Vísir - 08.04.1963, Side 7

VI S I R . Múnudagur 8. apríl 1963
'i-> *f-
-ffjprí
Tjað voru miklar vetrarhörkur
i Rússlandi veturinn 1952
—53 og ein kaldasta nóttin var
aðfaranótt 1. marz.
Þá hafði snjóað og blásið í
skafla, svo vegirnir Ut fr^
Moskvu höfðu margir lokazt.
Járnbrautarsamgöngur frá borg-
inni höfðu og stöðvazt og
blindbylnum leitaði fólk ýmissa
rúðá til að halda- á sér hitt í
húsunum, lá í fötum í rúntur-
um með öll þau teppi sem það
gat fundið.
Krúsjeff lá andvaka. Hann
var vakandi þegar siminn
hringdi. Hann leit á klukkuna.
Það var komið að miðnætti.
Hann heyrði rödd í símanum:
Hér er yfirmaður einkálífvarðar
Stalins. Þér eruð beðinn um að
koma þegar i stað til sveitaset-
urs Stalins. Það er mjög árið-
andi.
ins. Hann einn valdi þá og þeir
hlýddu engum fyrirskipunum
nema hans. Foringi þeirra gekk
að litiuni símaklefa og hringdi
til yfirmanns lífva'rðarins. Hann
talaði með Georgiu hreim í
röddinni, var auðheyrilega landi
Stalins. Þegar hann hafði lokið
samtalinu og skellt tólinu á,
gekk hann til þessara sjö ný-
komna manna úr Æðstaráðinu
og leitaði vandlega á þeim.
„Stalin var alltaf hræddur um
að einhvef okkar kynni að fela
á sér skammbyssu" hefur Krús-
þetta gerðist vissi hvorki Krús-
jeff né hinir félagarnir um þær
víðtæku breytingar sem Stalin
hafði látið gera á Orloff sveita-
setrinu áður en hann tók það
í notkun. Hann hafði gerbreytt
húsinu að innan.
Fyrir aftan það hafði hann
látið bæta aukaálmu, sem eng-
inn gestur hafði nokkru sinni
séð. í þessari álmu voru þrjú
herbergi, öll þeirra nákvæmlega
eins útbúin. í hverju herbergi
var eitt járnrúm, klæðaskápur
sem einkennisbúningur Stalins
Þegar Stalin dvaldist þarna,
var það föst venja að hann
hringdi fjórum sinnum á dag.
Fyrir kl. 9 um morguninn, þeg-
af hann bað um að fá morgun-
te, síðan kl. eitt hádegismat, kl.
7 um kvöldið pantaði hann
kvöidmat og kl. 10 kvöldte.
Ctalin valdi sjálfur matinn og
drykkinn og óskir hans voru
látnar ganga fram í eldhúsið,
þar sem allir matreiðslumennirn
ir voru Kákasusbúar.
Þjónustuliðið bar matarbakk-
ana í forstofuna til hinna vopn-
uðu varðmanna. Þar tók foringi
varðmannanna bakkana og bar
þá gegnum hina rammbyggi-
legu hurð inn á ganginn, en
Stalin hafði opnað hurðina
með sjálfvirku tæki með þvf að
styðja á hnapp. Foringinn skildi
matarbakkana eftir á gangin-
um og fðr sfðán út, svo að jafn
vel hann vissi ekki I hverju af
hinum þrem herbergjum Stalin
dvaldist f. Það var ekki fyrr en
varðmaðurinn var aftur horfinn
úr ganginum og hurðin lokuð
á eftir honum, sem Stalin kom
sjáifur fram úr einhverju hinna
þriggja herbergja og tók mat-
inn.
Ef Stalin tók á móti gestum,
gerði hann það alltaf í her-
bergjum f aðalhúsinu. En nú
þegar þessir sjö menn komu
þangað aðfaranótt 1. marz, var
það ekki Stalin sem tók þar á
móti þeim, heldur yfirmaður líf
varðarins. Og það tók þá for-
ustumennina nokkurn tíma að
skilja hvað yfirmaður lífvarð-
anna var að segja við þá.
TCTann skýrði þeim frá því að
Stalin hefði eins og venju-
lega pantað kvöldmat kl. 7 um
kvöldið. En hann hafði ekki
pantað kvöldmat eins og venju-
lega kl. 10. Verðirnir biðu f
tvær klukkustundir. Slíkt og
þetta hafði aldrei komið fyrir
áður.
Svo að lífvarðarforinginn á-
kvað upp á eigin spýtur
skömmu fyrir miðnætti að
hringja í símana í öllum þrem-
ur herbergjunum, en hann fékk
ekkert svar. Þá ákvað hann að
hringja til þessara sjö meðlima
æðstaráðsins. Hann þorði ekki
einn að brjóta upp hurðina.
Molotov var fyrstur að taka
ákvörðun. Það yrði að brjóta
upp hurðarnar. En lífvarðarfor-
inginn sagði að slikt væri ekki
hægt nema að hafa járnkarla.
Þá datt Kaganovich í hug, að
nota mætti vökvadrifnu borana,
sem voru hafðir L Kreml-bílun-
um vegna ísingar, Þeir létu
sækja borana og bráðlega voru
þeir allir komnir inn f forstof-
una. Lífvarðarforinginn skipti
borunum milli manna sinna og
þeir hófu aðgerðir til að brjóta
upp hurðina inn á ganginn.
Langur tími leið áður en hún
opnaðist.
4llir héldu niðri í sér andan-
um og bjuggust við að heyra
reiðilega rödd Stalins. En það
var aðeins þögn. Þá urðu þeir
að halda áfram og réðust nú
með borunum á herbergishurð-
Frh. á bls. 4.
Tjegar þeir óku út úr Moskvu-
borg, veitti Krúsjeff því at-
hygli, að fleiri stjórnarbílar
voru á veginum bæði fyrir fram
an og aftan. Hann taldi þá og
þeir voru sjö ef hans bíll var
talinn með. Þá varð honum það
Ijóst að allir 7 meðlimir æðsta-
ráðsins höfðu verið kallaðir
til sveitas?turs Stalins, en þess
ir sjö voru Molotov, Beria, Mal-
enkov, Bulganin, Kaganovich,
Voroshilov og Krúsjeff sjálfur.
Vegna þess að bílarnir í
Kreml voru útbúnir til að kom-
ast um mikla ófærð og vegna
þess, að ökumennirnir þekktu
leiðina vel, komst bflalestin tii
sveitaseturs Stalins á minna en
þrem klukkustundum.
Sveitasetur Stalins hafði ver-
ið byggt á átjándu öld af Onloff
greifa, einum ljúfling Katrínar
miklu. Það stóð í furuskógi og
kringum það hafði verið gerður
mikill skrautgarður með kletta-
myndum, garðbrautum og gos-
brunnum. Þangað fór Stalin oft
að vetrinum til þess að losna
við innilokunartilfinninguna í
Kreml og orðrómur gekk um
það að hann hefði látið ger-
breyta byggingunni og endur-
byggja hana eftir eigin höfði.
Þegar nálgaðist sveitasetrið,
fóru bílarnir út af aðalþjóðveg-
inum og óku eftir þröngum og
* ■ ■»■■■■■■".......................................———,
Franski rithöfundurinn Georges Kessel hefur safnað upp-
lýsingum um það, hvernig dauða Stalins bar að höndum
fyrir 10 árum. Hann styðst m. a. við frásagnir Krúsjeffs
og náinna kunningja Krúsjeffs. Hér birtist í fyrsta sklpti
sagan af dauða hins rússneska harð jöra.
- ii i -..-.... ...................«i>
TTjarta Krúsjeffs kipptist við
og sló hratt. En hann gat
engum mótmælum hreyft. Hér
skipti hvorki máli kuldinn, byl-
urinn né það þótt kallið kæmi
um miðja nótt. Hér skipti ekki
heldur máli þótt ferðin væri erf
ið 84 km. leið um slæma færð.
Það eina sem hann gat svar-
að var: „Segið félaga Stalin, að
ég muni koma þangað eins skjót
lega og hægt er“.
Hann símaði f bílageymslu
Kreml og pantaði bfl: „Konan
mfn fór á fætur“, hefur hann
sagt. „Hún heimtaði að ég færi
í tvær peysur. Svo fyllti hún
stórt glas með vodka og ég
drakk það í einum teyg. Hún
lét mig drekka annað glas og
sagðí: „í nótt — getur verið
að þú þurfir á hressingu að
halda".
„Ég faðmaði hana að mér án
þess að segja orð. f hvert skipti
sem Stalin hafði kallað mig til
sfn, höfðum við skilið, hún og
ég, að það væri hugsanlegt að
ég kæmi aldrei aftur.
Bfllinn beið mín fyrir utan.
Ég settist í aftursætið, vafði
þykku teppi um fæturna og við
ókum af stað. Ég nuddaði brjóst
ið nálægt hjartastað. Ég hefði
viljað taka hjartað f greipina
og hindra það í að berjast svo
hratt“.
krókóttum stfg gegnum skógar-
þykkni sem þeir vissu að voru
alsett jarðsprengjum og gildr-
um. Þeir óku upp að múrnum
sem umlukti skrautgarðinn.
Múr þessi var rammbyggilegur
og .efldpr var hann með miklum
rafmagnsvírum. Við hliðið var
fjölipenn sveit úr lögreglúliði.
sem heyrði undir Beria.
Engin bifreið fékk að fara
í gegnum þetta hlið, en nú
þekkti foringi sveitarinnar Ber-
ia og hleypti þeim f gegn. Síð-
an Iokaðist hliðið að baki
þeirra.
Ljóskastarar sveimuðu yfir
grasfletina og tíu til tólf svart-
eygir og svarthærðir menn
hlupu upp með litlar vélbyssur
í handarkrikanum.
etta voru Kákasusmenn úr
sjálfum einkalífverði Stal-
jeff sagt. En þó við mættum
óttast ofsóknarbrjálæði hans,
varð hann þó sjálfur verst úti
af því.
Hann var stöðugt haldinn
þeim ótta að hann yrði myrtur.
Hann hafði fyrst orðið gripinn.
af hónum, þegar Kirov var
myrtur, en Kirov var andlégur'
sonur hans.
Um tíma fnátti heita að Stal-
in væri brjálaður af hræðslu
og dóttir hans Svetlana skrifaði
mér, að hún gæti ekki lengur
skilið hann, þar sem hún væri
ekki sálsýkislæknir.
Að sfðustu liföi hann í algerri
einangrun, fangi síns eigin
ótta“.
Ijannig stóð á hinum einstæðu
öryggisráðstöfunum, sem
nánustu félagar Stalins urðu nú
að ganga í gegnum. En þegar
hékk í og á miðju gólfi var
vinnuborð með sfma og litlum
grammófón ásamt hlaða af göml
um plötum með rússneskum
þjóðlögum. Stalin hafði ritað á
umslagið á hverri plötu eink-
unn eins og góð, sæmileg, á-
gæt.
Á veggjunum voru myndir
klipptar úr vikublöðunum og
voru þær festar upp með teikni-
bólum. Til lýsingar var aðeins
eitt perustykki með einni peru
f. I hverju hinna þriggja her-
bergja var einnig vaskur og
vatnsfata.
jQyrnar á þessum þremur
he.rbergjum voru ramm-
byggilegar, á jöðrum þeirra
'' voru stálplötur og í-hverri hurð
var örlítið ^tegjugat, -sém- hægt
var að horfa í að innanverðu.
Fyrir framan þessi þrjú her-
. bergi var mjór gangur. Fyrir
honum var líka rammbyggileg
húrð og lá hún út f stærri
forstofu, þar sem hópur lífvarða
Stalins hafði aðsetur. Forstofa
þessi var gluggalaus og í henni
sátu fimm vopnaðir Kákasus-
menn. I forstofunni var aðeins
ber trébekkur og borð og á
borðinu var eitt símtól, sem
var tengt beint í símtólin þrjú
í herbergjum Stalins.