Vísir - 27.07.1963, Side 9

V1SIR . Laugardagur 27. júlí 1963.
9
Nú varð hann meira en lltið
snöggur upp á lagið.
„Ég er enginn he!v... Akur-
eyringur, ég er Oddeyringur —
það er sitthvað".
Svo bætti hann við og nú
brá fyrir glettnisglampa í aug-
unum (hann líktist ekki lengur
bjarndýri).
„Það væri svipað og telja
Austurbæing Reykvíking eða
gera Vesturbæingi þá hneisu að
kenna hann við annan stað en
Vesturbæinn".
í þá daga var langt á miili
húsanna á Oddeyri og Akur-
eyri.
Móðir Jóhannesar var úr
Köldukinninni ættuð, Kristín
Einarsdóttir hét hún. („Ég veit
annars ekkert I ættfræði", sagði
hann). Faðirinn, Jósef Jónsson
bjó I Kristnesi, en afi Jóhann-
esar, Jón einhver, bjó á Stóra-
Eyrarlandi rétt sunnan við
Lystigarðinn eða þar sem nýja
sjúkrahúsið stendur. Jóhannes
dvelst í foreldrahúsum til ársins
1908, stundaði alla vinnu, sem
til féli, vann við síldina, var á
handfæraveiðum (sem vest-
firzkir kalla skak); einnig vann
hann við grjótupptak, grjótakst-
ur, o. fl. Faðir hans skikkaði
hann í prentiðnamám, sem
hann hélt út I hálft annað ár
(þá hefur hann verið 16—17
ára gamall) „Mér leiddist það
heita helv.
Cvona liðu árin við Pollinn,
^ áður en hann fór 1 vlking.
Vinna, þrældómur, fátækc r—
eina upplyftingin hefur kannski
verið sú, þegar strákamir af
Oddeyrinni slógust við Akur-
eyringana eins og brjálaðir
kettir og hundar eftir leikfimi-
tímana tvisvar f viku I Good-
templarahúsinu. („Oddeyring-
Áttræður á morgun:
„Ósköp svipað og verða sjötugur."
Við Ægis-Gríma, Eyþjófsbana
Indíána og Blámannslýð.
í^.lum hlóðstu, engir stóðust
íslenzk brögðin leiftur-snör.
Út af paðreim enn með sigri
ýtur gekkst með bros á vör,
o. s. frv. ..“
orti tengdafaðir hans, Sigurður
Björgúlfsson, kennari, sem lengi
var ritstjóri Siglfirðings á Siglu-
firði
„Komuzt þér aldrei I hann
krappan?"
„Ha .. ja, eitt sinn, jú, við
meistara í lyftingum í Aþleta-
klúbb Pétursborgar. Hann vó
240 rússnesk pund og hafði
lengi æft sig í þvf að kasta 200
punda sekkjum aftur fyrir sig.
Hann hugðist taka mig eins og
poka og byrjaði að sveifla mér
til hliðar, en ég kunni ráð við
því, gömlu góðu íslenzku vöm-
ina við klofbragði, setti tána í
klofið á honum og hnéð á
brjóstið og spymti. Hann ham-
aðist og hamaðist, en fékk ekki
fellt mig, og varð að gefast upp,
áður en 2 y2 mfnúta var liðin.
Annars voru Belgarnir sperrtir
og afskaplega gráðugir f að
reyna að fella mig: Ég fékk þá
oft marga á mig, hvern á fætur
öðrum ...“
(Þá rifjaðist það upp, sem
Caesar segir I einni bók sinni:
„Hraustastir þeirra allra eru
Belgar“.)
Jóhannes hélt áfram:
„Eitt sinn I Belgíu komu tveir
menn — annar voða langur —
hinn pínulítill til aðtakaáskorun
minni. Áður en leikurinn hófst
kallaði sá litli mig á eintal og
bað mig um að lofa sér að
standa lengur en þessi langi.
Ég lagði þann langa á fyrsta
bragði, en lofaði þeim litla að
standa I 2y2 mlnútu. Þá var sá
stutti afar hrifinn".
EFTIR Ú VCBURSDA GA
amir höfðu alltaf betur — þeir
vora ólfkt sterkari").
„Fannst yður ekki Eyjafjörð-
urinn fallegur?"
„Ég hélt, að þetta væru ein-
hver ósköp einu sinni, en þegar
ég sá hann aftur eftir að hafa
farið vlða f heiminum, fannst
mér ekki svo mikið til hans
koma“.
„Er eitthvað af skyldfólki
þfnu enn á lífi á Akureyri?"
„Yngsti bróðir minn, Jón, býr
á Oddeyri, er vélamaður —
hann var lengi hjá Óskari -—
svo á ég eina systur þar líka“.
„Voru yður kenndar íþróttir
í uppvextinum?"
„Ég varð að kenna mér allt
sjálfur — annars þroskaðist
ég seint. Þegar ég var tekinn
í kristinna manna tölu, fermd-
ust 22—24 börn með mér, og
af þeim tveir krypplingar, og ég
var sá minnsti. Ég var stuttur,
en alltaf sver. Magnús bróðir
var hins vegar langur og óx
fljjótt. Ég dvaldist eitt ár f Nor-
egl (1904—5) og þegar ég kom
heim aftur, stendur griðarhár
maður við húsið heima (Lund).
„Hvað eruð þér að gera hér
maður?“ spyr ég ákveðið.
„Þekkirðu mig ekki, Jói?“,
sagði Mangi. Magnús dó úr
tæringu, 27 ára gamall, hafði
alltaf verið haldinn sjúkdómn-
um, sem var svo algengur f þá
daga“.
Þegar hann var beðinn um
að nefna vini og bræður f leik
á Oddeyri, talaði hann sérstak-
lega um Snorra Einarsson,
bróður Matthíasar læknis Ein-
arssonar; hann minntist líka á
Jón E, sem kenndur er við
verzlunina Hamborg, bræðurna
Júlíus sýslumann og Jóhann
Havsteen, sem báðir eru
gengnir fyrir ætternisstapann.
„Þetta voru allt heiðursdrengir
og skemmtilegir", sagði Jóhann-
es.
Nú var spyrjanda litið á
vegginn og þar á tréplötu
voru skrautrituð þessi norrænu
átrúnaðarorð úr Hávamálum:
„Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfr it sama,
en orðstír deyr aldregi
hveims sér góðan of getr."
Jóhannes Jósefsson varð
glímukóngur íslands 1907
og 1908. Næstu tuttugu ár
dvaldist hann erlendis, gisti öll
þjóðlönd Evrópu („ekki Grikk-
land, Tyrkland og Albanfu").
„1913 hafði ég komið átta sinn-
um til Rússlands. Ég sýndi oft
I Pétursborg".
Að lokinni hverri glímusýn-
ingu, bauð Jóhannes jafnan út
hverjum sem þyrði. Hann á-
byrgðist, að þeir skyldu fallnir
vera, áður en fimm mínútur
vora liðnar. Þannig lagði hann
margan hrfmþursann að velli
og lék sér að þeim eins ogköttur
að mús. Andstæðingurinn beitti
öllum brögðum, en lá f gólf-
inu Vanalega á fyrstu 2—3
mínútunum eða fyrr.
„Tókst engum í öllum þess-
um löndum að leggja yður?“
„Ég lagði þá alla“.
„Hvernig fóruð þér að?“
„Ég lagði þá á íslenzku
bragði".
„Að vábeiðum og vomum Ijótum
vígreifur þú efldir stríð:
Árin í Bandarfkjunum vora
„töff“ og reyndu á áræðni og
krafta til hins ýtrasta. Hann
ferðaðist um með sirkusum all-
an ársins hring. Hann gleymdi
þvf aldrei, að hann var íslend-
ingur, hvar sem hann fór.
TJann kom hingað I heimsókn
1919, bjó á Hótel islandi
og varð hneykslaður á hótel-
menningunni hér.
„Mér fannst ömurlegt, að
enginn skyldi hafa haft kjark
í sér til þess að koma þessum
málum í betra horf, svo að ég
afréð að setjast hér að, þegar
ég væri búinn að safna 100
þúsund dolluram og byggja nýtt
hótel“.
„Komuð þér með svo mikið
heim í beinhörðu?"
„Tuttugu þúsund fram yfir“.
„Það var byrjað á grunnin-
um 1. okt. 1929, og ég opnaði
veitingasalinn 19. jan. 1930, og
hótelið sjálft 25. maí sama ár“.
„Hvernig vora aðstæðurnar
til byggingar?"
„Grunnurinn fylltist fljótlega
af vatni eins og Reykjavlkur-
apóteksgrunnurinn. Við höfðum
aðeins eina dælu, en hún hafði
ekki við. Svo var dæla leigð
norðan frá Akureyri, og þá lag-
aðist ástandið. Mér er í minni,
að þegar við vorum rétt búnir
að steyþa, kom jarðskjálfti. Ég
stóð á götunni, áttaði mig ekki
strax á því, hvað væri að ger-
ast, hélt fyrst að ég væri að fá
aðsvif. Og allt I einu sé ég alla
mennina koma hoppandi út um
gluggana á fyrstu hæðinni.
Ekkert tjón varð á bygging-
unni“.
Guðjón Samúelsson teiknaði
Borgina, en Jóhannes réð æði
miklu, hafði hönd í bagga með
ýmsu I innréttingu. Þeir höfðu
áður ferðazt f nokkrum löndum
til þess að skoða og kynna sér
hótel, og það var einkum lítið
laglegt hótel í Bergen (hann
mundi ekki nafnið), sem þeim
þótti lærdómsríkt. Þar var svo
vel frá öllu gengið. Kvaðst Jó-
hannes hafa lært af þvi og tek-
ið margt til fyrirmyndar —-
einnig sagðist hann hafa orðið
hrifinn af Statler’s hótelunum
fyrir vestan (keðja er af þeim
frá strönd til strandar) — ým-
iss konar patenterí.
Skreytingamar í gyllta saln-
um gerði þýzkur piltur, Grosser
að nafni.
Nú er gamli „gyllti salurinn"
á Borginni allur. Ennþá eimir
þó eftir af gamla andrúmsloft-
inu á hótelinu.
„Var þýzkarinn dýrkeyptur?**
„Grosser var ódýrari en ís-
lenzku handverksmennimir
(málaramir)".
Ljómi var yfir gyllta salnum
á Borginni. Otlendingar, sem
komu til landsins í fyrsta sinn,
Framh. á 10. síðu.
;:SÉ
11
Jóhannes Jósefsson reisti Hótel Borg 1930. Þá kom nýtt andrúmsloft I hóteliíf á Island).