Vísir - 13.09.1963, Side 7

VlSIR . Föstudagur 13. september 1963.
7
Islenzk bollettstjar
enedikt S. Bjarklind
stórtemplar
Nokkur mirmingarorð
Famh. af 4. síðu.
„Hún er skynsöm stúlka",
segir Friðbjörn. „Hún hafði vit
á að hætta að dansa, meðan
hún var upp á sitt bezta. Hún
vildi ekki fara smáversnandi ár
frá ári og láta muna eftir sér
þannig".
Saknar
fjölskyldunnar
„Hvað hafið þið verið lengi
gift?“
„Ellefu ár. Við eigum einn
son, Björn, átta ára gamlan,
yndislegan dreng. Þú getur ekki
ímyndað þér, hvað ég sakna
hans og þeirra beggja, þó að
ekki séu liðnir nema fáeinir
dagar, síðan ég fór frá þeirn".
„Það hlýtur að vera betra að
ýmsu leyti, að hjónin séu bæði
dansarar, heldurðu það ekki?“
„Jú, a.m.k. get ég ekki hugs-
að mér betra. En sumir strák-
arnir eru giftir stúlkum, sem
ekki eru dansmeyjar, og það
biessast líka ágætlega. Það er
þá minni hætta á að talað verði
um ballett allan guðslangan
daginn. Ekki svo að skilja, að
við Kirsten tölum mikið um
ballett — við viljum heldur
slappa af og hugsa um allt ann-
að á milli. En hún er mér ó-
metanleg hjálp, og auðvitað er
gott að eiga konu, sem skilur
starf manns til hlítar“.
„Hvað um Björn litla? Ætlar
hann að verða dansari?“
„Nei, Drottinn sé oss næst-
ur! Það er nóg að hafa tvo
ballettdansara í einni fjöl-
\ skyldu".
„Hefurðu nokkurn tíma til
að eiga önnur áhugamál en
dansinn?"
„Ég hef ekki mikinn tíma til
að eiga hobby, en ég les allt,
sem ég kemst höndunum yfir
Það er ein mfn bezta skemmt-
un“.
„Og hvað lestu helzt?“
„Allt milli himins og jarðar
— það sem ég hef mestan á-
huga á hverju sinni".
„Þú hefur dansað víða um
heiminn, er það ekki?“
„Jú, um alla Evrópu og Ame-
ríku — Suður-Ameríku líka —
og í fyrra vorum við í Nýja
Sjálandi. Kirsten setti upp
Napoli fyrir ,The New Zealand
Ballet Companv', sem bróðir
hennar, Poul Gnatt. stofnaði.
og við dönsuðum aðalhlutverk-
in, Kirsten og ég. Það var i
fyrsta sinn sem ég dansaði
Gennaro, en sl. janúar dansaði
ég hann í Konunglega leikhús-
inu og nú hér, b.e. þriðja þátt-
inn. Það er dásamlegt hlut-
verk“.
Mikils virði
að skapa
„Svo ertu líka kóreógraf —
hvernig líkar þér það?“
„Enn betur, ef mögulegt er;
það er mikils virði að skapa,
fá útrás fyrir sköpunargleðina,
sem i manni býr. Ég vinn tals-
vert fyrir danska sjónvarpið,
bæði sem dansari og kóreógraf,
og ég er með stóran ballett í
smíðum fyrir næsta vetur.
Kirsten hjálpar mér líka í sam-
bandi við það; ef ég er sjálfur
í aðalhlutverki, get ég ekki
fylgzt nógu vel með hinum
dönsurunum, en það gerir hún,
og hún skilur, hvað fyrir mér
vakir, og vinnur þess vegna
alveg í þeim anda, sem ég vil
helzt“
„Hvernig er að dansa á Is-
landi? Finnst þér þú ekki svo-
lítið íslenzkur, þó að þú hafir
ekki verið hér nema fyrstu ár
ævinnar?"
„Ó, ég get ekki sagt þér,
hvað mér finnst gaman að .■
dansa hérna. Ég var svo spennt-
ur að .koma, og ef ég hefði ■!
Kirsten og Björn hjá mér, væri
það alfullkomlð. Hvenær sem \
þið viljið fá mig, er ég tilbú-
inn að koma og dansa".
„En við höfum því miður J«
engan ballettflokk handa þér“.
„Það gerir ekkert til. Við !■
getum dansað sóló og tvidansa, J.
t.d. Inge Sand og ég og ein- «°
hverjir fleiri. Við höfum kom- !■
ið þrisvar til þess — fyrst
héldum við sýningar í Iðnó rétt .J
eftir stríð, svo í Þjóðleikhús- [•
inu fyrir 10 árum og í Austur-
bæjarbíó fyrir sex árum. Ég «J
vildi, að ég mætti einhvern
tíma vera að því að vera hér ■!
mánaðartíma ... ég held, að
ég gæti lært að gera mig
sæmilega skiljanlegan á is-
lenzku, ef ég fengi æfingu í
því hokkrar vikur. Og mig
langar svo að koma með Björn.
Kirsten hefur dansað hér, eins
og þú manst“.
„Ég vona, að þið eigið eftir
að koma oft. Segðu mér, ertu
taugaóstyrkur fyrir sýningar?“
„Ja, stundum rétt áður en
ég á að fara inn á sviðið. En
um leið og ég heyri músíkiha,
gleymi ég öllu öðru en hlut-
verkinu".
„Finnst þér ekki erfitt að
lifa þig inn í öll þessi mismun-
andi hlutverk?“
„Nei, það væri hræðilegt að
gera það ekki. Um leið og ég
er farinn að dansa, man ég
ekki, að neitt sé til, sem heitir
Friðbjörn Björnsson. Ég hugsa
eins og persónan, sem ég er að
leika, og finn til eins og hún“.
Tengslln við áhorfend-
urna alltaf ný og lifandi
„Verðurðu aldrei leiður á að
dansa sama hlutverkið mörg
hundruð sinnum?“
„Leiður Nei, öðru nær. Því
lengur sem ég Qansa það, því
meira læri ég, og þeim mun
meira get ég gefið. Og tengslin
við áhorfendurna eru alltaf ný
og lifandi hverju sinni“.
„Nú ertu nýorðinn þrjátíu
og sjö ára og á hátoppinum
sem dansari — hvað heldurðu,
að þú getir dansað lengi í við-
bót?“
„Það er ekki gott að segja.
Milli 40 og 45 ára hættir mað-
ur að hafa sama valdið á lík-
ama sínum og áður ... það þarf
ekki neitt smáræðisþrek í öll
þessi hopp og stökk og hring-
snúninga og að bera ballerín-
urnar um sviðið o.s.frv. Þá er
betra að taka annars konar
hlutverk, sem krefjast minni
danstækni, en meiri látbragðs-
leiks. í þeim er hægt að halda
áfram Iengi — ja, það er þetta
venjulega: ef maður getur stað-
ið sig, er alltaf pláss, ef ekki
— nú, þá er ekkert við því að
segja. Kóreógraf er hægt að
vera, hversu gamall sem maður
verður, meðan einhverjir skap-
andi hæfileikar eru eftir“.
„Kannske fáum við seinna að
sjá þig sem Coppélius gamla í
staðinn fyrir hinn unga og ó-
stýriláta Frantz?""
„Ekki skyldi ég hafa á móti
því. Coppélius er stórkostlegt
hlutverk"
„Þú ert svo lífsglaður, að ég
þarf ekki að spyrja, hvort þú
hafir séð eftir að velja bér þetta
rvistarf, þótt erfitt sé“.
„Nei, það veit hamingian, að
ég hef aldrei séð eftir því Ég
genedikt Sigurðsson Bjarklind
var fæddur á Húsavík 9. júlí
1915 og andaðist á Ríkisspítal-
anum í Kaupmannahöfn kl. 3 að-
faranótt 6. september sl. að ný
lokinni mikilli og mjög hættulegri
aðgerð. Er hann jarðsettur í dag
í ættlandi konu sinnar.
Foreldrar Benedikts voru þau
hjónin Unnur Bjarklind, sem
þjóðfræg var undir skáldanafninu
Hulda og Sigurður Bjarklind,
Iengi kaupfélagsstjóri við Kaup-
félag Þingeyinga á Húsavík og
síðar gjaldkeri við Búnaðarbank-
ann í Reykjavík. Eru þau nú, sem
kunnugt er, bæði látin fyrir nokkr
um árum. Benedikt fluttist til
Reykjavíkur með foreldrum sín-
um árið 1935 og bjó hann hér
æ síðan. Er hann fluttist suður,
hafði hann lokið 5. bekkjarprófi
við Menntaskólann á Akureyri
og tók því stúdentspróf við
;■ Menntaskólann í Reykjavík árið
eftir, eða 1936. Sneri hann sér
síðan fljótt að háskólanámi og
I* tók lögfræðipróf árið 1942. Aidrei
■J tók hann þó að sér almenn lög-
.J fræðistörf, heldur gerðist hann
J. fulltrúi hjá Borgarfógeta og hafði
■U það starf með höndum alla tíð
!■ síðan.
J. Benedikt var kjörinn stórtempl-
•° ari árið 1957 og var það æ síðan
J* til dauðadags. Áður hafði hann
í um skeið verið æðsti templar í
!!■ stúkunni Andvara. Hann gerðist
J. einn af stofnendum Bindindisfé-
V lags ökumanna árið 1953 og var
[■ kjörinn í fyrstu sambandsstjórn
j! þess félags og átti þar sæti til
■° æfiloka. I framkvæmdanefnd
sama félags sat hann og allt frá
>! stofnun hennar og í ritnefnd tíma
I* rita félagsins frá stofnun þeirra
JJ. 1958. Hann var einn af aðal-
skipuleggjurum fyrsta góðakst-
!■ urs félagsins árið 1955 og vann
’J þá og síðar geysimikið verk á
!; þessu sviði. Er tryggingafélagið
;. Ábyrgð h.f. var stofnað árið 1960,
■I var hann kjörinn formaður þess,
I; svo og brátt lögfræðilegur ráðu-
nautur. Gegndi hann báðum störf
■; unum til æfiloka.
!■ Bjarklind kvæntist síðla sum-
jjl ars árið 1960 hámenntaðri og
■J ágætri konu, frú Else Bjarklind,
!■ dóttur Adolfs Hansen, sem er
jl einn af forgöngumönnum bind-
•J indishrejTingarinnar í Danmörku
JJ. og opinber ráðunautur. Dvelst
■I frú Else nú í Danmörku.
Benedikt Bjarklind var sannur
;. hugsjónamaður. Miklir hugsjóna-
■; menn voru i ætt hans, svo sem
!■ Benedikt frá Auðnum, afi hans,
í sem hann var heitinn eftir. Ágæt-
> ir foreldrar og systkini, hið ágæt-
!■ asta heimili og ágætt uppeldi,
í beindi honum og allt inn á þessar
I; brautir. Benedikt átti margar hug
;. sjónir og hann reyndi svo sem
■I honum var unnt að gera þær að
;■ veruleika. Aðalhugsjón hans voru
í bindindismálin og fyrir þau vildi
*- — B — ■■■■■■■■■■■ ■ •
.■»*■■■■■ ■■■■■■■□■■■■■■■■■■•
elska ballettinn, elska dansinn, JJj
elska kóreógrafíuna og elska J.
lífið“.
Nú er klukkan orðin þrjú,
og Friðbjörn þarf að hvíla sig. J.
„Ég sofna alltaf um miðjan .JJ
daginn, þegar ■ ég á að dansa
um kvöldið" segir hann. „Og J.
í kvöld ætla ég beint í rúmið «J
eftir sýninguna. því að annað J*
kvöld er frumsýningin á J,
Coppélia, og þá þarf ég heldur
betur að vanda mig. — SSB. J*
hann vinna, og vann á meðan
kraftar leyfðu. Hann var þó ekki
alla tíð bindindismaður, en eftir
að hann snerist á þá sveif, var
hann þar svo heill og óskiptur
að betra gat ekki. Hvar, sem
hægt var að hlúa að bindindis-
semi, vildi Benedikt vera með.
Hann vann mikið starf fyrir
stúkumálin, og er Bindindisfélag
ökumanna var stofnað, gerðist
hann virkur félagi þess og for-
svarsmaður strax frá upphafi.
Þessum félagsskap vil ég fylgja
og gera allt það gagn, sem ég má,
sagði hann einu sinni við mig.
Þetta sýndi hann og sannaði í
hvívetna. Hann brást ekki á með-
an kraftar leyfðu honum að
starfa. Á sama hátt fagnaði hann
mjög stofnun Ábyrgðar h.f. og
fylgdi því máli eftir af lífi og
sál. Hann hafði fullan skilning
á því, að með stofnun Bindindis-
félags ökumanna og síðar Ábyrgð
ar h.f., höfðu bindindisöflum
heimsins opnazt nýjar leiðir til
starfa á raunhæfan og aðkallandi
hátt hér á landi, fyrir umferð og
bindindi. Hann skildi, hverju fjár-
magn í þágu bindindis myndi geta
áorkað. Hann vissi, að hann barð-
ist fyrir góðum málstað og hann
vann og vann þar til hann hneig,
langt fyrir aldur fram, á bezta
starfsaldri, fullur af framtíðar-
áætlunum og starfslöngun. Að
honum er þjóðarskaði. Eftir hann
er tóm, sem við félagar hans og
samstarfsmenn finnum sárast til.
Hvar er maður fyrir hann?
Hann Benedikt er dáinn. Vinir
hans, fullharðnaðir karlmenn,
stóðu fölir og fáir. Sumir gátu
ekki leynt tárunum, er þeim skild
ist, hvað skeð hafði. Benni dáinn.
Allir hljóta eitt sinn að deyja,
það vitum við öll. En þegar mað-
ur, sem margir elska og öllum
þykir vænt um, sem til þekkja,
hverfur skyndilega og óvænt af
sjónarsviðinu, þá er það eins og
lýjgg framan í menn, sárt og lam-
andi. Og þannig var einmitt Bjark
Iind. Öllum Ieið vel í nærveru
hans. Hin rólega framkoma hans,
áhrifamikill persónuleiki og milt
brosið, oft fullt af glettni, lægði
öldurnar, róaði menn niður eins
og olía á stórsjó. Stundum lá við,
að mönnum fyndist hann full hæg
ur, seinn til. En svo kom tram-
kvæmdin kannske allt f einu,
snögg og ákveðin — til fulls. Og
ESQE
hafi meira á þessu borið upp á
síðkastið en áður var, þá var þar
um að kenna hinum hraðvaxandi
sjúkdómi hans, sem hann duldi
svo, að jafnvel ég undirritaður,
hans náinn vinur, vissi ekkert,
hvernig komið var fyrr en rétt
áður en hann fór utan í hinzta
sinn til að leita sér lækninga,
fullur trúar á góðan bata og langa
■tarfsæfi framundan.
Fráfall hans er áfall fyrir hans
nánustu, fyrir fjölda vina, fyrir
félög þau, sem hann vann fyrir,
fyrir bindindishreyfinguna á ls-
landi.
Ðálítið atvik Iýsir Benedikt vel:
Á sjúkrastofunni f Rfkisspftalan-
um f Kaupmannahöfn lá með hon-
um ungur íslenzkur piltur sem
ganga átti undir hættulega að-
gerð. Kunningsskapur þeirra stóð
aðeins í tvo eða þrjá daga, en á
þeim tíma virtust þeir hafa margt
spjallað saman og mikil samúð
myndazt þeirra í milli. Pilturinn
kom ekki lifandi af skurðborð-
inu. Og síðasta daginn, áður en
Benedikt sjálfur var Iagður á
þetta sama borð, notaði hann til
að skrifa dálitla, áhrifamikla
minningargrein um þennan nýja
vin sinn. Það var einkennilegt að
sjá hana f Morgunblaðlnu hinn
10. september sl., ásamt fleirum
minningargreinum um þennan, að
því er virðist, hugljúfa pilt. „Þú
lítur til mín á eftir“, sagði pilt-
urinn við Benedikt um leið og
honum var ekið burt til aðgerð-
arinnar. Og það hefur Benedikt
svo sannarlega gert.
Stjórnir Bindindisfélags öku-
manna og Ábyrgðar h.f. votta hin
um látna virðingu og þakklæti.
Fjölskylda mín og sjálfur ég send
um hinztu kveðjur. Konu hans
og aðstendandum öllum, nær og
fjær, votta ég innilega samúð.
Ásbjöm Stefánsson.
t
p’kki grunaði mig þegar ég
kvaddi Benedikt S. Bjarklind
á flugvellinum f júlf sfðastliðnum,
að mér mundi ekki auðnazt að
sjá hann aftur í lifanda lffi. Hann
var að halda f sfna hinztu för til
Kaupmannahafnar til að leita sér
lækninga við hjartasjúkdómi.
Hann hafði dvalizt skamma stund
á Borgarsjúkrahúsinu f Reykjavík
til rannsóknar og er hann fór ut-
an var hann mjög bjartsýnn og
taldi að með uppskurði gæti hann
fengið fullan bata.
En hann lézt að lokinni skurð-
aðgerðinni. Fregnin um lát hans
kom mér á óvart, ég vildi ekki
trúa henni. Dáinn. Svo dult fór
hann með sjúkdóm sinn og svo
Iítið gerði hann úr honum, að mig
óraði ekki fyrir þvf, hve alvar-
legur hann var f raun og veru.
Kynni mfn af Benedikt urðu
ekki veruleg fyrr en ég gerðist
starfsmaður Ábyrgðar h.f., f byrj-
un ársins 1961. En Benedikt var
einn af hvatamönnum og stofn-
endum þesg félags, stjórnarfor-
maður frá byrjun, lögfræðingur
þéss og fulltrúi Ansvar .Inter
nationals á fslandi. Störf hans við
stofnun Ábyrgðar og æ sfðan
voru mikil og heilladrjúg, hann
vann þau sem önnur störf fyrir
bindindishugsjónina sem sannur
hugsjónamaður.
Þau voru mörg málin, sem ég
Frh. á bls. 5