-
ætti en ekki einhver „kúalabbi"
Nóg er af þeim.
Af ritstörfum Steingríms skal ég
nefna að hann hefur um árabil
verið ritstjóri Búnaðarritsins og
farist það vel úr hendi. Hann hef-
ur og skrifað greinar í blöð og
tímarit, m. a. æviminningu Sveins
Björnssonar forseta í Andvara fyr-
ir nokkrum árum. Þá hefur hann
og átt hlutdeild af ýmsum útgáf-
um merkra rita er gefin hafa verið
sjötugur
út ýmist af Búnaðarfélagi íslands
eða í samvinnu við það.
Mér finnst Steingfímur vera um
margt merkilegur fulltrúi fornrar
bændamenningar íslenzkrár, sem
nú því miður er liðin undir lok og
kemur aldrei aftur.
Ekki má ég gleyma að geta eig-
inkonu Steingríms, frú Theodóru
Sigurðardóttur, ágætiskonu er bú-
ið hefur manni sínum og börnum
glæsilegt menningarheimili. Þang-
að þykir vinum þeirra gott að
koma því þar er bæði húsrúm og
hjartarúm.
Reykjavík, 11. febrúar 1963-
Stefán Rafn.
Stúdentaróðs-
kosningar
Stúdentaráðskosningar i Háskóla
íslands fóru fram sl. laugardag. Á
kjörskár voru 868 og greiddu 552
stúdentar atkvæði, eða 64% þeirra
sem voru á kjörskrá. Kjömir voru
Aðalsteinn Eiríksson, frá guðfræði
deild, Páll Bjamason og Gunnar
Eyþórsson, úr heimspekideild, Ell-
ert B. Schram úr Iagadeild, Guð-
mundur Sigurðsson, og Ólafur
Karlsson, læknadeild og Sveinn
Valfells, verkfræðideild. Fráfarandi
stúdentaráð kýs einn mann til setu
í hinu nýja ráði og verður hann
kjörinn í þessari viku.
Skákþing á Akureyri
Skákþing Norðlendinga hófst á
Akureyri sunnudaginn 10. þ.m. og
voru þá strax tefldar 2 umferðir.
Þátttakendur eru 11 £ meistarafl.
þar af 6 Akureyringar, en hinir all
ir utanbæjarmenn, í 1. fl. era 7
þátttakendur og í 2. fl. 10.
Landbúnaðarmál framsóknar — ósanngjarnar kröf-
ur — ríkisstyrki og vaxtakjör — vísindarannsóknir.
■
mi
Mesti meðalþrýst
ingur í 30 ár

Loftþrýstingur var að jafnaði
svo mikill í janúarmánuði að
þessu sinni, að hann hefir aðeins
einu sinni reynzt meiri á mán-
aðartíma og ná athuganir Veður-
stofnuna í þessu efni þó nokkuð
fram á síðustu öld.
Vísir hefir fengið upplýsingar
um þetta hjá Öddu Báru Sigfús-
'óttur sem veitir forstöðu veður-
'rsdeild Veðurstofunn'>r. Sagði
ún, að meðaltal loftþrýstings mán
aðarins hefði verið 1027 millibarar,
og getur aðeins einn mánuður stát
að af meiri meðalþrýstingi. Það
var febrúarmánuður 1932. Annars
er meðalþrýstingur j janúar í
Reykjavík sem næst 1000 milli-
barar.
Hiti i janúar var í tæpu meðal-
lagi eða 0,2 stig, en meðalhiti í
janúar — miðað við árin 1931—
60 er 0,4 °C. Kaldast varð aðfara-
nótt 12. janúar þegar frostið hér
í Reykjavík komst niður í 11,5 st.
En við fengum h'ka tveggja daga
vorveður, þvi að hitinn varð 7,7
stig 28. janúar, þegar hlýtt og rakt
Ioft kom langar leiðir sunnan af
hafi.
..
■
Mál, sem bændastéttin í iand-
inu varða eru harla oft á dag-
skrá á Alþingi. Þetta stafar að
sjálfsögðu af þeirri ástæðu að
Iandbúnaður er einn af höfuðat-
vinnuvegum okkar, en þó er hitt
öllu þyngra á metaskálunum að
ful|tó|r. bænda, ekki endilega
sændur sjálfir, heldur þeir sem
eru k'osnír af bændum, eru all
fjölmennir á þingi.
Framsóknarflokkurinn, sá
flokkurinn sem gjarnan vill telja
sig málsvara bændanna, er nú
og í stjórnarandstöðu, en allt
þetta verður til þess, að inn £
þingið rignir hvers konar mál-
um, sem varða bændur, og slík
mál eru oft og títt á dagskrá.
Viss hópur manna hefur að sjálf
sögðu áhuga á að fylgjast með
þeim umræðum sem þar um
fjalla, en meginþorrinn lætur þó
landbúnaðarmál og bændamál,
sem vind um eyru þjóta. Fólk
heyrir útundan sér að Framsókn
armenn bera sífellt upp mál sem
bændur varða og vill þá oft sú
hugsun læðast að, að Framsókn
arflokkurinn sé skeleggur máls-
vari bændastéttarinnar.
Sú hugsun og þá um leið sú.
skoðun er þó ekki alltaf alls
kostar rétt. Á þetta er hér drep-
ið, vegna þingmáls eins, sem
tekið var til umræðu í efri deild
Alþingis í gær.
Málsatvik eru þau, að einn
þingmanna Framsóknarmanna
af Suðurlandi (áður Skaftafells-
sýslu) Páll Þorsteinsson, hafði
framsögu fyrir tillögu sem gekk
út á stofnlánadeild landbúnaðar
ins. Vildi hann þar leysa mikil
vandamál, og auka þar frekar
takmarkað fjármagn. Leiðirnar
til þess voru þó ekki þær að
bæta núverandi tekjustofna,
heldur vildi Páll þvert á móti
afnema gjöld bænda til stofn-
lánadeildarinnar, en fá þess í
stað ríkisstyrk að upphæð 30
milljónir árlega.
I öðru lagi vildi flutningsmað-
ur létta af stofnlánadeildinni
þeim gengislækkunarhalla sem
hann hefði orðið fyrir á sínum
tíma og að lokum lagði hann til
að vextir yrðu lækkaðir á öllum
lánum til bænda.
Hér /irðist á ferðinni mikið
velferðarmál fyrir bændur.
Svo einfalt er þó málið ekki
og staðfesting er það á einu, því
hversu auðvelt er að setja fram
kröfur og til-
lögur, þegar setið
er í stjórnarand-
stöðu á óábyrgan
hátt. Hér er vissu
lega um engin
bjargráð að ræða,
eins og Magnús
Jónsson benti skil
merkilega á. _
Magnús gat þess varðandi
fyrsta liðinn, að ef ein atvinnu
greinin í landinu fengi skyndi-
lega 30 milljón króna ríkisstyrk
á ári hverju, þá þyrfti ekki lengi
að búast við þeirri sanngirnis-
kröfu að aðrir atvinnuvegir
fylgdu á eftir. Slíkar tillögur
væru óskynsamlegar og ósann-
gjarnar. Nú liggja fyrir hér í
þinginu, sagði Magnús, breyt-
ingar á iðnlánasjóði, án þess að
þar sé gert hið minnsta ráð fyrir
hækkuðum ríkisstyrkjum. Nú
væru tekjustofnar stofnlána-
deildar landbúnaðarins gjöld frá
bændum, neytendum og almenn-
ingi í gegnum fjárlög og verður
það að teljast leiðin, þv£ bændur
þyrftu að sjálfsögðu eitthvað
sjálfir að leggja af mörkum.
Safna máli gegnir um vextina.
Þeir eru undirstaða fjárhags-
kerfisins og enginn leið væri að
lækka stofnlánavexti i einni
atvinnugrein. Slíkt sæju allir
menn.
Framsóknarmenn hafa bent á,
að allir bankar væru nú fullir
fjár, og auðvelt væri þvi að
veita nokkuð fé til stofnlána-
deildarinnar, vilja þvi stóraukið
rikisfé, en afnám annarra tekju-
stofna". Með þvi er í rauninni
verið að grafa undan stofnlána
deildinni, hver getur ábyrgzt að
ástand sé ætíð svo“, sagði Magn
ús, „að í þessu sambandi geti
ríkið veitt margar milljón króna
styrki árlega til þessara þarfa.
Ólafur Björnsson fór einnig
inn á þetta atriði við þessar
umræður. Ólafur kvað Fram-
sóknarmenn leggja aftur og aft
ur fram tillögur um ríkislán og
styrki til margs konar fram-
kvæmda, til vega, raforkuiðju,
húsbygginga, reksturslána, á
lágum vöxtum, styrki sem sam
andregið mundu nema tugum
milljóna.
Til þess að auka lán þarf
auknar tekjuleiðir. Svo hefur þó
brugðið við að Framsókn hefur
ekki bent á neina slíka leið,
að undanskildri einni, sem já-
kvæð gæti talizt. Þessa einu, var
minnst á, fyrir tveim árum, en
síðan ekki söguna meir, svo
hún getur ekki talizt fyrirætlun
Framsóknarflokksins.
Hér væri um tómt mál að
tala, sagði Ólafur, fyrr en bent
er á tekjuleiðir, til að vega upp
á móti þeim útgjöldum sem
Framsókn mælir í sífellu með.
Um frumvarpið um rannsókn-
ir í þágu atvinnuveganna sem
Gylfi Þ. Gíslason mælti fyrir,
fyrir hönd stjómarinnar, er get-
ið annars staðar £ blaðinu. Ey-
steinn Jónsson og Einar Olgeirs
son tóku báðir til máls við þetta
tækifæri og lýstu sig efnislega
samþykka frumvarpinu. Allir
voru þeir, Gylfi, Eysteinn og
Einar sammála um að meiru fé
þyrfti að veita í vísindarann-
sóknir, „en hér er fyrst og
fremst um skipulagsbreytingar
að ræða“, sagði Gylfi, „svo ekki
er við að búazt að lagðir séu til
nýir tekjustofnar".