Vísir - 06.10.1966, Blaðsíða 8

V í SIR . Fimmtudagur 6. október 1966.

VÍSIR
__ 0
Utgetanai: Biaöaatgaran VISIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoöarritstjóri: Axel rhorsteinson
Auglýsingar; Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritatjórn Laugaveg) 178 Simi 11660 (5 iinur)
Áskriftargjald kr. 100.00 ð mðnuði mnanlands
I lausasölu kr. 7,00 elntakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f i
Samningaviðræður
Verkamannasambandið og vinnuveitendasamband- \
ið eru byrjuð að ræðast við. Á fyrsta fundinum varð \
samkomulag um, að verkfall yrði ekki boðað að sinni (
meðan viðræðum væri haldið áfram. Þessi góða byrj- /
un gefur þjóðinni vonir um, að báðir deiluaðilar muni /
sýna fulla sanngirni og ábyrgðartilfinningu í þessum )
samningum, og að unnt verði að finna lausn, sem báð- \
ir aðilar geti sætt sig við. 7 \
Vinnudeilur hér á landi hafa ekki verið eins hat- (
rammar síðustu árin og þær voru fyrr á árum. Verk- /
fallsvopninu hefur verið beitt mun minna ^n áður. \
Enda hafa menn séð, að löng verkföll draga úr þjóð- \
artekjunum, sem eiga að standa undir tekjum einstakl- (
inganna. Öll löng verkföll hafa orsakað afturkipp í /
efnahagslífinu, sem oft hefur tekið langan tíma að /
vinna upp. Það er einmitt framleiðsluaukning, sem er )
forsenda tekjuhækkana. \
Júnísamkomulagið 1964 markaði tímamót. Þá var (
stöðvuð verðbólguskriða, sem var komin af stað. Ár (
ið 1963 hafði ríkt mikil spenna í verðlags- og kaup- (
gjaldsmálum og urðu miklar umræður um þau mál /
á Alþingi. Ólafur Thors stöðvaði á síðustu stundu ))
afgreiðslu frumvarps um kaup- og verðbindingu í von \
um, að frjálst samkomulag næðist með aðilum vinnu (
markaðarins. Það samkomulag náðist síðan um sum (
arið og var þar ekki gert ráð fyrir neinum grunn- !
kaupshækkunum. Ríkisstjórnin framkvæmdi jafn- )
framt ýmsar hliðarráðstafanir, t.d. í húsnæðismál- )
um, til að bæta aðstöðu láglaunamanna. _ \
Hagvöxtur á íslandi hefur síðustu árin verið meiri (
en nokkru sinni áður. Má rekja þá aukningu að tölu- (
verðum hluta til friðarins, sem ríkt hefur í atvinnu- /
lífinu. Framleiðslutækin hafa ekki verið trufluð af )
verkföllum að ráði og þannig hafa þau nýtzt betur /
en áður var. Árið 1965 var gert samkomulag um /
kjaramál í svipuðum anda og árið áður. Það samr )
komulag var hins vegar að ýmsu leyti dýrkeyptara \
en hið fyrra. Samið var um vísitölutryggingu launa, (
en slíkt kerfi skapar jafnan mikla verðbólguhættu (
vegna víxlverkana kaupgjalds og verðlags. /
Nú í haust hefur það gerzt, að samkomulag hefur )
náðst milli bænda og neytenda um sáralitla hækk- ))
un á búvöruverði. Sú hækkun kemur ekki fram fj
í verði til neytenda, því ríkisstjórnin hefur y,
ákveðið að greiða hana niður. Hækkun búvöruverðs-
ins á haustin hefur jafnan haft alvarleg áhrif í átt til [
verðbólguþróunar, svo sérstök ástæða er til að fagna /
þessu samkomulagi í haust. Skömmu síðar var samið ))
um og úrskurðað verð á síld. Var þar tekið tillit til \
hins mikla verðfalls, sem orðið hefur á afurðum síld- \
arverksmiðjanna á erlendum markaði. Bæði við á- (
kvörðun búvöruverðsins og síldarverðsins hafa samn /
ingsaðilar haft að leiðarljósi hinn augljósa vilja ah /
mennings, að verðhækkanir verði stöðvaðar. I yfir )
standandi kjarasamningum er tækifæri til að gera \\
stærsta átakið til verðstöðvunar. \(
Aukið samstarf
Norðurlandanna
— Kaflar úr stefnuskrá samtaka
Norrænu félaganna
DAGUR
NORÐURLANDANNA
ER í DAG
1 dag fimmtudaginn 6. októ-
ber, er dagur Noröurlandanna.
Þaö var árið 1936, aö ákveöið
var að helga noirænu samstarfi
einn dag á fimm ára fresti og
var fyrsti dagurinn áriö 1936,
en heimsstyrjöldin 1939—45
kom í veg fyrir að upphaflega
hugmyndin kæmist í fram-
kvæmd. Árið 1951 var þráður-
inn síðan tekinn upp á ný, þar
sem frá var horfið og hefur
Noröurlöndunum síðan verið
helgaöur einn dagur á fimm ára
fresti og er þetta í fimmta
skipti, sem Norðurlandabúar
minnast sérstaks „norræns
dags“.
Aðalfundur Norrænu samtak-
anna (sem eru heildarsamtök
Norrænu félaganna) var haldinn
í borginni Drammen í Sviþjóð
hinn 3. september sl. og á þeim
fundi var samþykkt stefnuskrá
samtakanna. Hér á eftir verða
birtir kaflar úr fyrrgreindri
stefnuskrá.
NORÐURLÖND
í NÝJU LJÓSI.
Unnið hefur verið markvisst
að þvl að efla norrænt samstarf
á árunum, sem liðin eru frá
lokum slðari heimsstyrjaldar, og
af meiri stefnufestu en áður.
Samningar hafa verið gerðir, og
raunhæfur árangur hefur náðst
f svo ríkum mæli, að slíkt
hefði naumast verið álitiö kleift
áður. Öllum hindrunum, sem
staðið hafa f vegi fyrir frjálsu
samneyti norrænna þjóða, er
rutt I burtu, hverri á fætur
annarri. Á æ fleiri sviðum eru
félagsleg bönd tengd yfir landa-
mærin. Norræn samhygð styrk-
ist stöðugt, og sannfæring nor-
rænna manna um nauðsyn þess
að starfa saman vinnur sífellt
á. Þetta stafar ekki sfzt af aukn-
um skilningi manna á því, að
smáríki á borð við hin norrænu
geta bezt nýtt möguleika sína
með samvinnu og verkaskipt-
ingu. Jafnframt þessu vex
skilningur fólks á því, að líta
verður á norræna samvinnu
sem lið í almennri samstarfs-
viðleitni allra þjóða, og að Nor-
urlönd gagnast bæöi fbúum sín-
um og öllu mannkyni bezt með
því, að þjóðir þeirra vinni vel
saman á öllum sviðum, bæöi
inn á við og út á við.
Með þessum skilningi er
komin forsenda þess og grund-
völlur, að hægt er að taka ný
mið, stefna að nýjum mark-
miðum og nota nýjar aðferðir
í norrænni samvinnu. Umfram
allt ríöur á að líta á Noröur-
lönd sem eina heild og hegða sér
samkvæmt þvi.
Nauösyn ber til þess, að litið
verði á Noröurlönd í nýju ljósi,
og að menn öðlist meira áræði
og sterkari vilja til aðgerða.
NORRÆNU FÉLÖGIN.
1 næstum hálfa öld hafa Nor-
rænu félögin, sem nú hafa
stofnað með sér samband Nor-
rænu félaganna, unnið að því á
öllum sviðum að auka og efla
samvinnu hinna nórrænu þjóða
inn á við og út á við.
Norrænar rfkisstjómir hafa
unnið saman á æ skipulegri
hátt í meira en þrjá áratugi.
Þingmenn frá þingum allra
Norðurlanda hafa komið saman
til sameiginlegra ráðageröa og
samstarfsumræðna í Norður-
landaráði síðan árið 1953, og
árið 1962 var undirritaður milli-
ríkjasamningur Norðurlanda um
norrænt samstarf, hinn svo-
nefndi Helsingforssamningur.
Norrænu félögin eiga nú sem
fyrr að ganga f fararbroddi
þeirra, sem beita sér fyrir nor-
rænni samvinnu. Þau eiga aö
benda á ný markmið, sannfæra
borgarana um, að það sé f þeirra
þágu og hagsmunum þeirra
hagkvæmt að stefna að þessum
markmiðum, og þau eiga að
hvetja hinar opinberu samstarfs
stofnanir, sem komið hefur ver-
ið á fót á Norðurlöndum, til
þess að gera norræna samvinnu
æ umfangsmeiri og raunhæfari
f anda Helsingforssamningsins.
NORÐURLÖND
OG EVRÓPA.
Náist samkomulag í náinni
framtíð um viötækt efnahags-
samstarf í Norðurálfu, sem leiða
mundi til öflugra og nánara
samlags Evrópuríkja á flestum
sviðum, verða Norðurlönd
einnig að taka þátt í slíku sam-
starfi. Framtíð vora eigum vér
sameiginl. með öðrum þjóðum
Norðurálfu. Þess vegna eigum
vér að koma til móts við Evr-
ópu.
Slíkt skref verðum vér að
stíga í sameiningu og mjög ná-
inni samvinnu. Á þann hátt ein-
vörðungu getum vér lagt fram
áhrifaríkan skerf til þróunar
mála í Evrópu; haft áhrif á
framvinduna; um leið og vér
eflum hagræna hagsmuni vora
f sameiningu, höldum á lofti
og kynnum félagslegar og
stjómmálalegar hugsjónir vorar
og þroskum menningu vora inn-
an hins stærri ramma, Evrópu,
f frjósamri sambúö viö önnur
ríki og aðrar þjóðir heimsálfu
vorrar.
STEFNA í
EFNAHAGSMÁLUM.
Efnahagsleg eining Norður-
landa innan ramma evrópsks
samstarfs er markmiðið, sem
oss ber að stefna að. Tollar á
iðnaöarvörum falla' niður milli
ríkja vorra í árslok 1966, og er
það aðildinni að Fríverzlunar-
bandalagi Evrópu (EFTA) að
þakka. (Hér er ísland undan-
skilið, enda er þaö ekki aðili
að EFTA). Viðskipti milli Norð-
urlanda aukast mjög ört, og
samvinna í atvinnulffi eflist
stöðugt. Möguleikarnir, sem
þessj þróun felur f sér, krefjast
frjáls kapítalsmarkaðar og sam-
eiginlegrar fjármögnunar mik-
ils háttar framkvæma, svo að
framleiösluöflin fái notið sín ti!
fulls. Efla ber samstarfið, sem
þegar er hafið f norrænum iðn-
aði. Þar sem enn finnast opin-
berar eða duldar hindranir. er
standa í vegi fyrir framleiöslu
og verzlun, á aö ryðja þeim
burtu tafarlaust. Tilraunaniður-
stöður og eftirlitsrannsóknir,
Framh. á bls. 7
'