Vísir - 27.07.1963, Síða 8

8
V1SIR . Laugardagur 27. júli 1963.
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
í lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur).
'v,eotsn}'ðja v45s. — Edda h.f.
Afkoma ríkissjóðs
Greinargerðin um afkomu ríkissjóðs, sem fjár-
málaráðherra flutti í útvarpið á dögunum, ber ótví-
rætt með sér að f jármálum ríkisins er vel og viturlega
stjórnað. Ætti það að vera öllum landsmönnum gleði-
efni, en svo virðist þó ekki hafa verið á ritstjómar-
skrif stofum Tímans. Blaðið treystir sér ekki til að neita
því, að afkoman hafi verið góð, enda liggja fyrir hrein-
ar og óvéfengjanlegar tölur um það; en þá er gripið
til þess ráðs, að skýra greiðsluafganginn með því, að
„hóflaus skattpíning“ hafi átt sér stað.
Það er ævinlega eins og komið sé við opna
kviku á ritstjóra Tímans, ef minnzt er á fjármála-
stjóm ríkisins. Það virðist vera algert trúaratriði
í þeim herbúðum, að ekki sé til nema einn mað-
ur á íslandi, sem fær sé um að vera fjármálaráðherra.
Þessi maður, Eysteinn Jónsson, vann sér það þó helzt
til frægðar í embættinu, að setja heimsmet í uppfinn-
ingu nýrra skatta. Þess vegna ætti Tíminn sízt að tala
um skattpíningu, því að það er sannarlega að kasta
steinum úr glerhúsi. Skattpíningarstefna Framsóknar-
flokksins var um tíma í ráðherratíð Eysteins Jónsson-
ar á góðum vegi með að sliga allt athafnalíf í landinu.
Hann sá aldrei önnur úrræði en að hækka skatta og
tolla á almenningi. Nú eru vinnubrögðin hins vegar
þveröfug. Núverandi fjármálaráðherra, Gunnar Thor-
oddsen, hefur beitt sér fyrir miklum og víðtækum
lækkunum tolla og skatta og komið þeim í fram-
kvæmd, jafnframt því sem afkoma ríkissjóðs hefur
stórbatnað, skuldir lækkað og lausaskuldir verið
greiddar upp. Þetta stingur sannarlega í stúf við fjár-
málastjórn Eysteins, og ætti Tíminn því ekki að hætta
sér út í samanburð, því hann er Eysteini mjög óhag-
stæður.
Jöfnunarsjóður ríkisins
Eins og fjármálaráðherra tók fram í greinargerð-
inni voru fyrir rúmum 30 árum sett lög um Jöfnunar-
sjóð ríkisins, en í þann sjóð skal leggja tekjuafgang
ríkissjóðs, þegar hann fer fram úr tiltekinni upphæð.
Fé sjóðsins skal fyrst og fremst nota til atvinnuaukn-
ingar og framkvæmda, þegar samdráttur verður í at-
vinnulífi og framkvæmdum.
Nú er því ekki til að dreifa; atvinna er svo mik-
il, að víða skortir vinnuafl, en það er háttur hagsýnna
manna að safna til mögru áranna, ef unnt er. Þau geta
komið áður en varir og án þess að nokkur fái þar
rönd við reist.
Viðstjómarstjómin hefur búið ótrúlega mikið í
haginn fyrir framtíðina, miðað við það ástand, sem
hér ríkti þegar hún tók við. Það fer því vel á því, að
hún skuli fyrst allra ríkisstjórna leggja fé í Jöfnunar-
sjóðinn — eitt hundrað millj. kr. af greiðsluafgangi
ársins 1962.
Hann var alinn upp í Lundi á Oddeyri, einu elzta húsinu þar.
*
]\/[enn, sem hafa glímt
í lífinu í áttatíu ár og
i ekki látið knésetjast af
41 brögðum heimsins, eru
frásagnarverðir.
Einn þeirra er Jóhann-
: es á Borg.
Á morgun getur hann
} litið til baka yfir langan
veg, frá því að hann
. fæddist 28. júlí 1883 í
Hamarkoti beint upp af
Oddeyri við Eyjafjörð,
þar til nú ^ð h.apn^ef
mörku, og ABatsteinn Kristins-
son, sem kenndur er við Sam-
bandið, var og með í förum.
1913 fór hann til Ameríku,
að hætti óstýrilátra ævintýra-
manna og dvaldist þar næstum
óslitið til 1927 og sýndi aflraun-
ir og bellibrögð og ýmsar konst-
ir eins og að verjast hnífstung-
um og öðrum fótskulegum árás-
um. Hann brá sér heim, sem
snöggvast, 1919, fór þá norður
til æskustöðvanna tll þess að
sjá móður sína, sem hann hefur
áreiðanlega elskað, eins og EgiII
á Borg, sem orti: „Þat mælti
min móðir, at mér skyldi
kaupa ...“ („Ég skrlfaði henni
allan tímann“, sagði hann.) í
stað þess að kaupa fley og
fagrar árar, safnaði hann silfri
og byggði Hótel Borg, þegar
heim kom.
inn. Þetta minnir á arnarhreið-
ur, og skessukatlarnir, sem eru
alstaðar í berginu, eru óblíðlegir.
Þarna er Lundur, sem Jóhannes
á Borg reisti sumarið 1942 sem
sumarbústað og nefndi eftir
gamla húsinu á Oddeyri, sem
nú er hluti af Akureyri.
Við brúna blaktir fiskivimpill
— lax á vatnsbláum grunni —
minnir á gunnfána (gæti líka
verið skjaldarmerki.) Kona af
Snæfellsnesi þóttist eitt sinn sjá
þrjá svona gunnfána á stöng-
inni, þegar hún fór þar um einn
dag á miðju sumri.
„Nú hefur Jóhannes á Borg
veitt þrjá laxa f dag,“ varð
henni að orði. Ekki er víst,
hvort saga þessi er sönn.
Stfgur þröngur liggur að
arnarhreiðrinu niður í gilskorn-
ing og þaðan upp steinsteypt
þrep að höfuðdyrum. Þrjár
veiðistengur hanga á framhlið
skála á aðra hönd (fornmenn
hengdu vopn sín og skildi á
vegg).
Gáttir allar stóðu opnar.
fTann birtist ekki strax. Á
meðan las gesturinn stefja-
mál letrað með gotneskri skrift ;
á trétöflu á vegg:
. :• ■ i
Herra trúr, ég treysti þér
nú taki lax svo ægilegur
að jafnvel sýnist sjálfum mér
sannleikurinn nægilegur.
(Síðar vitnaðist að Helgi
Hálfdánarson, sá nafntogaði,
hafði þýtt úr ensku að undir-
Iagi Guðbrandar Magnússonar
forstjóra.) j
Síðan var hvarflað augunum í
um híbýli, á vopnin, veiðitækin, |
minja- og verðlaunagripi, heið- :
ursgjafir og síðast en ekltí sízt !
allt fuglasafnið.
I
KYRRT KVÖLD
hættur síðasta ævistarfi
sínu, sem allir þekkja.
!
Hann bjó lengst af á Lundi,
elzta húsinu á Oddeyrl. („Ég er
Oddeyringur, ekki Akur-
eyringur“) Tuttugu og flmm
fyrstu ár ævinnar undi hann sér
ípi þar fyrir norðan, en þá hleypti
hann heimdraganum og fórutan.
Heimurinn er stór f dag, en
stærri var hann f þá daga.
Hann fór Iand úr Iandi um
Evrópu og kynnti íslenzka
gifmu, sem þá hefur verið á-
kjósanleg sýningarvara og
kynning á Iandi og þjóð. í för
iieð honum voru stundum þrír
:3a fjórir landar, Jón Pálsson
'orðlenzkur maður, Jón Helga-
^ion nokkur, Krlstján Þorgils-
son frá Sökku í Svarfaðardal
trésmiður, sem settist að í Dan-
TTraðboði var sendur af blað-
inu f gær, til þess að ná
tali af Jóhannesi Jósefssyni.
Hans var 1 angt að leita —
hvorki meira né minna en 180
km. norð-vestur af borginni.
Þeir sem eiga 'leið til Snæ-
fellsness, fara yfir Hítará á Mýr
um, brúna við Brúarfoss. Foss-
inn er kenndur við steinbrú,
geröa af náttúrunnar hendi,
rétt neðan við gömlu og nýju
brýmar, sem gerðar eru af
mannahöndum. Steinbrúin er nú
horfin, hefur smám saman orð-
ið vatnselgnum að bráð og ham-
förum. Þó er hún enn í lifenda
minni. Áin fellur á flúðum. Á
vinstri hönd, vestan árinnar, á
klöpp, stendur hvítt hús, sem
veit í norður.
Bergmyndanir allt í kringum
húsið, setja kaldranablæ á stað-
Afmælisspjal! við
Jóhannes á Borg
áttræðan
1É
Hann var snöggkiæddur, f
brúnni skyrtu, með biá axla-
bönd og gull á fingri, augun
stálgrá, og þegar hann settist
gegnt manni, minnti hann á
gamalt bjamdýr, sem tekið er
að mildast. Þegar hörkutól
mýkjast, minna þau á kyrrt
kvöld eftir marga óveðursdaga.
„Ég veit ekki hvað ég á að
segja, ja, hvað á maður að
segja?“
„Þér hafið frá mörgu að
segja, er ég viss um.“
Hann tók málaleitan ekki ilia.
Tjegar hann var spurður um
upprunann, sagðist hann
vera Norðlendingur. Hann kveð-
ur líka fast að orði, talar með
skýrum áherzlum á fyrsta at-
kvæðinu. — Hörð t og k,
dimm l og tvöföldu samhljóð-
arnir líkamnast næstum því,
þegar þeir hrökkva af munni
hans. Framsetning hans var alls
ekki slefuleg.
„Hann var alinn Eyfirðingur,
að afli og þori Norðiendingur,
úti í löndum íslendingur",
o. s. frv., kvað Kr. H. Breiðdal
um hann
„Þó að ég tali ekki sunn-
lenzku — hún er hörmulega
Ijót,“ sagði hann, þegar fram-
burður á tungu feðranna barst
í tal.
„Þér eruð borinn og barn-
fæddur Akureyringur?“