Vísir - 06.08.1964, Blaðsíða 4

4
V I S I R . Fimmtudagur 6. ágúst ÍÍW'
GE/M3ANNSÓKNUM OG ELDFLA UGASMÍÐ
Eldflaug Frakka Dragon á Mýrdalssandi. Hún er sett saman úr tveimur öðrum eldflaugategundur Bélier og S-2, sem mynda sitt hvort
þrepið.
STÓRSTÍG ÁÆTLUN FRAKKA
pyrir eínskæra tilviljun hafa
íslendingar kynnzt því af
eigin raun, að það eru ekki ein-
ungis stórveldin miklu, Banda-
ríkin og Rússland, sem eru að
framkvæma áætlanir um eid-
flaugaskot og geimrannsóknir.
Til viðbótar þeim kemur
„litla“ stórveldið Frakkland.
beir koma hingað óvænt, þar
sem á okkar breiddarstigi er
að finna vísindalegt viðfangs-
efni í sambandi við eðli norð-
urljósa. Og segja má, að þáð
komi mönnum á óvart, ao þeir
flytja hingað með sér og skjóta
á loft tveimur eldflaugum, af
mjög fullkominni gerð. Dragon
eldflaugarnar þeirra eru að vísu
tiltölulegar litlar á móti eld-
flaugabáknum Bandaríkja-
manna, en þær eru t.d. knún-
ar svokölluðu eldsneyti, en það
brennsluefni er aðeins f nýj-
ustu og fullkomnustu eldflaug-
um og sýnir þetta ljóslega hve
miklu valdi Frakkar hafa náð
yfir eldflaugatækninni.
rJ'il skamms tíma smíðuðu
Frakkar aðeins mjög iitl-
ar eldflaugar, sem voru nær ein
ungis ætlaðar til hernaðarnota.
Aðstaða þeirra f þessu var lík
og aðstaða Breta. Þetta voru
mestmegnis eldflaugar er var
aetlað að skjóta úr flugvélum,
til að verjast óvinaflugvélum í
styrjöld.
Lengi vel voru Bretar taldir
standa þeim miklu framar og
gat stundum litið út fyrir að
þær væru að keppa við Banda-
rfkjamenn f þessu efni. En 1
kringum og upp úr 1960 verða
miklar breytingar í þróun eld-
flauganna. Þá gerist það, að
Rússum tekst fyrstum pjóða
að skjóta gervitungli á loft og
við það bregður Bandaríkja-
mönnum svo í brún, að þeir
margfalda fjárframlög til eld-
flaugaframleiðslu. Öll viðhoff
í þessu efni gerbreytast á
skömmum tíma og við það iiafa.
síðan orðið tvær þýðingarmikl
ar breytingar. Bretar komast á
þá skoðun, að þýðingarlaust sé
að keppa við Bandaríkjam«m
í eldflaugasmíði og síðan hafa
þeir dregið verulega úr eld-
flaugaframieiðslu sinni, lagt á
ríkjamenn væru komnir svo
miklu lengra og þá hvort það
væri ekki affarasælast fyrir all
ar vestrænar þjóðir að njóta á-
vaxtanna af þeirra framtaki og
losna við að tvöfalda kostnað-
inn með því að fleiri þjóðir
væru að hafa fyrir hinum vís-
indalegu og tæknilegu tilraun-
um.
En þá ákvað de Gaulle vorið
1961 að setja á fót sérstaka
geimrannsóknastofnun og gefð
J\g hvers vegna tók de
Gaulle þessa ákvörðun?
Það hefur oft verið túlkað svo
að hann hafi þannig viljað fram
kvæma stórveldisdrauma sína
um mikilleik Frakklands.
Vel má vera að stórveldishug-
sjón búi að nokkru leyti á Dak
við ákvörðun hans. En þar gæt-
ir líka praktískra sjónarmiða.
Smíði eldflauga hefur ekki að
eins hernaðarlega þýðingu,
heldur eru þar að gerast örustu

Gcrvitungl Frakka, sem skotið verður á loft á næsta ári.
hilluna ýmis eldflaugaáform
sín og þar með dregizt aftur úr.
llTin breytingin varð í Frakk-
, ^lánðí. -Þ#r v«r- áatBtt
og í Bretlandi, að menn stóðu
andspænis þeirri spurningu,
hvort það hefði nokkra þýðingu
að Frakkar væru að fikta við
þessi viðfangsefni. Banda-
var áætlun um framkvæmdir
á þessu sviði, sem fól 1 sér
stórfelldar auknar fjárveiting-
ar og rannsóknastarfsemi. Til-
raunimar með Dragon eldflaug-
amar eru aðeins einn Iiðurinn
í þessari áætlun, sem mun innan
skamms leiða til þess að Frakk
ar skjóti á loft fyrsta gervi-
tungli sfnu.
og merkilegustu framfarir nú
tímans á flestum sviðum vis-
inda og tækni. Sitji Bandaríkja
menn einir að þessu munu þeir
einir hafa yfir að ráða þeim
sérfræðingum og tæknifræðing
um, sem eiga eftir að hugsa og
framkvæma mestu framfarir
mannkynsins á næstu árum. Við
það blasir við sú hætta að Evr
ópa verði mjög háð Bandaríkj-
unum tæknilega og efnahags-
lega.
Tjað er þegar farið að bera
á þessu í einni tæknigrein,
það er í rafeindatækninni. Ein-
mitt þar hafa Bandaríkjamenn
varið milljarðafúlgum í tilraunir
í sambandi við ýmis elektrón-
ísk hjálpartæki i geimrannsókn-
um og afleiðingin kemur þeg-
ar í ljós. Þeir hafa komizt langt
fram úr Evrópumönnum á
þessu sviði og geta svo notað
sérþekkingu sína í þessu á ótal
öðrum sviðum framleiðslunnar,
svo sem við elektrónfsk sjálf-
virk framleiðslutæki í alls kyns
verksmiðjum og í yfirburðum í
smíði rafeindaheila. Og efna-
hagslegir möguleikar þessara
framfara koma f ljós í aðgerð-
um eins og með Telstar, þar
sem Bandaríkjamenn eru einir
allra þjóða orðnir færir um að
framkvæma alheimssjónvarp.
Lfkra sjónarmiða hefur gætt
í flugvélaiðnaðinum, þar sem
Evrópuþjóðirnar eiga í vök að
verjast vegna fullkominnar
tækni Bandarikjamanna og am-
erísku flugvélaverksmiðjurnar
eru að sölsa undir sig allan
markaðinn svo að stundum
virðist þýðingarlaust fyrir Evr
ópumenn a?S ætla sér að keppa
við þá.
Tjað eru þessi sjónarmið,
sem ráða þvf mjög að
Frakkar ákváðu að Ieggja út
á braut geimrannsókna, ekki
vegna þess að þeir búist við, að
þeir geti komizt fram úr risun-
um í austri og vestri, heldur
vegna þess, að þeir vilja gefa
ungum vísindamönnum og
tæknifræðingum sfnum tæki-
færi til að fylgjast með og
skapa undirstöðuna að framtið-
ariðnaði og nýjum atvinnugrein
um.
Síðan geimrannsóknaáætlun
Frakka hófst 1962 hafa þeir ver
ið mjög framkvæmdasamir. Þeir
hafa komið sér upp eldflauga-
stöðvum í Sahara-eyðimörkinni
m.a. f Colomb Bechar og Regg
ane. Ennfremur hafa þeir feng-
ið að setja upp bækistöð f Cha-
mical f Argentínu.
A ðalbækistöð geimrannsókn
anna er f Bretigny um 30
km. suður af París. Þar vinna
nú um 150 vísindamenn og
tæknifræðingar, en áætlað er að
1965 verði tala þeirra komin
upp í 500. í undirbúningi er
svo að koma á fót miklu stærri
geimrannsóknastöð við Toul-
ouse f Suður-Frakklandi. í>á
verður stór frönsk eldflauga-
skotstöð reist í Guyana, 'ands-
svæði Frakka á norðurströnd
Suður-Ameríku.
Eldflaugasmfði Frakka er þeg
ar orðin mikil og margbrotin.
Þeir halda uppi stöðugum há-
loftaathugunum með litlum eld
flaugum óg nota til þess eink-
um. eldflaugagerðina Bélier, en
hún myndar efra þrepið f Drag
on eldflauginni, sem þeir fluttu
hingað. Neðra þrepið er stærri
eldflaug sem ber heitið S 2.
Þeir hafa einnig sett saman
eldflaug úr tveimur þrepum af
S-2. sem er þannig miklu öfl-
ugri heldur en Dragoneldflaugin
Tfn það er ekki aðeins eld
flaugagerð sem hefur mið
að áfram hjá þeim, heldur eru
ótal margir aðrir hlutir, sem
Framh. á 13. síðu.