Vísir - 07.02.1964, Blaðsíða 8

8
i
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram. •
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorpteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði
1 lausasölu 5 kr. eint. - Simi 11660 (5 llnur)
Prentsmiðja Vísis. - Edda h.f.
Inn í sfóriðjuöld
BYGGING aluminiumbræðslu hér á landi væri fyrsta
spor þjóðarinnar inn í öld stóriðjunnar. Með því mundi
þriðja aðalatvinnuvegi þjóðarinnar, iðnaðinum mjög
aukast ásmegin. Er í því fólgin mikilsverð trygging fyr-
ir afkomu þjóðarinnar, því sagan sýnir, að valt er að
eiga afkomuna eingöngu undir landbúnaði og sjávarút-
vegi. Þess vegna er það mikið fagnaðarefni að nú eru
allar horfur á að hér verið byggt aluminiumver, sem
veiti hundruðum manna fasta atvinnu, auk þess sem
fjölbreyttur léttari iðnaður mun vaxa upp í skjóli
þess. Ríkisstjórnin og stóriðjunefnd hefir unnið ötul-
lega að framgangi þessa máls og þess starfs mun síð-
ar verða minnzt sem eins hins merkasta áfanga í at-
vinnusögu þjóðarinnar, ef áformih verða að veruleika.
J>AÐ er erfitt að leggjast gegn slíku máli með rökum.
Kommúnistar kvarta undan því að „erlendum auð-
hringum“ verði veittur réttur til að byggja aluminium-
verið. Sú mótbára er harla léttvæg. Valið stendur
milli þess að það verði reist fyrir erlent fjármagn eða
alls ekki. Þriðji kosturinn er ekki fyrir hendi, þar sem
fjármagnið skortir til slíkra hluta. Erlend fjárfesting
er eðlileg og sjálfsögð, svo framarlega sem fullra
trygginga er gætt. Öll lönd telja það hinn mesta á-
vinning að laða að erlent fjármagn til stórfram-
kvæmda. Er þar skemmst að minnast hinnar miklu
herferðar Norðmanna sem Tryggve Lie hefir stýrt og
beinist að því að fá erlend stórfirmu til þess að f járfesta
í norskum iðnaði. Vitanlega verður að búa svo um
hnútana, að á íslenzka hagsmuni verði hvergi gengið,
og áhætta ekki búin landinu vegna rekstrar versins,
enda er þegar um slíkt samið.
t£AGUR okkar mun helztur verða af því að selja raf-
orku til versins, auk þeirra miklu iðnaðar og atvinnu-
möguleika sem við stofnun þess skapast. Bygging þess
gerir framkvæmanlega nýja stórvirkjun með góðum
ágóðahorfum — stórvirkjun sem vaxandi byggð lands-
ins þarf einnig á að halda. Sú virkjun verður nú mun
stærri en ella hefði orðið en það þýðir í framkvæmd
miklu ódýrara rafmagn. Nýtur því mestöll landsbyggð-
in óbeint góðs á þennan hátt af byggingu aluminium-
versins, enda ráðgert að koma þá jafnframt á lands-
veitu, leiða rafmagnið norður yfir jökla frá Þjórsá og
miðla austur og norður. Enn er ekki afráðið hvar verið
verður reist. Óneitanlega gefst hér gott tækifæri til
þess að stuðla að dreifingu atvinnutækjanna um land-
ið og byggja verið í Eyjafirði. Þann kostinn ætti skil-
yrðislaust að taka, ef í ljós kemur að það væri þar
jafn vel sett og við Faxaflóa.
V í S IR . Föstudagur 7. febrúar 1964.
"i»i ....
Jón Engilberts
HVAÐ ER AÐ?
„Hvað er eiginlega að löndum
mínum?“ hugsaði ég, þegar ég
eitt kvöld í vikunni hafði horft
á Ieikritið LÆÐURNAR í Þjóð-
leikhúsinu, og það var hálftómt
hús. Já, þetta er altso allt of
gott fyrir þá. Það er auðvitað
miklu auðveldara að þamba
brennivín og coca-cola á ein-
hverri knæpunni og dansa svo
gömlu dansana heldur en að
horfa á listræna leiksýningu,
sem gæti auk þess komið manni
til þess að fara að hugsa, það
er mikil áhætta!
Höfundurinn lýsir á meistara-
legan hátt tilfinningallfi, brota-
lömum og auðnuleysi þeirra
kvenna, er hann tekur sér fyrir
hendur að lýsa, og öll túlkun
kvennanna er hnitmiðuð í orð-
um og hreyfingum. Þetta er eins
og rismikið málverk. Svo eru
þessir drengir, sem þykjast vera
að gagnrýna þetta verk,
eilíf kommusjónarmið, hvort
komman eigi að vera þarna eða
á hinum staðnum, en taka ekk-
ert eftir kjarnanum. Mér er
veg sama, hvort stúlkan, sem
hefur verið I fangabúðum naz-
istanna, talar með áherzlum eins
og mella í Hafnarstræti eða pfa
á gömlu dönsunum í Þórskaffi,
eða engin önnur. Listin er ekki
{ því fólgin að herma eftir ein-
hverjum, heldur að skapa eitt-
hvað satt og eftirminnilegt. Það
er það, sem máli skiptir og það
var einmitt það, sem leikkonan,
er lék stúlkuna úr fangabúð-
unum, gerði, já, og raunar allar,
sem á leiksviðinu voru. Þetta
er afbragðs sýning, sem allir
sem ekki eru dauðhræddir við
að hugsa, ættu að sjá.
3. 2. 1964.
Jón Engilberts.
Sviðsmynd úr „Læðunum'
Hornasinfénía — skáldsaga
eftir Friðjón Stefánsson
Friðjón Stefánsson er áður
kunnur fyrir smásögur sínar,
ekki aðeins á Islandi heldur og
erlendis. Fyrir mörgum árum
gaf hann, ásamt Þorsteini bróð-
ur sínum út smásögusafn á
dönsku „Mens Nordlyset dans-
er“. Seinna hafa viðkunn bók-
menntatímarit á Norðurlöndum
birt smásögur eftir Friðjón. Hér
heima hafa fimm smásagnasöfn
komið út eftir hann, og hann
hefur ekki aðeins mikla æfingu
í að skrifa smásögur heldur og
ágæt tök.
I þessari fyrstu skáldsögu
sinni, Hornasinfóníu, er Friðjón
enn við sama heygarðshornið.
Smásagan sækir á hann, og það
mjög um of. Að vísu gengur
rauður þráður gegnum bókina,
ævibrot fyrrverandi barnakenn-
ara, sem gerðist of hreinskilinn
við börnin og fyrir bragðið
sagt upp starfi. Þá gerist hann
fjósamaður og les ævi sína fyr-
ir kúnum. Það er ekki öruggt,
að ferfætlurnar skilji, hvað
hann er að fara, en hitt er ör-
uggt, að þær misskilja hann
ekki, eins og tvifættu skepnurn-
ar gera, og það er nokkurs um
vert. Kýrnar bregðast ekki
trúnaði hans, og hann kýs þann
trúnað fremur en gerast barna-
kennari á nýjan leik og heldur
en að lifa áfram I áhyggjulitlu
hjónabandi.
Það verður ekki annað sagt
en viðfangsefnið sé nýstárlegt
og þeim mun fremur sem sag-
an er öll samfelldur monolog
— eintal sögumanns við kýrnar
I fjósinu.
í þessum monolog felast brot
úr sjálfsævisögu kennarans. En
gallinn er sá, að þau brot falla
ekki nógu vel saman, til að
lesandinn hafi á tilfinningunni,
að þarna sé um órofa. heild en
ekki aðeins slitur að"'r?*ða.
Þrátt fyrir þetta tel ég
Hornasinfóníu athyglisverða bók
— meira að segja svo, að ég
myndi » ráðíeggja hverjum
þenkjandi manni að lesa hana.
Ekki sem listrænt sköpunar-
verk — skáldsögu — heldur
sem gáfulega heimsádeilu, þarfa
hugvekju, sem vert er að
kryfja til mergjar. Og e.t.v. er
það einmitt höfuðgalli þessarar,
bókar sem skáldsögu, hvað höf-
undurinn hefur mikið að segja,
mikið að boða. Boðskapurinn
sprengir utan af sér formið.
Þ. J.