Vísir - 06.12.1965, Blaðsíða 7

7
V í SIR . Mánudagur 6. desember 1965.
rækni þeirra og menningarstarfi
viCbrugðið. Sýnir þetta hve
haettufegt það getur verið að líta
aðedns á aðra Mið máifáns og
kynna sér ekkl þan efni sem
menn ræða um.

Tslendingar eru miklir b6ka
menn og fylgjast mjög með
fréttum af bókum og bókmennt
um Þannig þykja það góðar
fregnir hér ‘í borginni er bóka
uppboð eru haldin og margt um
það skrafað og skeggrætt
hvaða lúðir dýrgripir þar hafi
skipt um eigendur og á hvaða
verði. Ekkert uppboð bóka mun
þó hafa vakið aðra eins athygli
og það sem fram fór fjarri
ströndum landsins á þriðjudag
inn, er víðkunnasta uppboðs
firma Bretlands, Southeby’s,
bauð upp Skarðsbók.
Frá uppboðinu var ítarlega
getið hér í blaðinu sama dag
inn og það átti sér stað og skal
sú frásögn ekki endurtekin hér
Kaupandinn var brezkur fom
bókasali, búsettur í Bromley
fyrir utan London, maður af
norskum ættum, sem þess
vegna hefur sérhæft sig í sölu
fágætra Norðurlandabóka.
Fregnritari Vísis í Lundúnum
Handrit fyrir ónefndan kaup
andæ L. Hannas.
sem lengi hefur átt skipti við
Mr. L. Hannas, spjallaði við
fombóksalann strax að uppboð
inu loknu. Kom þá strax £ ljós
að Hannas varðist allra frétta
og dró hina mestu dul á það
hvort hann hefði keypt hið
fagra íslenzka skinnhandrit til
eigin augnayndis eða fyrir um
bjóðendur. Er síðari kosturinn
vitanlega öllu sennilegri. Og þar
er komið að því sem verið hef
ur eitt helzta umræðuefni
manna bæði hér á landi og í
Danmörku slðan uppboðinu
lauk: fyrir hvem keypti Hann
as? Þeirri spumingu hefði einn
maður á íslandi ef til vill get
að svarað Það er prófessor Ein
ar Ól. Sveinsson, forstöðumað
ur Handritastofnunarinnar, en
hann er fróðastur manna á Norð
uriöndum um forn handrit. En
hann dvelst nú erlendis, les fyr
ir um íslenzkar bókmenntir við
Lundúnaháskóla. Undir hælinn
er þó líka reyndar lagt að hann
eða aðrir sem ef til vill hafa
vitað til umbjóðenda Hannas
hafi kosið að skýra frá vitn
eskju sinni af augljósum ástæð
um. Dönsk blöð hafa fullyrt að
umbjóðandinn sé á Norðurlönd
um — meira hefur ekki fengizt
upplýst — og fæst ugglaust
ekki þar til dómur er genginn
í handritamálinu og öldurnar
teknar að lægja á þeim vett
vangi. Hvort sem kaupandinn
hefur verið íslenzkur aðili eða
skandinavískur má næstum þvi
fullyrða að harla ólfklegt er að
af Skarðsbók farj miklar sögur
á næstu misserum. Hún
riiun hvfla hæglát í kistu
þess merka fombóksala, sem í
fyrra aflaði góðs handrits á Eng
landið fyrir Landsbókasafnið
og málverka fagurra, einnig fyr
ir íslendinga
Afmenningaráhrif
dönsku blaðanna
í síðasta hefti tímarits AB
er merkar upplýsingar að
finna um okkur íslend
inga sem bókaþjóð. Hafði for
stjóri félagsins, Baldvin
Tryggvason, reyndar drepið á
svipuð atriði í ræðu sinni á
aðalfundi AB I vor. 1 ljós kem
ur að við emm meirj bókaþjóð
en margur skyldi halda.
Islenzka meðalfjölskyldan
kaupir 8 bækur árlega, innlend
ar og tvær erlendar. Á markað
inn koma árlega 250-300 ís
lenzkar bækur. Þetta er mikil
bóksala, en í hnúkana tekur
þegar að tímaritunum kemur.
Hin sama meðalfjölskylda kaup
ir árlega um 90 eintök af inn
Iendum og erlendum tímaritum.
Eriendu tímaritin sem hingað
flytjast eru árlega allt að 2
millj. eintaka Meira en helft
þeirra kemur frá vina- og fóst
bræðralandinu Danmörku. Það
an berast okkur á vængjum Fax
anna og í lest Gullfoss hvorki
meira né minna en 75% af
allri tímaritasölunni erlendu,
eða ca. 1.5 millj. eintök. Og vit
anlega er meginhlutinn af þvi
mikla „literera pródúkti" blöð
in Famillusjúmal og Hjemmet.
Þar með vitum við það með
vissu, sem marga hefur reyndað
grunað: að helzta andlega fæða
þjóðarinnar I tímaritsmálum
era þessi tvö víðkunnu blöð,
homstemar danskrar alþýðu
menningar, þvl ekkert Islenzkt
tlmarit hér kemst I hálfkvisti
við þessi eriendu menningar
gögn.
Nú fer ekki hjá því, að þeir,
sem láta sér sérlega annt um
Islenzka menningu hljóti að
vakna við vondan draum, rísa
upp við dogg og segja, svo öll
þjóðin heyri: Hér er kominn
höggormur I aldingarðinn Við
verðum að koma honum fyrir
kattamef. Óþjóðleg áhrif flæða
yfir þjóðina I mynd hinna
dönsku skemmtitímarita. Ekki
aðeins eru þau skráð á eriendri
tungu, og það tungu fyrrver
andi sjálfstæðisandstæðinga okk
ar, heldur innihalda þau efni
sem fæst á skylt við hreina
menningu þessarar litlu þjóðar
sem þraukað hefur á hólmanum
I þúsund ár. Sú illa vist var
ekki þoluð til þess eins að sjá
menninguna koðna niður á lita
síðum Hjemmets.
Þegar þetta gerist I viðbót
við Keflavfkursjónvarpið, verð
ur að skera upp herör, safna
undirskriftum og samþykkja
lög, sem banna mönnum að lesa
hinn erlenda þvætting. Hann er
nógu góður fyrir Dani, en Is
lendingar eiga ekki að fá að sjá
hann. Menningar- og friðarsam
tök kvenna þurfa að láta málið
til sín taka.
Ef að líkum lætur má búast
við að dagar hinna mynd
skreyttu spélara danskrar al
þýðu séu því senn taldir. Annað
væri ótækt þvl framar öllu
verðum við að hugsa um menn
inguna og eins og allir vita
þrffst hún bezt 1 ctnangnn,
þannig að þjóðin hvcaká sjái
Iesi né heyri neitt af wfenrtnm
glapafyrirbæram. Og vitanlega
tregar það engirm, bann dðnskn
vikublaðanna — nema aomingja
bðrnin sem vora farin að kann
ast við Knoll og Tott.
akvoröuD
Upphlanpið sem aímenntngur
nefndi HafnarflarðarmáEð er
nú gengið yfrr og þarf enginn
að vera hissa á þvl Hér var
frá upþhafi um storm I vatns
glasi að ræða, og mega nú menn
Dönsku skemmtiblöðin: Vinsælasta lesningin, en hver eru menn-
ingaráhrifin?
Kyndug kenning
Stimdum bregður svo við, að
hráar, hálfsóslólógiskar kenn-
ingar utan úr heimi stinga upp
kollinum hér á landi og eru þá
venjulega meðhöndlaðar sem
merkileg speki og af mikilli and
agt. Þetta gerðist, er einn
ræðumanna 1. desember vitnaði
I orð Kanadamanns, sem ávarp
að hafði fund I Islenzk-Kana
diska klúbbnum I Winnipeg.
Boðskapur þessa manns var sá
að Toynbee hafi eitt sinn sagt,
að sá eðliskostur sem sé einna
augljósastur með Islendingum
og Norðurlandabúum leiði raun
verulega til tortímingar þeirra.
Þetta einkenni sé, hve mjög
þeir séu næmir fyrir utanaðkom
andi áhrifum. Enda séu íslend
ingar það þjóðarbrot I Kanada
segir Kanadamaðurinn, sem bezt
hafj samlagast hinni nýju þjóð.
Af þessu á lesandinn greinilega
að draga þá ályktun að hér sé
mikil hætta á ferðum vegna
þessa merkilega veikleika I þjóð
argerð íslendinga. Undarlega
mun mönnum hér á landi þessi
vísdómur fyrir sjónir koma.
Ekki skal á móti því borið, að
íslendingar séu fljótir að laga
sig að staðháttum erlendis. En
allir sem nokkum snefil af þekk
ingu hafa á lífi og starfi Vest
ur-íslendinga vita að ekkert
þjóðarbrot hefur haldið betur
þjóðareinkennum slnum, máli og
menningu, en einmitt íslending
amir, sem þangað fóra. Er þjóð
sjá við nánari yfirvegun, er ráð
rúm gefst og tilfinningar lægir
að haria lítil ástæða var til allra
þeirra gífuryrða sem stjómar
andstaðan viðhafði I málinu.
Enginn neitaði þvl, og allra slzt
dómsmálaráðherra, að allir um
sækjendumir þrir vora vel hæf
ir til starfans. Hafði því ráðherr
ann fullkominn og sjálfsagðan
rétt til þess að velja þann, er
hann taldi þeirra bezt fallinn
til þess að gegna embættinu, að
öllum atriðum athuguðum. Enda
ber hann einn ábyrgð á skip
uninni. Sú andstaða sem reynt
var að magna gegn löglega
réttri stjómvaldsákvörðun, sem
ráðherra einum bar að taka, bar
meir en lítinn keim af lýðræði
götunnar og minnti á svipuð
mál á undanfömum árum hér
á landi. Sízt mun þeim manni
sem settur hefur verið bæjarfó
geti I Hafnarfirði hafa verið
greiði gerður með öllum glfur
yrðum stuðningsmanna hans.
Það fór líka fjarri að hann bæri
skarðan hlut frá borði, þar sem
honum var boðið að taka við
ágætu embætti I höfuðborginni
og þannig tryggður embættis
frami. I Hafnarfjarðarmálinu
fór sem oft endranær I þjóðmál
um hér á landi. Eðlilegar stjórn
valdsákvarðanir era gerðar að
æsifengnu tilefni til þess að
koma knéskotum á pólitíska
andstæðinga. I þessu tilfelþ sem
oftast áður, hefur orrahríðin
misheppnazt, en skeytin hitt þá
fyrir sem mest bramboltið
gerðu, svo sem þegar rifjaður
var upp lastaferill Hermanns og
annarra Framsóknarmanna I em
bættaveitingum langt aftur I
tímann.
Þinpenn og
tSMH
Afgreiðsla fjártaga vtrtHst
ætla að verða með rólegri hætti
í ár en oft áður. Framsóknar
menn eru nú greinilega upp
gefnir á því að bera fram sýnd
artillðgur, sem þeir vita að er
útilokað að nái fram að ganga
vegna þess að hvorici þeir né
aðrir hafa getað bent á raun
hæfar leiðir til þess að afla
aukinna tekna til að fram
kvæma þær. Vitanlega era hðtt
virtir kjósendur ekki jafnheimsk
ir og stjómmálamennimir virð
ast oft hafa haldið og fyrir
löngu hafa landsmenn, og ekki
slzt sveitamenn, séð I gegmnn
þann keisaraleik Framsóknar
manna að bera fram tillögur
um veg um hverja afdalaurð,
brú á hverja sprænu og útgerð
I hverri krammavfk, allt á sama
árinu — að ekki sé talað um
alla flugvellina. Þetta era svo
augljós þjóðmálasvik að furðu
gegnir að sæmilega gefnir menn
eins og sumir þingmenn Fram
sóknar skuli svo lengi hafa talið
sér fært að leika þennan leik.
Nú lét flokkurinn sér þó nægja
að takmarka mjög breytingartil
lögur sínar og var það sýnu
skynsamlegri ráðabreytni. Hið
sama verður þó ekki sagt um
Alþýðubandalagsmennina. Geir
Gunnarsson, sem oft talar vel
á þingi, bar fram tillögu um út
gjaldaaukningu rlkissjóðs, sem
nema mundi 165 milljónum.
Það samsvarar því, að til þess
að afla fjárins þyrfti að hækka
söluskattinn upp I 9% um 1.5%
Kjósa Alþýðubandalagsmenn
slíka útgjaldaaukningu þegar
þeir vita að hún hlýtur að hafa
slíka skattaaukningu I för með
sér? Halda þeir að það sé I hag
verkafólksins um landið allt?
Halda þeir að kaupbætumar
sem fram fengust I sumar end
ist lengur ef útgjöld og skattar
ríkisins eru aukin á þann hátt?
Of mikil fjárfesting
I umræðunni um fjárlögin
sem fram fór á fimmtudaginn
vék Magnús Jónsson að mikil
vægu atriði og mjög alvarlegu.
Það er hve fjárfe'stingin er ör
hér á landi, miðað við fram
boðið á vinnuafli. Benti hann
á það að nauðsynlegt væri að
takmarka hana, svo hún leiddi
ekki til enn verri ofþenslu en
nú hefur þegar átt sér stað.
Varla verður efast um réttmæti
eða sannleiksgildi þessara um
mæla. Allir þekkja ástandið á
vinnumarkaðnum. Langtlmum
saman verða þeir sem I fram
kvæmdum standa að blða eft
ir að fá I þjónustu sína iðnaðar
og verkamenn. Reyndar er sama
hvert litið er, manneklan er
hvarvetna eitt mesta vandamál
ið, eins og reyndar kom fram ný
lega á borgarstjómarfundi, þar
sem upplýst var að manneklan
stæði undirbúningi byggingar
lóða fyrir þrifum og öðrum
nauðsynlegum framkvæmdum
borgarinnar.
Hin mikla eftirspum hefur
síðan leitt til þeirra yfirborg
ana sem alkunnar era, þar sem
t.d. smiðir I húsbyggingu hafa
um 200 kr. á tímann, að dæmi
era til fleiri en eitt. Allt þrýstir
þetta ástand verðbólgunni áfram
og magnar dýrtíðina og innbyrð
is óánægju stéttanna Þess
vegna er það eitt helzta við-
Frfi. á bls. 9.