Vísir - 23.06.1965, Blaðsíða 2

I
Hávaðatónlist hættuleg
Tve/V drengir í Danmörku skaddast á heyrn á tónleikum
Eitt sinn i vetur, er erlend
bítlahljómsveit kom hingað til
lands og hélt „hljómleika“ í
Austurbæjarbiói, var gerð mæl-
ing á hóvaðastyrk tónlistar-
mannanna og tækja þeirra.
Kom i ijós, að hávaðinn var á
því stigi, að hættulegur gæti
talizt heym manna.
Takmörkin eru talin vera um
það bil 90 decibel, en hávaði
frá venjulegri bítlahljómsveit í
essinu sínu venjulega 120 deci-
bel. Sá styrkur helzt nokkuð ó-
breyttur fáeina metra frá há-
tölurunum, en á bítlatónleikum
eru fremstu sætin, þ. e. næst
hljómsveiíinni, venjulega eftir-
sóknarverðust.
Nýlega kom það fyrir í Dan-
mörku, að 12 ára piltur, sem
stundaði bítlatónleika og stillti
útvarpið mjög hátt, stórskadd-
aðist á heyrn. Það kom í ljós,
að á þe'im bítlahljómleikum
sem hann hafði sótt, hafði
hann setið fimm til sex metra
frá hljómsveitinni. Eitt s'inn er
hann fór sem oftar að hlusta á
bítlatónlist. kom hann heim eld
rauður í andliti og átti ákaflega
erfitt með heyrn. Annar dansk
ur unglingspiltur, 16 ára gam-
all, sem leikið hefur í bítla-
hljómsveit fékk sams konar til-
felli. Báðir þessir drengir eru
frá sama bæ í Danmörku,
Grindsted, og Iæknirinn sem
fékk þá til rannsóknar hefur
sett þá í algjört hávaðabann,
og bannað hljóðfæraleikaranum
að snerta rafmagnsgítarinn í
langan tíma. Sagð'i hann að ef
Hinn 12 ára gamli John: fórnarlamb hávaðatónlistarinnar.
Skortur á orðstofnum?
Undarlegt hve þéir, sem ráða
nafngiptum allskonar virðast
fátækir af orðstofnum. Detti
einhver ofaná sæmilegan enda-
stofn, er hann síðan endurtekinn
með breyttu forskeyti f það ó-
endanlega. Einhverjum orr'rög-
um manni datt í hug orðið
„ver“ sem endastofn í verzlun-
arheiti — kannski var það
„Vesturver" — óneitanlega
laglegt orð og munntamt. En
það komst fljótt í ofnotkun,
innan skamms voru slík „ver"
orðin fleiri í bænum en allar
verstöðvar á lándinu — Austur
ver, og önnur „ver" þar sem
vfsað var t'il átta, voru afsak
anleg, en nú virðist þróunin
benda í þá átt, að þess verði
ekki langt að bfða, að rúmfata
verzlanir nefnist „Sængurver"
— og þýði endastofninn þá ann
að en í venjulegri merkingu.
Annar fann upp endastofninn
„kjör" í sambandi við kjörbúð-
ir — nú skipta „kjörin" senni-
lega tugum, og virðist ekkert
ónotað sem verzlunarheiti í
þeirri mynd, annað en „Ókjör",
hvað oft mundi þó réttnefni.
Til þess að undirstrika fátækt-
ina, hafa þessir, tve'ir orðstofn
ar svo verið tengdir saman í
„Kjörver" — og er þá eftir
„Verkjör", sem ef til vill mundi
ekki rangnefni á vissa veitinga
staði, hvaðan fólk verður sam-
ferða heim, það sem þó ekki
hafði þangað samflot. Sam-
kvæmt þesiari nýju notkun orð
stofnsins liggur beinast við að
eldri orð breyti um merkingu
— kona, sem tíðum fer í þessi
verzlunarver, mætti kallast
„vergjörn", afgreiðslustúlkur í
kjörbúðum „kjörgripir", þjófn-
aðir f kjörbúðum „kjörgrip-
deildir", þeir sem að þeim
standa „kjörþjófar". Sannast
þar, þrátt fyrir nefnda orð-
stofnafæð, er ekki um að ræða
neina kyrrstöðu í þróun máls-
ins, sem betur fer. Loks fann
orðhagur maður upp verzlunar-
heitið „Hagkaup" — annar
ekk'i eins hagur, greip þá stofn
endingu og skeytti annarri
framan við, svo úr varð „Kjara
kaup" — er þá enn ónotað af
brigðið „Verkaup" — sem að
vísu er dálítið tvírætt... og
„Hrossakaup", sem kannski
geti gengið á bílasölu og hefði
þá „hross" einskonar táknræna
merkingu...
drengirnir hefðu ekki komið
strax til sín, hefðu þeir átt það
á hættu að missa heyrnina ger
samlega um 20 ára aldur.
Læknirinn kvað það nokkuð
algilda reglu til að dæma hvort
hávaði væri skaðlegur heyrn
manna, að geti menn í eins
metra fjarlægð hvor frá öðrum
ekki greint orðaskil þótt þeir
tali hárri röddu, þá sé hávað-
inn kominn yfir markið.
Kári skrifar:
A ð undanföniu hefur mikill
áhugi á ferðamálum vakn
að hjá okkur íslendingum. Al-
drei hafa jafnmargir íslending
ar farið til útianda og aldrei
hafa jafnmargir útlendingar
heimsótt landið og síðast liðið
ár. Og allar líkur benda til
þess að öll met verði slegin
nú í ár. Mikill áhugi á mót-
töku erlendra ferðamanna hef
ur vaknað hjá þjóðinni. Ferða
málaráð hefur verið sett á Iagg
irnar og stöðugt er eytt meira
fé til landkynningar. Helgi
Tryggvason, yfirkennari sendi
okkur hér stutt bréf og kemur
m. a. með eina ágæta hug-
mynd.
Iceland is not an ice-Iand.
Iceland is a nice land.
Fyrir nokkrum árum, er ég
ræddi við enskumælandi ís-
landsVin, varð niðurstaða okk-
ar sú, að með þessu ofanritaða.
að einkunnarorðum ættum við
að auglýsa ísland í rituðu máli.
Þessi útlendingur var leiður yf
ir því hvað landið bæri kalt
nafn, sem vekti sífellt hroll
{ brjósti ókunnugra, eins og
raunar allir kannast við, sem
verið hafa eitthvað í öðrum
löndum, einkum fyrr me’ir, þeg
ar fáir erlendir þekktu til lands
ins af eigin sjón. Sumir hafa
sagt, að þetta hrollvekjandi
nafn hafi á sínum tíma veitt
okkur eins konar landvörn.
Hvað sem um þetta er, þá er
hitt víst, að á þessum dögum
og á framtíðar dögum er Is-
lendingum það mestur ávinning
ur, að aðrar þjóðir viti satt
og rétt um þjóð og land, menn-
ingu hennar á ýmsum sViðum,
um fegurð landsins og tíguleik
og ferðamöguleika fyrir marga
útlenda gesti, sem fýsir að
heimsækja þetta sérstæða land,
rétt eins og þeir heimsækja
frændlönd okkar. Það er i alla
staði rétt og eðlilegt, að útlend
ir ferðamenn skilji hér eftir
hóflegt gjald fyrir vel veittan
greiða og ýmiss konar fyrir-
greiðslu, fyrir vinsamlega
fræðslu og leiðbeiningar á
sómasamlegu útlendu máli. En
íslendingar hafa eins og aðrar
þjóð'ir — þörf fyrir meira en
gjaldeyri ferðafólksins. Sérhver
ferðamaður á að vera góður
landkynnir og fulltrúi fyrir ís-
land f sínum heimahögum, eftir
að hafa verið hér. Virð'ing fyrir
íslenzkri þjóð og vinsemd í
hennar garð verður okkar
bezta landvörn. Þess vegna eru
líka ferðamálin, móttaka ferða-
manna og meðferð, þýðingar-
mikil menningar- og sjálfstæð-
ismál.
Þessi ofanritaði gamansami
orðaleikur, eða öllu heldur
hljóðlíking I framburð'i, fellur
útlendingum vel í geð. Ég legg
til, að þeir, sem auglýsa landið
erlendis, noti þessi einkunnar-
orð sem bezt og víðast. Það
verður áre'iðanlega tekið eftir
þeim og þau verða staðfest af
þeim fjölda góðra gesta, sem
hingað sækja, Það er mikill
kostur við einkunnarorð í aug-
lýsingum, að þau séu hlýleg,
hnyttin og skýr, sönn og eftir-
minnileg.
Helgi Tryggvason
yfirkennari
NOTUÐ HUSGOGN
GETUM TEKIÐ TIL UMBOÐSSÖLU VEL MEÐ FARNA:
Svefnsófa — Svefnbekki
Sófasett og klæðaskápa
B-deiid SKEIFUNNAR kiörgarði
TILKYNNING
w
fSS félagsmanna Vinnuveitendasambands Islands
Að gefnu tilefni tilkynnir Vinnuveitendasamband íslands að félags-
mönnum þess er bannað að ráða til sín fólk á öðrum kjörum en um var
samið milli vinnuveitenda og verkalýðsfélaganna á Norður- og Austur-
landi 7. júní sl Gildir þetta um þá staði, er auglýst hafa önnur kjör en í
þeim samningi felst.
Reykjavík 22. júní
Vinnuveitendasamband íslands