Vísir - 05.03.1966, Qupperneq 7

VISIR . Laugardagur 5. marz 1966.
•7
KIRKJAN
LJOS OG
MYRKUR
1 tæplega 2 áratugi hefur sr.
Ingvi Þórir Ámason haldið
Prestbakkaprestakall í Hrúta-
firði eða síðan fræðaþuiurinn
sr. Jón Guðnason hvarf þaðan
og gerðist skjalavörður við
Þjóðskjalasafnið.
Sr. Yngvi skrifar hugvekju
fyrir kirkjusíðuna í dag — og
nefnir hana LJÓS OG MYRK-
UR.
Kirkjan á Prestbakka var
vígð 26. maí 1957. Hún er fall-
egt hús í mjög hefðbundnum
stil. Hún setur þekkan svip á
þennan foma kirkjustað við
Hrútafjörð þar sem prestar hafa
löngum setið síðan á 14. öld.
ÞJÓÐIN
ALTARIÐ
I Orðinu, misserisriti Félags
guðfræðinema, er grein eftir
sr. Sig. Pálsson próf. á Selfossi
um kirkjubyggingar. Þar segir
svo um helgasta hiuta kirkj-
unnar:
Altarið er hinn helgasti hluti
kirkjunnar. Það er borð Drott-
ins. Kirkjan er byggð utan um
það. Það er brennipunktur
byggingarinnar. Þangað beinast
augu og hugsanir allra. Því
verður altarið skilyrðislaust að
yera miðlægt. Æskilegt er talið,
að altarið standi ekki uppi við
vegg, heldur svo langt frá vegg,
að góður gangvegur sé milli þess
og veggjar og prestur geti staðið
fyrir innnan það, er hann mess-
ar.
í mjög litlum kirkjum getur
altarið varla verið laust við
vegg, enda vafasamt að vel
fari, að prestur standi fyrir
innan altari, nema f stórum
kirkjum.
„En þessi er dómurinn, að
ljósið er komið í heiminn og
mennirnir elskuðu myrkrið
meir en ljósið, því að verk
þeirra voru vond“.
Jóh. 3.19.
Ein af þeim góðu, gömlu
dyggðum, sem okkur voru
kenndar á heimilum okkar í
æsku, var að vera sparsöm og
fara vel með allt það, sem við
höfðum á milli handa. Við átt-
um að fara vel með matinn,
nýta vel fötin, passa leikföngin
okkar og vera góð við menn
og skepnur. Margar af reglum
þessum lifa í minni okkar frá
því að pabbi og mamma kenndu
okkur þær í bemsku.
En þegar við stálpuðumst og
förum að læra náttúrufræði í
skólanum, lærum vér það, að
móðir náttúra sé eyðslusöm,
sói og spilli ótalmörgu, sem
hún sjálf hefur skapað en virð-
ist þó ætlast til að haldi lífi.
Tökum bara sem dæmi fræin,
sem falla í milljónum, já bil-
jónum á jörðina ár hvert, eng-
inn veit tölu þeirra, en aðeiiis
örlítill hluti fær að lifa og
dafna. Náttúran er örlát, hún
eys út á báðar hendur og sóar
lífinu.
En hafa ekki mennimir á
liðnum öldum hugsað eitthvað
líkt því, sem kemur fram í nátt-
úrunnar rfki?
Hvemig skyldi t.d. hafa verið
viðhorf hinna miklu herkon-
unga, sem mannkynssagan
greinir frá. Þeir sendu stóra
heri ungra manna inn f óvina-
lönd til þess að drepa, brenna
Passíusálmarnir í Getsemane
Fyrsta föstuguösþjónusta þessa árs. — Kvöld, úti grúfir
þorramyrkrið, grátt og kalt. Upp í hvelfingu kirkjunnar, sem
er böðuð í gulri birtu rafljósanna, hljómar upphaf Passíusálm-
anna:
Upp, upp mín sál og allt mitt geö.
Upp mitt hjarta og rómur meö.
Hugur og tunga hjálpi til.
Herrans pínu ég minnast vil.
Svo kemur ræðan, föstupredikun út af fyrsta kafla píslar-
sögunnar: Kvöl Krists í Getsemane. Eitt atriði festist sér-
staklega í minni. Það er frásögnin um íslenzka konu, sem
lagði leið sína til landsins helga. Hún hafði f farangri sfnum
litla ferkantaða pjáturdós. Innihald: Passíusálmar Hallgríms
Péturssonar. Hún gengur með hana inn í Getsemane og fær
leyfi hjá grasgarðsverðinum til aö grafa hana undir trénu þar
sem talið er að Jesús hafi hafzt við er hann háði hugarstríö
sitt. Með berum höndum sfnum grefur hún holu í hina helgu
mold og leggur öskjuna í duftiö. Þetta er henni heilög athöfn
Hversu mörg eintök af Hallgríms dýru ljóöum hafa ekki
verið grafin f kalda íslenzka kirkjugarða eftir aö þau höfðu
svalaö hjartans und. En nú vitum við aö þau eru einnig geymd
í helgri mold Júðalands.
Heiður, lof dýrð á himni og jörð
hjartanleg ástar þakkargjörð.
Drottinn Jesú, þér sætast sé
sungið af allri kristinni.
Fyrir stríðið þig þjáði frekt,
það er vort frelsi ævinlegt.
og eyða. Jú, vissulega þótti
þeim sárt að missa svo svo
mikið af hermönnum sínum og
hergögnum og slæmt að lönd
þeirra eyddust af fólki. En
skyldu þeir ekki einnig hafa
hugsað á þennan hátt: „Nátt-
úran mun fljótlega aftur fylla
f skörðin og bæta skaðann".
Og ef þeir hefðu sigur, gerði
lítið til um þau mannslíf, sem
fórnað hafði verið. Þannig hef-
ur vafalaust verið hugsunar-
háttur herkonunga allra tíma
og þannig er hugsunarháttur
þeirra sem ríkjum ráða f dag
og senda æskumennina fram til
bardaganna, sem háðir eru
bæði á láði óg legi og í lofti.
eru mennimir sjálfir, sem gera
heiminn myrkan.
Hræðilegt er — og vekur
ugg og kvíða — að hugsa til
átakanna núna í austurlöndum,
þar sem styrjaldar-átökin virð-
ast harðna með hverri viku og
hættan vex á því að stórstríð
geti hafizt þá og þegar. Allir
lifa í ótta og við eyðileggingar-
mátt hinnar ógurlegu vetnis-
sprengju, sem tortímt getur svo
miklu á „einu augabragði".
Þegar þekktur er eyðingarmátt-
ur hennar þá eru bogar og sverð
fornra herkonunga eins og
bamaleikföné- En hugsunarhátt-
urinn sem að baki býr er hinn
sami. Það er hugsað um völd
Prestbakkakirkja i Hrútafirði.
Biblían er ekki náttúrusaga.
Hún fjallar ekki um náttúru-
fræði. Hún skiptir sér ekki af
náttúruvísindum. En hún talar
um manninn sjálfan og við-
horf hans til síns eigins lífs og
lífsins í kringum hann.
Þegar guðspjallið talar um
myrkur og myrkan heim, skyldi
það þá ekki vera að lýsa svona
hugsunarhætti, sem að ofan
geturð hugarfari herkonung-
anna, sem að þarflausu* létu
drepa niður æsku þjóða sinna.
Er ekki þetta myrkrið, sem
hefur h'eltekið sálirnar, myrk-
ur valdagræðginnar, yfirráða-
hneigðarinnar sem blindar
mennina, svo þeir villast hrapa-
lega eins og Jesú kemst að
orði á einum stað.
Af þessum ástæðum, sem
hér hefur verið dreipð á, er
heimur okkar myrkur heimur
og lýsing guðsspallsins þvf rétt
á honum. Heimurinn verður
mvrkur fyrir illar og syndsam-
legar hugsanir mannanna. Það
og hagsmuni og treyst á að
náttúran muni aftur fylla í
skörðin, græða sárin, bæta böl-
ið eftir viðurstyggð eyðilegg-
ingarinnar.
Það er sagt, að frækorn, sem
geymzt hefur í þúsundir ára í
grafhýsum egypzkra konunga,
geti enn í dag spírað, skotið
rótum og orðið að nýjum lit-
skrúðugum jurtum, sem yndi
er að skoða. Svo dásamlegur er
lífskrafturinn og dularfullur.
En frækorn, sem hafa baðazt
í helgeislum vetnissprengjunnar
verða dauð um aldur og eilífð
og munu aldrei leiða fram f
dagsljósið litríkar jurtir eða
fögur blóm. í þessu felst hræði-
legur dómur — dauðadómur
yfir lífi hér á jörð, komi til
atomstyrjaldar. Þá geta menn
ekki lengur lifað í villimann-
legri von, að náttúran muni
fylla í skörðin og bæta fyrir
líftjónið eftir að hildarleiknum
er lokið.
Kirkja Krists hefur á liðnum
öldum og allt til þessa dags
verið að reyna að ala þjóðimar
upp til friðar og farsældar,
kenna þeim tilhlýðilega siði, en
þær kjósa að vera eins og ó-
stýrlát böm. Þær daufheyrast
við móðurlegum en alvarlegum
áminningum, sem styðjast við
orð Jesú Krists. Þetta er hættu-
mesti tími okkar kynslóðar.
Hefur hún þó fengið nóg af
myrkrinu og ógnum þess eftir
að hafa lifað tvær heimsstyrj-
aldir.
En guðspjallið talar ekki ein-
ungis um myrkur, Guði sé lof.
Það talar einnig um ljós, ljósið
sem skín í myrkrinu. Öll vitum
vér, hvert er það ljós. Það er
Jesús Kristur. Hann sem sendur
var í heiminn til þess að
hrekja myrkrið í burtu, til þess
að bæta mennina, til þess að
tendra Ijós og birtu á sálum
þeirra. En það er ekki Kristur
einn, sem lýsir upp myrkur
heimsins, heldur allir, sem opn-
að hafa hjarta sitt og huga sinn
fyrir ljósi hans — til þess að
frelsa heiminn frá voðaverkum
þeim, sem heimurinn er í þann
veginn að fremja.
I kenningu sinni gengur Jes-
ús Kristur í berhögg við hin
myrku og illu öfl, boðandi
blessun fátækum, hungruðum,
grátandi mönnum, boðandi dóm
söddum sjálfsréttlætingarmönn-
um, sem þykjast eiga einkarétt
á guðsblessuninni eða þykjast
geta áunnið sér hana með inn-
antómum trúariðkunum.
Heimurinn þarfnast þess, að
unnið sé í anda Krists, svo að
Ijósið fái að skína yfir mann-
heiminn. Sjaldan hefur þörfin
verið meiri en einmitt nú að
efla frið og góðvild milli þjóða
og kynþátta í heiminum, og að
mennirnir starfi með Kristi að
þessu góða verki. Guð gefi að
svo verði.
Frækorn
„Næstum allur sá andblástur,
sem kirkjan á við að stríða,
stafar af atferli klerka og leik-
manna, sem óneitanlega virö-
ist ekki sem kristilegast". —
Þessi ummæli hefur Kirkjurit-
ið eftir einu vandaöasta tíma-
riti ensku biskupakirkjunnar.
£
Vér kvörtum undan lífinu og
segjum að því sé illa fyrir kom-
ið. Það er ekki lífið, sem er illt,
heldur vér, sem förum illa meö
lífiö.
(Tolstoj.)
£
Þegar við vorum heilir á húfi
komnir yfir ána tókum við allir
ofan og þökkuðum Guði fyrir
hans gæzkuríku og náöarsam-
legu vemd, er við nú höfðum
á svo áþreifanlegan hátt fengið
að reyna.
(Ebenesar Henderson.)