Vísir - 07.09.1963, Síða 6

V1SIR . Laugardagur 7. sept. 1963.
1 6
Christine Keeler sökuð
um að bera Ijúgvitni
í fyrrinótt handtók Scotland Yard
hina illræmdu ungu fyrirsætu
Christine Keeler og var hún leidd
fyrir rétt í gær sökuð um að hafa
borið ljúgvitni fyrir dómstóli. Tvær
vinkonur hennar og einn kunningi
hennar voru og handtekin, sökuð
um sarna brot. Ungfr'úin var gefin
laus eftir að hafa sett um 400
þúsund króna tryggingu. Síðan ók
hún frá dómhöllinni í glæsilegri
lúxusbifreið sinni.
Samtímis þessari handtöku hef-
ur nú komið upp sterkur orðrómur
um það, að nýtt hneyksli sé að
hefjast í samhengi við Profumo-
málið og halda menn f Verkamanna
flokknum þvf fram, að það verði
ennþá víðtækara og muni fleiri
menn úr brezku ríkisstjórninni við-
riðnir það.
Christine Keeler er nú sökuð um
að bera ljúgvitni f máli svertingj-
ans Lucky Gordon, sem var dæmd-
ur í þriggja ára fangelsi fyrir árás
á hana. Vegna nýrra gagna i mál-
inu hefur Gordon nú verið sleppt
úr haldi. Fyrir að bera ljúgvitni í
slíku máli getur hún hlotið þung-
an dóm.
Hagur bankans —
Framhald af bls. 1G.
á bundnum reikningi 5,6 millj. f
árslok 1961 var að vísu 6 millj.
kr. skuld á sérstökum reikningi,
sem eingöngu stafaði af því, að
vanskil höfðu orðið á endur-
greiðslu opinbers láns, sem
Búnaðarbankinn hafði veitt á
því ári fyrir milligöngu Seðla-
bankans.
Var þessi skuld með eðlileg-
um vaxtakjörum, enda átti Bún-
aðarbankinn um þau áramót 7.9
millj. kr. inni á viðskiptareikn-
ingj sínum f Seðlabankanum og
40,6 millj. á bundnum reikningi.
Á árinu 1962 var aldrei yfir-
dráttarskuld við Seðlabankann
og í árslok var inneign á við-
skiptareikningi 37.8 millj. kr. og
á þpdpum reikningi 71.3 mijjj.
það, sem Frjáls þjóð telur 6-
reiðuskuld um sfðustu áramót
eru 38,5 millj. kr. f endurseld-
um vfxlum vegna afurðalána
landbúnaðarins, sem bankinn
hóf þátttöku í á því ári. Eru
þau viðskipti hagstæð fyrir Bún
aðarbankann og hætt er við að
Frjáls þjóð gæti skrifað furðu
fréttir um hag sumra annarra
banka, ef reikna á endurselda
afurðavíxla til óreiðuskulda.
Á þessu ári hefur hagur bank
ans gagnvart Seðlabankanum
enn farið batnandi og hefur
aldrei á árinu verið um yfir-
dráttarskuld að ræða, en auk
innistoeðu á viðskiptareikningi
á bankinn nú 95,6 millj. kr. inni
stæðu á bundnum reikningi.
Verðbréfakaup.
Það er furðuleg kenning, að
verðbréfaeign banka sé óhæfa
enda bönkum beinlfnis gert að
skyldu að eiga vissa lágmarks-
upphæð í verðbréfum.
Hins vegar hefur Búnaðar-
bankinn af viðskiptalegum á-
stæðum síðustu árin ekki keypt
önnur verðbréf en f sambandi
við opinberar aðgerðir. Verð-
bréfaeign bankans nam í árslok
1960 alls 98 millj. kr., í árslok
1961 82,8 millj. kr. og 89 millj.
kr. í árslok 1962, en á þvf ári
keypti bankinn 4 millj. kr. f
verðbréfum Veðdeildar Land-
bankans á vegum húsnæðismála
stjórnar og um 9 millj. kr. í
vaxtabréfum Veðdeildar Búnað
arbankans vegna lausaskulda
bænda, þannig að önnur verð-
bréfaeign bankans hefur lækkað
verulega. Það skal játað, að um
rædd verðbréfakaup eru bankan
um ekki hagstæð vaxtalega, því
að bréfin bera 7 — 8% vexti, en
það væri fróðlegt að fá það
staðfest, hvort einhverjir telja
það sakarefni.
Tölulega er ekki hægt að
hrekja, að bankinn kaupi ,,vafa-
sama pappíra". Það er háð áliti
manna á bankastjórunum, hvort
það er talið sennilegt.
Sífellt meiri
innstæðuaukning.
Ein furðusaga blaðsins er sú,
að innstæðuaukning um stund-
arsakir hafi lagfært efna
hag bankans árið 1961. Vöxtur
bankans hefir verið mjög mikill
undanfarin ár, og er þar ekki
um neina bráðabirgðaþróun að
ræða. Heildarinnstæður hafa
verið sem hér segir:
1 árslok 1959 317.5 millj.
. _ 1960 363.0 — ,Jy"
••• ''' 0 -51 S 1 ;
Þessum upplýsingum um hag
bankans telur bankastjórnin sér
skylt að koma fyrir augu al-
mennings vegna umræddra árás
arskrifa, þótt bankastjórnin
hvorki geti, vegna þagnarskyldu
sinnar, né vilji elta ólar við þá
menn eða blöð, sem af einhverj-
um ástæðum telja eftirsóknar-
vert að níða bankann.
Bankastjómin mun eftir beztu
getu- reyna að vinna sitt verk
á þann veg, að bankinn geti
verið sú lyftistöng landbúnað-
ar og heilbrigðs athafnalífs í
landinu, sem honum er ætlað og
leggja sig fram um að reynast
verðug trausts þess sívaxandi
fjölda landsmanna, sem eru við-
skiptavinir bankans. Hvort bank
inn sé landbúnaðinum Htils virði
svo sem haldið er fram f um-
ræddu blaði, verða bændur og
forsvarsmenn landbúnaðarins að
meta.
Bankastjórar Búnaðarbankans
verða auðvitað að svara til saka
sem aðrir menn, ef þeir brjóta
af sér, en það er illt verk að
reyna með ósannindum að grafa
undan stofnun, sem er þjóðar-
nauðsyn að geti sem bezt verið
fær um að gegna hlutverki sínu.
Reykjavík, 6. sept. 1963
Magnús Jónsson.
Stefán Hilmarsson.
Auk þessa hefir blaðinu bor-
izt bréf frá Seðlabanka íslands,
dagsett í gær. Þar er greint frá
því að nettó innistæða Búnað-
arbankans hjá Seðlabankanum
hafi verið um s.l. áramót 110
millj. krónur. Þá er það og tek-
ið fram f bréfinu að Búnaðar-
bankinn hefir ekki sótt um né
fengið neina yfirdráttarheimild
hjá Seðlabankanum f s.l. 1 y2 ár.
Reiðir ungir menn
Jjað eru margir, sem halda þvf
fram, að hverju þjóðfélagi
sé nauðsynlegt að eiga reiða,
unga menn. Ef þetta væri rétt,
þá væru íslendingar sannarlega
vel staddir, því að fáar þjóðir
munu eiga ungan mann, sem er
jafnhoppandi vondur og Rögn-
valdur Hannesson.
Hlutverk hinna reiðu ungu
manna virðist vera að tala illa
um og gagnrýna allt og alla.
Þeir þykjast vilja beina öllu
inn á betri brautir og eru svo
einlægir í þessu, að fólk freist-
ast til þess að trúa því, að þetta
sé þeirra sannfæring. Þá er um
leið komið í Ijós, að í raun og
veru vilji þessi grey vel, þó að
þeir hafi ekki mikið vit á hvert
á að stýra, þegar til kastanna
kemur. Hinn 23. f.m. birti Vísir
langa grein eftir Rögnvald, sem
bar hið skemmtilega og frum-
lega heiti: „Nemandinn er hjól
f risavaxinni ítroðslumaskínu".
Kveðst hann þar vera undrandi
yfir, að ég skyldi ekki — í
stuttri grein sem ég hafði ritað
skömmu áður — leiða hann og
aðra reiða unga menn inn í
fyrirmyndarskóla, þar sem ríkti
frjálsmannlegt andrúmsloft, og
þar sem nemendurnir ekki lifi
í stöðugum ótta við harðúðga
kennara og miskunnarlitlar refs
ingar. Það er rétt hjá Rögnvaldi
að ég gerði enga tilraun til þess
og geri heldur ekki nú. Ástæðan
er einföld. Hún er sú, að ég tel
þess enga þörf. Þeir fslendingar
sem gengið hafa f skóla, vita
það bezt sjálfir, að andrúmsloft
það, sem Rögnvaldur lýsir, er
'n ekki -til nema í hugarheími' hansi
Og^þeir hijóta að gera sér grein
fyrir þessu, svo framarlega sem
þeir eru ekki haldnir sama of-
stækinu.
Mér dettur ekki í hug að
halda þvf fram að íslenzka
menntakerfið sé gallalaust, því
að slíkt væri fjarstæða. Hinsveg
ar eru þeir engan veginn jafn
stórir og Rögnvaldur gefur í
skyn. Og það eru hæfir menn,;
sem í dag helga því starfskrafta
sína, að bæta menntun þjóðar-
innar, og hefi ég enga trú á þvf,
að Rögnvaldi tækist betur.
\7ið erum lítið þjóðfélag og
ungt, og þó að afkoma okk-
ar sé góð nú, þá var hún það
ekki fyrir nokkrum árum. Við-
reisnarstarfið er nýbyrjað. Fyr-
ir aldamótin síðustu var almenn
fræðsla engin svo að neinu
næmi. Þá voru það aðeins rík-
ismenn ,sem höfðu efni á að
mennta sig og sína. Breyting-
arnar sem síðan hafa orðið, á
ekki lengri tíma, eru svo mikl-
ar, að jafnvel hugkvæmasta rit-
höfundi hefði ekki getað dottið
þær í hug. Þetta hafa verið mik
il baráttuár, og þrotlaust starf
er að baki þeirrar staðreyndar,
að á ótrúlega skömmum tfma
hefur íslenzka þjóðin risið upp
úr fáfræði og vesaldómi og til
þess að verða verðugur aðili
hins menntaða heims.
Að vanþakka það starf, sem
unnið hefur verið, til þess að
þetta mætti verða, hlýtur að
vera blettur á hverjum manni.
Og samt segir Rögnvaldur, að
; hann ! e'aé i iekkiI-1 þakkláturnfýrir
neitt ,sem fyrir hana hafi verið
Ólafur Tynes Jónsson.
gert, því að það sé skylda þjóð
félagsins að ala hann vel. Þeg-
ar Rögnvaldur brigzlaði mér
um að vera íhaldsmaður, datt
mér fyrst f hug, að þarna væri
á ferðinni einhver eldheitur
kommi.
■yið nánari athugun sá ég þó,
’ að það gat varla staðizt,
þar sem hann hafði farið mörg-
um lofsamlegum orðum um
Bandaríkin, en slíkt myndi sann
ur kommi tæplega gera sig sek-
an um. Það virðist þvf einna
helzt, sem Rögnvaldur trúi á
mátt sinn og megin eins og
Hjörleifur, og við munum öll,
hvernig fór fyrir Hjörleifi. í lok
greinar sinnar, ráðleggur Rögn-
valdur mér að athuga vandlega,
hvað ég kalli froðuhjómsorð,
og hvað ekki. Það hefi ég gert,
og vil að því búnu endurtaka
þá umsögn um lýsingu hans á
hinu frjálsmannlega og prúða
fasi bandarfskrar skólaæsku.
Vil ég svo telja þetta mál út-
rætt frá minni hálfui > •>»
Olafur Tynes Jónsson.
.w.v,
■ ■ ■ ■ ■ I
Afbrotaalda / landinu
Það fer ekki milli mála, að í
Iandinu er nú afbrotaalda. Mað
ur opnar varla svo dagblað eða
hlustar á útvarp, að ekki séu
fluttar fréttir um stórþjófnaði,
fjársvik, lfkamsárásir og nauðg-
anir.
Sem betur fer hefir verið til-
tölulega litið um slík afbrot
hér á landi lengi vel. Hins veg-
ar hafa nágrannaþjóðirnar átt
við mikla erfiðleika að strfða,
einkum varðandi afbrot ungl-
inga síðustu árin. Afbrotaalda
hefir þannig mikil gengið í Sví-
þjóð síðustu árin og í Bretlandi
hafa glæpir unglinga tvöfaldazt
frá því í stríðslok.
Furðulegt
andvaraleysi
Fámennið var lengi vel bezta
vörnin við afbrotum hér á landi.
Óttinn við að svo auðvelt reynd
ist venjulega að koma upp um
afbrotið, hefur verið ein sterk-
asta hindrunin. En Reykjavík er
smám saman að verða að stór-
borg og þá gerast þeir djarfari,
sem fingralangir eru eða eru of-
stopamenn í eðli sínu. Hér við
bætist, að furðulegt andvara-
leysi virðist rfkja hjá almenn-
ingi í þessum efnum. Mæður
láta dætur sínar einar um að
IW.'AW.’.WAV.V.'AW.'
spássera kornungar fjarri heim-
ilum eftir miðnætti og ókunn-
ugum mönnum er treyst úr hófi
fram — mönnum, sem foreldr-
arnir vita engin deili á. Það er
eins og menn lifi enn í hinni
gömlu sveitamenningu miðri,
þar sem allir þekktu alla og
töldu sig öllum geta treyst. En
dæmi síðustu vikna sýna að það
er mikill misskilningur.
Á að birta n'ófnin?
Þessi afbrotaalda hefir vakið
upp gamalt umræðuefni: Eiga
blöðin að birta nöfn afbrota-
mannanna?
fslenzk blöð hafa mjög skirrzt
við slíkum nafnabirtingum. Það
er vegna þess að oft er nafnbirt
ing meiri refsing en sjálfur dóm
urinn, sem hlutaðeigandi fær.
Og það er ekki hlutverk blað-
anna að refsa afbrotamönnum,
heldur segja frá afbrotum
þeirra. Erlendis er viðhorfið
allt annað. Þar er fjölmennið
fyrir hendi, og það brennimark
sem fylgir nafnabirtingu eða
ljósmynd í blöðunum er fjarri
því eins sárt og hér í fámenn-
inu. Þannig er sjónarmið blað-
anna í þessu máli.
Blöðin geta ekki
skorib úr
En sjónarmið almennings er
nokkuð annað. Lesendur spyrja
hví nöfn séu ekki birti á mönn-
um, sem svívirðileg afbrot %
fremja, eins og nauðganir og I*
líkamsárásir, þó ekki sé til ann
ars en fólk geti varað sig á >J
slíkum kónum í framtíðinni. Og 1»
réttilega er á það bent, að oft
eru nöfn birt fyrir smærri af-
brot, sem ekki geta talizt sví-
virðileg. \
En blöðin geta hér ekki skor
ið úr f hverju einu tilfelli um
það, hvort birta á nafn eða eigi. v
Um það þarf að skapa fastar /
reglur, svo allt ósamræmi, bæði
milli blaðanna og einstaka af-
brotategunda sé útilokað. I*
Slíkar reglur geta lögreglaT^ %
og réttargæzluyfirvöldin sett. «“
Það er þeirra að ákveða hvort [«
nafn ákærðs sakamanns er gefið
upp eða ekki. Þar gilda nú eng-
ar fastar reglur. En þeim þarf J.
að koma á. Það þarf ekki endi- ■[[
lega að þýða að nöfn verði oft- J*
ar birt en nú hefir tíðkazt, en *I
það þarf að útiloka handahófið .J
í þessum málum. J.
Hindrar afbrot :■
Og við slíka ikipan mættu
réttargæzluyfirvöldin gjarnan ■:
hafa í huga hvort nafnabirting
er ekki einmitt áhrifamikið ráð
til þess að koma í veg fyrir að ÍJ
svívirðileg afbrot verði framin. ;«
I mörgum tilfellum er það tví- •;
mælalaust svo. Og það á ekki
að hika við að beita því ráði af V
hálfu löggæzlunnar, þar sem , /
það er réttlátt og viðeigandi. J*
Kárl. ;I
W.W.W.W.V.W.VAW.V