Vísir - 08.10.1964, Side 8

8
Bl
V í S I E . Fimmtudagur 8. október 19ð4.
VISIR
otgerandi: BlaSaútgáfan VlSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoöarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Þorsteinn ó. Thorarensen
Björgvin Guðniundssor
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstrœti 3
Askriftargjald er 80 kr á mánuði
I lausasölu 5 kr eint - Slmi 11660 (5 linur)
Prentsmiðja Vísis - Sdda h.t
Stefna ofbeldis og kúgunar
^töðugt berast fréttir um það úr löndum kommúnism-
ms, að fólk sé að reyna að flýja þaðan undan harð-
iijóminni og kúguninni, sem þar er beitt á öllum svið
un. Nýlega var sagt frá því í fréttum, að 57 manns
íefði tekizt að flýja frá Austur-Berlín um göng undir
núrnum illræmda En ekki tekst alltaf eins giftusam-
ega til og í þetta sinn. Margir, sem reyna að flýja, eru
ceknir höndum, og settir í fangelsi, aðrir eru skotnir |
il bana eða liínlestir á flóttanum. En það sýnir bezt, |
.vemig líðan þess fólks er undir oki kommúnismans, 1
íð það skuli leggja sitt eigið líf og jafnvel ættingja
•;mna líka í hættu til þess að losna úr ánauðinni og
comast inn í hinn frjálsa heim.
íbúar Austur-Berlínar hafa þrátt fyrir allt einna
nesta möguleika til þess að sleppa. Fólk í öðrum lönd-
'.m austan járntjaldsins á ennþá erfiðara um vik, enda
n nú orðið mjög sjaldgjæft, að nokkur komist þaðan.
• ítirlitið er svo strangt að sá sem flótta hefur í huga,
í við allt að því óyfirstíganlega erfiðleika að etja, ef
lann reynir að koma þeirri hugmynd í framkvæmd.
lann getur engum treyst, jafnvel innan fjölskyldunn-
ir á heimilinu, getur verið njósnari frá flokknum, sem
cemur upp um hann. Þess eru dæmi, að sonur hefur
comið upp um fyrirætlanir föður síns eða bróður.
Enginn er óhultur á nóttu eða degi. Hvenær sem er
>etur óboðinn gestur ruðzt inn í nafni flokksstjórnar-
nnar eða iögregluyfirvaldanna, rannsakað íbúðina og
riutt hvern þann á brott með sér sem honum þykir
^runsamlegur. Það er svo undir geðþótta yfirvaldanna
comið, hvað um hinn óhamingjusama mann verður, |
ivor til hans spyrst nokkru sinni framar, eða hvort i
iann t.d. endar ævina sem óþekktur fangi með ein-
iverju númeri austur í þrælabúðum Síberíu, eða ein-
iverjum öðrum álíka stað
Þetta er það þjóðskipulag og réttarfar, sem íslenzkir
jcommúnistaleiðtogar eru að reyna að telja íslending
.im trú um að sé betra en það, sem vér búum nú við.
">g þetta er það sem koma mundi, hér eins og annars
taðar, ef kommúnistar kæmust til valda. Hver íslend-
;igur, sem greiðir þeim atkvæði á kjördegi, eða styð-
ur starfsemi þeirra á einhvern hátt, er því að leggja sitt
fiam til þess að leiða hörmungar þessa stjórnskipulags
fir þjóðina.
•
Kommúnistar hafa enn hvergi í heiminum sigrað á
ýðræðislegan hátt. Þar sem þeir hafa náð völdum,
iafa þeir gert það með ofbeldi og svikum. Og hver þjóð |
em lendir undir oki þessarar grimmdarstefnu, sér
rax í hvílíka ógæfu hún hefur ratað, en þá er orðið
•f seint að snúa við. Það sannar dæmið frá Ungverja- j
mdi 1956 og mörg fleiri.

mmmw

Píanóleikarinn, sem er læknir,
Prófessor Victor Schioler með eiginkonu sinni og syninum Leif, sem átti 10 ára afmæli í gær og
fékk þess vegna að vera með á myndinni, þó að foreldrarnir leyfi venjulega engum blaðaljósmyndur-
um að koma nærri honum. (Mynd: B.G.)
sjónvarpsstjarna og margt fleira
Hann er rétt að koma af æf-
ingunnj í Háskólabíói, og venju-
legir menn myndu sjálfsagt
vera dauðuppgefnir í hans spor-
um, en prófessor Victor Schio-
ier, hinn frægi danski píanóleik-
ari, er nú enginn venjulegur
maður. Enda er hann svo sjóð-
bullandi af iífsfjöri sextíu og
fimm ára gamail, að þrisvar
sinnum yngri menn mættu öf-
unda hann af. Og honum hefur
ekki veitt af dugnaðinum um
dagana. Mörgum hefði þótt
alveg nógu umfangsmikið ævi-
starf að verða einn r.í fremstu
píanóleikurum Norðurlanda og
þveitast um víða veröld í sí-
felldum tónleikaferðum, en það
var engan veginn nóg fyrir
Victor Schioler. Hann hreifst af
alls konar músík, ekki aðeins
þeirri sem skrifuð var fyrir
píanóið, og þegar hann var orð-
inn frægu- píanóleikari, kom
hann aðdáendum sínum á óvart
með því að gerast skyndilega
hljómsveitarstjóri, og árið 1930
var hann ráðinn tónlistarstjóri
Konungiega ieikhússins I Kaup-
mannahöfn, þar sem hann
stjórnaði bæði óperum og ball-
ettum af siikri snilld, að
minnstu munaði, að frægð hans
sem píanóleikara hyrfi í skugg-
ann.
'p'n áhugamál hans einskorð-
uðust ekki við músíkina.
Þegar Evrópa tók að lokast fyr-
ir seinni heimsstyrjöldina og
tónleikum þar af leiðandi að
fækka. fannst Schioler, sem var
vanur að vinna minnst 16-18
klst á sólarhring, óþolandi að
lifa slíku letilifi, svo að hann
fór að læra læknisfræði við
Kaupmannahafnarháskóla og
lauk námi með prýði og sóma
á mettíma. Eftir það var hann
starfandi læknir um þriggja ára
skeið meðfram því sem hann
lagði stund á sérgrein, en þegar
nazistar hernámu Danmörku.
flýði hann til Svíþjóðar, og þar
varð hann svo eftirsóttur kon-
sertpíanisti, að hann hefur ekki
haft tíma til að sinna læknis-
störfum síðan. Eftir stríðið gat
hann aftur fafið að ferðast um,
og tónleikarnir útheimtu svo
mikið af tíma hans, að önnijr
áhugamál urðu að sitja á hak-
anum, en fyrir þremur árum
var hann gerður prófessor við
tónlistarháskólann í Kaupmanna
höfn, og nýjasta afrek hans hef-
ur verið að vinna sér fádæma
vinsældir sem sjónvarpsstjarna.
/~|g nú situr þessi merkilegi
maður hér við glugga á
Hótel Sögu og lætur sem það sé
hreint ekkert sérstakt að vera
Victor Schioler.
„Það er ákaflega gaman að
vera fyrsti pfanistinn, sem spil-
ar Rapsódíu Rachmaninovs um
stef eftir Paganini hér á landi“,
segir hann. „Hugsa sér, að það
dásamlega verk skuli ekki hafa
verið uppfært hér fyrr! Mér
finnst mikill heiður og ánægja
að fá að frumflytja það með
hljómsveitinni. Vel á minnzt,
henni hefur farið ótrúlega fram,
síðan ég var hér seinast fyrir
tveimur og hálfu ári. Ég er
ekki að slá gullhamra; ég meina
þetta f alvöru. Og Mr. Buketoff
er afbragðsmaður, fyrsta flokks
hljómsveitarstjóri, sem gott er
að vinna með“.
„Eru ekki allir hljómsveit-
Samtal
við
prófessor
Victor
Schiöler
arstjórar hræddir við yður, af
því að þér voruð sjálfur f þeirri
grein hérna áður fyrr?“
„Ekki góðir hljómsveitarstjór-
ar“ Hann brosir hrekkjalega.
„En ef þeir eru slæmir, þá
langar mig c°t að hrifsa af
þeim taktstokkinn, og það hugsa
ég, að þeir finni á sér".
„Þér hljótið að hugsa meira
um heildina, þegar þér spilið
með hljómsveií, en flestir aðrir
píanóleikarar".
„Já, og það ei
Iítið truflandi, því að mér finnst
ég þurfa að hafa eyrun alls
staðar og þarf að þvinga mig
til að béina athyglinni að píanó-
inu einu, þegar það er nauö-
synlegt".
„Eruð þér alveg hættur að
stjórna hljómsveitum?"
„Já, ég hef ekkert slíkt á
samvizkunni lengur“.
„TJvernig lfkar yð»r að
kenna?“
„Prýðilega. Ég er kominn á
þann aldur, að mig langar að
miðla öðrum af reynslu m'inni
og kenna öðrum það sem ég
hef sjálfur lært“.
„Þér byrjuðuð fjögurra ára
að læra hjá móður yðar, hef
ég lesið einhvers staðar?"
„Já, hún var vel þekktur og
afburðagóður píanókennari og
nemandi Busonis. Síðar lærði ég
hjá Friedman og Schnabel.
Friedman kenndi mér að nota
fingurna og spila Chopin og
Liszt, en Schnabel lagði áherzlu
á klassíkina og kenndi mér að
nota heilann".
„Það er gott, þegar það
tvennt fer saman. Og hvaða
tónskáld spilið þér helzt?“
„öll möguleg. Ekki þó þau
elektrónísku. Ég vil heldur spila
á píanó en segulbandstæk'i".
Hann hugsar sig um og bætir
svo við: „En engum manni hef
ég lært eins mikið af og hinum
mikla meistara Toscanini. Hann
er mitt músíkalska átrúnaðar-
goð, og ég er hreykinn af þvf
að hafa fengið hann til að koma
og halda þann eina konsert, sem
hann hélt í Kaupmannahöfn.
Þangað hafði hann nefnilega
alls ekki viljað koma, hélt vfst.
að við byggjum á Norðurpóln-
um, og að göturnar væru fullar
af fsbjörnum, en þegar ég var
formaður félags danskra hljóð-
færaleikara — sem ég stofnaði
reýndar — skrifaði ég honum
og útskýrði, að við værum félag
tónlistarmanna, sem berðust
fyrir rétti sínum, en ekki neitt
að hugsa um gróðabrall, og auð-
vitað þráðum við að fá lista-
mann eins og hann á okkar
vegum til Danmerkur. Ja, hann
kom, og það varð ógleymanleg
heimsókn".
utn dá-
Framh á bls 6