Vísir - 23.11.1963, Blaðsíða 3

V í SIR . Laugardagur 23. nóvember 1963.

☆
1 þessum mánuði voru liðin
þrjú ár síðan John Kennedy var
kjörinn forseti Bandaríkjanna.
Hann var yngsti maður sem
nokkurn tíma hafði verið kjör-
inn til þess embættis. Þegar
hann >og fjölskylda hans fiuttu
inn í Hvíta húsið í byrjun árs
1961 var sem æskufegurð hefði
skyndilega og £ fyrsta skipti
unnið þann stað. Við hlið hans
stóð hin yndisfallega kona hans
Jacqueline Kennedy og tvö ung-
börn þeirra, Karolina, sem þá
var 3 ára og John yngri, sem
hafði fæðzt í sjálfri kosninga-
hríðinni.
Þessi ungu, fallegu hjón sigr-
uðu bandarísku þjóðina. Síðan
hefur verið ríkjandi þar í landi
hið svokallaða Kennedy-æði,
það er að allir hafa viljað eiga
þau sem fyrirmynd.
En það var og með öðrum
hætti sem nýir straumar komu
inn I Hvíta húsið með Kennedy.
Hann tók við völdum skömmu
eftir að Krúsjeff hafði niður-
lægt Bandaríkin á Parísarráð-
stefnunni, sem fór út um þúfur.
Með honum var aftur tekið fast
í stjórnartaumana strax vorið
1961 átti Kennedy fund með
Krúsjeff, þar sem hann lét hann
vita það með ákveðnum orðum,
að Bandaríkin myndu ekki láta
olnboga sig út, síðan sýndi hann
það í verki í Kúbu-deilunni, sem
varð sigurstund Kennedys. Og
eftir það hefur enginn þurft að
vera í vafa um það, að Banda-
ríkin voru voldugasta ríki heims
undir forustu hins unga forseta.
Heima fyrir i Bandarikjunum
átti Kennedy forseti við meiri
erfiðleika að striða. Þar þurfti
að glfma við hin stærstu þjóð-
félagsleg vandamál. Sérstak-
lega var áríðandi að grípa á
kynþáttavandamálinu, og þar
hélt Kennedy fram á við með
djörfung með aðstoð bróður
síns, Roberts Kennedy, dóms-
málaráðherra.
John Kennedy var fæddur í
Brookline í Massahusetts 29.
Fjölskyldan f Hvíta húsinu, forsetahjónin með dóttur sfna, Karolfnu.
Ástsæll forseti fallinn
maí 1917. Faðir hans var
Joseph P. Kennedy sem síðar
varð m. a. á stríðsárunum sendi-
herra Bandaríkjanna í Bretlandi,
en var annars kunnur fjármála-
maður og milljónamæringur.
Langafar Kennedys í báðar ættir
voru írskir innflytjendur, . sem
setzt höfðu að í Massashusetts
og valizt þar til forustu.
John stundaði nám í Harvard-
háskóla, síðan vann hann um
tíma 1 sendiráðinu í London hjá
föður sínum og skrifaði nokkru
síðar bók, sem hann kallaði:
„Hvers vegna svaf England?“,
og sýndi hún áhuga hans og
þekkingu á alþjóðastjórnmálum.
Árið 1941, þegar nálgast tók
þátttöku Bandaríkjanna í stríð-
inu, sótti hann um inngöngu í
herinn, en fékk ekki inngöngu
vegna gamalla meiðsla í baki.
Hann var þó staðráðinn í að
gefast ekki upp, og eftir fimm
mánaða líkamsþjálfun og lækn-
isaðgerðir fékk hann inngöngu
í flotann. Þegar styrjöldin
brauzt út, var hann sendur á
Kyrrahafsvígstöðvarnar, og þar
vann hann hetjudáð, sem lengi
hefur verið í minnum höfð og
færði honum eitt æðsta heiðurs
merki bandaríska flotans. Var
hann þá stjórnandi tundur-
skeytabáts, sem japanskur tund-
urpsillir sigldi á, og skar sundur
í tvennt. Vann Kennedy vask-
lega að því að bjarga félögum
sinum.
Að styrjöld lokinni starfaði
Kennedy um skeið sem blaða-
maður og fylgdist með ráðstefn-
unum í San Francisco, Potsdam
og með brezku kosningunum.
sem Churchill tapaði.
Eftir það hóf hann þátttöku í
stjórnmálum og var kjörinn 29
ára gamall til fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings í aukakosning-
um. Þar sat hann þrjú kjörtíma-
bil, en árið 1952 var hann kjör-
inn öldungadeildarþingmaður
fyrir Massachusetts-fylki.
Árið 1954 tóku sig upp
meiðslin í baki hans, og gekk
hann undir uppskurði. Var hann
þá svo hætt kominn eftir upp-
skurð, að prestur hafði veitt
honum síðasta smurning. En
hann náði sér aftur og notaði
veikindatimann til að rita bók,
sem fjallaði um átta bandaríska
stjórnmálamenn, sem þorað
höfðu að standa gegn almenn-
ingsálitinu við sannfæringu sína.
Bók þessi kallaðist „Profiles in
courage". Hún varð metsölubók
og vann Pulitzer-verðlaunin
sem bezta ævisagnabók ársins.
Nú hafði hann vakið mikla
athygli á sér sem stjórnmála-
maður, og árið 1956 munaði
minnstu, að þing Demokrata-
flokksins veldi hann sem vara-
forsetaefni sitt við hlið Steven-
sons. En 1960 var hann kjörinn
á flokksþingi forsetaefni Demo-
krata. Hann vann nauman sigur
yfir Nixon sem 35. forseti
Bandaríkjanna.
I forsetaembætti hefur hann
verið mjög athafnasamur.
Heima fyrir hefur hann unnið
að löggjöf til að bæta mennta-
mál, og koma á sjúkratrygging-
um og ellilífeyri og leysa kyn-
þáttavandamálið.
Á vettvangi alþjóðamála hef-
ur hann staðið styrkur gegn öll-
um útþensluáformum Rússa,
og hefur það verið sérstaklega
áberandi í Berlínarmálinu. Jafn-
framt því hefur hann verið sátt-
fús, og var það talinn mikill
sigur fyrir hann, þegar Rússar
fengust til að undirrita samn-
inginn um bann við kjarnorku-
vopnatilraunum.
Meðal mestu áhugamála hans
var aðstoðin við fátæk og van-
þróuð ríki. Beitti hann sér fyrir
víðtækari efnahagsaðstoð við
þau, jafnvel þótt mótstaðan færi
vaxandi heima fyrir. Annað á-
hugamál hans var stofnun „frið-
arsveitanna". flokka áhuga-
manna, sem fóru til að hjálpa
fátækum þjóðum í viðreisn
þeirra. Sérstaka áherzlu lagði
hann á aðstoð við ríkin I
Suður-Ameríku og var frum-
kvöðull að samningu framfara-
áætlunar fyrir þau. Hann sýndi
styrk sinn í Kúbu-málinu, þegar
hann lét hart mæta hörðu Og
neyddi Rússa til að flytja eld-
flaugar og árásarvopn burt frá
eyju Castros.
Að Kennedy stóð mikill fjöl-
skyldu og vinahópur. Kennedy-
fjölskyldan hefur jafnan verið
mjög samhent. Bróðir hans,
Robert Kennedy, var dómsmála-
ráðherra í stjórn hans, og
yngsti bróðir hans, Edward,
náði kosningu á s.l. ári sem öld-
ungadeildarþingmaður fyrir
Massachusetts.
Árið 1953 kvæntist Kennedy
Jacqueline Bouvier. Þau áttu
tvö börn, Carolinu, sem er 6 ára
og John sem er 3 ára. Þriðja
barn þeirra, Patrick, lézt í sum-
ar, tveim dögum eftir fæðingu.
☆