Vísir - 19.04.1966, Blaðsíða 8

V í SIR . Þriðjudagur 19. aprfl 1966.
f,
HBH
Otgefandi: Blaðaötgáfan VISIR
Framkvæmdastjóri: Agnar Ólafssaw
Ritstjöri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axe) Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ó. Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Ritstjórn: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Auglýsingar og afgreiðsla Túngötu 7
Áskriftargjald: kr. 90,00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f
Handritin fyrir dómi \
]\/[álflutningur er nú hafinn í handritamálinu fyrir í
Eystri landsrétti í Kaupmannahöfn og mun honum f
ljúka á fimmtudag. Er dóms síðan vænzt um það bil /
hálfum mánuði síðar, að því er dönsk blöð herma. /
Lokaniðurstöðu í þessu „máli aldarinnar“ eins og það j\
er nefnt í Danmörku, er þó ekki að vænta fyrr en \\
miklu síðar, vegna þess að tvímælalaust verður dómi ((
Landsréttar skotið til Hæstaréttar, á hvern veginn /f
sem hann fellur. Kann þá ár að líða til fullra úrslita. /
Lögmaður stjórnar stofnunar Áma Magnússonar hef- )
ur endurtekið allar hinar gömlu röksemdir andstæð- j
inga okkar í handritamálinu: að Árnasafn sé sjálf- \
stæð stofnun, sem hvorki þjóðþing né ríkisstjórn ráði (
yfir og handritalögin frá því í fyrra séu ómerk, þar //
sem þau brjóti í bág við eignarréttarákvæði stjórn- /
arskrárinnar. Almannaheill krefjist þess engan veg- )
inn að stofnunin sé svipt handritunum og þau fram- )
seld erlendri þjóð, enda eigi engar bætur að koma \
fyrir. Sé því hér um ólögleg eignamámslög að ræða, ('
sem að engu beri að hafa. Lögmaður danska mennta- /
málaráðuneytisins hefur gegn þessu borið fram ítar- /
legar röksemdir og talið sig í greinargerðum sýna )
fram á að þjóðþingið hafi í öllu farið löglega og rétt j
að, er það samþykkti lögin um skiptingu safnsins \\
og afhendingu handrita til íslands. Hér sé ekki um (l
afsal neins eignarréttar að ræða, samkvæmt skiln- //
ingi stjórnarskrárinnar, heldur sé aðeins breytt um /
varðveizlustað hluta safnsins. í augum uppi liggi, að )
löggjafarvaldið hafi fullan rétt til þess að ákvarða \
um slíka skiptingu Árnasafns. Stjórn Árnasafns hafi (
einvörðungu rétt til þess að hafa umsjón með safn- (
inu og njóti ekki sá réttur verndar eignarréttarákvæða /
stjórnarskrárinnar. )
gngu skal um það spáð á þessu stigi málsins, hvern- \
ig dómur Eystri landsréttar kann að falla. Hins vegar (
er það von og vissa okkar íslendinga að dómur Lands- /
réttar og Hæstaréttar verði staðfesting á gjörðum l
þjóðþings Danmerkur og ríkisstjórnar. Svo ítarlegar )
og sterkar röksemdir mæla 'með því að full löglegt )
og heimilt verði talið að skipta Árnasafni á þá lund, \
sem ráð er fyrir gert í lögunum. Er það ekki sízt svo, (
þegar í huga er höfð saga stofnanda þess og uppruni /
safnsins. Mun engum, sem nokkur deili kann á lífi j
og starfi Árna Magnússonar, blandast hugur um að \
þær málalyktir séu þær, er hann hefði helzt kosið, y
rúmum tveimur öldum eftir að hann og kona hans /
arfleiddu háskóla íslands og Danmerkur að dýrgrip- /
unum miklu, hinum gömlu skinnbókum. )
Jslenzka þjóðin hefur þegar fært dönsku þjóðinni, \
þingi og ríkisstjóm, þakkir fyrir ákvörðunina um af- (
hendingu handritanna. Hún bíður þess nú að geta //
endumýjað þær þakkir að málarekstrinum loknum. //
Framleiðsla Áburðarverksmiðj-
unnar meiri en nokkru sinni áður
Minni raforka fékkst en nokkru sinni áður. Ekki
hefir tekizt að lagfæra kornastærð Kjarnans
jpöstudaginn 15. apríl sl. var
aðalfundur ÁburÖarverk-
smiöjunnar h.f. haldinn í Gufu-
nesi.
Fundinn sátu hluthafar og
umboösmenn þeirra fyrir 91%
hlutafjárins.
Formaður verksmiðjustjóm-
arinnar, Pétur Gunnarsson,
framkvæmdastjóri, setti fund-
inn og var kjörinn fundarstjóri
og fundarritari Halldór H. Jóns
son arkitekt.
Stjómarformaður flutti
skýrslu stjómarinnar um starf-
semi ársins 1965.
Verksmiöjan hefur nú starfað
í 12 ár og framleitt alls 238.825
smálestir Kjama. Tæknilegur
rekstur verksmiöjunnar gekk
eölilega og vel, en þó var rekst
urinn í heild með vemlega öðr-
um hætti en fyrr.
I fyrsta lagi uröu heildaraf-
köst þau mestu sem náöst hafa
í framleiðslu Kjarna frá upphafi
og varö ársframleiðslan 24.412
smálestir Kjama, en þaö er 3.
559 smálestum eða 17% meir en
framleitt var árið áöur.
í öðru lagi varð eigin fram-
leiösla ammóníaks sú minnsta
sem oröið hefur frá upphafi,
enda fáanlegt magn raforku hið
minnsta sem fengizt hefir. Ó-
venjuleg þurrviðri og aukning
almennrar orkunotkunar ollu
því aö ekki fengust nema 93:6
millj. kwst. á árinu eða 38.7
millj. kwst. minna en næsta ár
á undan.
í þriðja lagi einkenndist
reksturinn af þeirri nýbreytni
að hafinn var innflutningur á
fljótandi ammóníaki, að því
marki sem skorti á eigin fram-
leiðslu þessa efnis, til að Kjami
væri framleiddur með fullum
afköstum. Þannig voru 45.4%
heildarframleiðslu Kjama eöa
11.062 smálestir framleiddar úr
innfluttu ammóníaki, en 54.6%
eða 13.350 smálestir úr eigin
ammóníaksframleiðslu.
Sú ráðstöfun, sem gerð var
árið 1964 um byggingu ammón-
íaksgeymis í Gufunesi er gerði
innflutning ammóníaks mögu-
legan, hefir bjargað rekstri verk
smiðjunnar, þegar á fyrsta ári
innflutningsins.
Seldar vom á árinu 19.758
smálestir Kjama og nam sölu-
andvirði hans ásamt söluand-
virði ammóníaks, sýru o.fl. sam
tals 75.45 milljónum króna.
Afkoma ársins samkvæmt
uppgjöri reyndist slík að
tekjuafgangur nam 567 þús. kr.
eftir að afskrifað hafði verið
og lögskilið framlag lagt í vara-
sjóð.
Þá skýrði formaöur frá því,
að ekki hefði náðst viðunandi ár
angur í komun Kjama með
þeim aöferðum og tækjum sem
fengin voru frá amerísku fyrir-
tæki, og væri tilraunum til að
fá tæki þessi til að skila tilætl-
uðum árangri hætt, en gerðar
hefðu verið ráðstafanir til þess
að hið ameríska fyrirtæki bætti
skaðann.
Komastækkun Kjarna verður
framkvæmd eftir þrautreyndum
leiðum og tengd þeim fram-
kvæmdum sem fyrirhugaðar eru
um stækkun verksmiðjunnar.
Þá upplýsti formaður enn-
fremur að í framhaldi af stækk-
unarathugunum verkfræðinga
verksmiöjunnar og annarra ís-
lenzkra verkfræöinga hefði á sl.
ári verið leitað til hins reynda
og heimsþekkta áburðarfram-
leiðslufyrirtækis Norsk Hydro
um ráðleggingar og áætlanagerö
varðandi stækkun verksmiðj-
unnar.
Á grundvelli þessara athug-
ana taldi stjórnin hagkvæmast
að tvöföldun á framleiðslugetu
verksmiðjunnar yrði fram-
kvæmd stig af stigi. Endanleg-
ar ákvarðanir um stækkun
yrðu þó ekki teknar fyrr en síð-
ar og eftir að Norsk Hydro
hefði gengið að fullu frá athug-
unum sínum og tillögum.
Þá ræddi formaöur rekstur
Áburðarsölu ; ríkisins á árinu,
sem var hið fjórða í röðinni frá
því að Áburöarverksmiðjan tók
við rekstri þess ríkisfyrirtækis.
Áburöarinnflutningur nam
alls á árinu 31.781 smálest eða
3260 smálestum meira en árið
áður. Inn var fluttur sekkjaður
og ósekkjaöur áburður sem fyrr
og voru sekkjaðar 11.626 smá-
lestir í Gufunesi.
Söluverðmæti innflutts áburð
ar nam 98.11 millj. kr. eða 15.8
millj. kr. meir en árið áður.
Aukning í söluverðmæti stafaöi
á fiski og
Blaðinu hefur borizt eftirfar-
andi fréttatilkynning frá ríkis-
stjórninni:
„í sambandi við samkomulag
fiskkaupenda og fiskseljenda í
yfimefnd verðlagsráðs sjávar-
útvegsins um fiskverð á árinu
1966 féllst ríkisstjómin á að
beita sér fyrir sérstökum fjár-
framlögum úr ríkissjóði. Þar
sem í fjárlögum fyrir árið 1966
er ekki gert ráð fyrir neinum
fjárveitingum fyrir árið 1966 er
ekki gert ráð fyrir neinum fjár-
veitingum í þessu skyni, er 6-
umflýjanlegt að gera sérstakar
ráðstafanir til að gera ríkissjóði
kleift að veita sjávarútveginum
umrædda aðstoð. Ríkisstjómin
telur ekki rétt að leggja á nýja
skatta, en hefir ákveðið að
Tvö tölublöð
Nýlega eru komin út tvö ein-
tök af Prentaranum, blaði Hins
íslenzka prentarafélags. Eru það
tölublöðin 5-9 og 10-12 fyrir
árið 1965. Ritstjórar blaðsins
eru Guðm. K. Eiríksson og
Guðjón Sveinbjömsson.
Fyrra tölublaðið er tuttugu
síður að stærð í fallegri og sér-
kennilegri kápu. Meðal efnis er
inngangsgrein um síðustu kjara-
samninga prentara, viðtal við
Óla Vestmann um Prentskól-
ann, en hann hefur kennt við
hann frá upphafi. Þá er f ritinu
athugun á fjárhag Lífeyrissjóðs
af auknu magni og hækkuðu
erlendu verðlagi áburðar og
flutningsgjöldum.
Ófyrirsjáanlegur aukakostn-
aður viö flutninga áburðar,
lenti á stofnuninni, 700 þús. kr.
vegna siglingatruflana af völd
um haffsa viö noröur- og austur
land.
Framkvæmdastjóri, Hjálmar
Finnsson, las því næst upp árs-
reikninga ársins 1965 og
skýrði einstaka liði og gaf ýms-
ar upplýsingar eftir því sem
tilefni gafst til.
Reikningar voru síðan sam-
þykktir. Þá samþykkti aöalfund
urinn að hluthöfum skyldu
greidd 6% af hlutafjáreign sinni
fyrir árið 1965.
I stjórn verksmiðjunnar voru
kjörnir þeir Halldór H. Jónsson
arkitekt, Hjörtur Hjartar, fram
kvæmdastjóri og varamenn
þeirra: Grímur Thorarensen
framkvæmdastjóri og Hjalti
Pálsson framkvæmdastjóri.
Halldór Kjartansson stórkaup
maður var endurkjörinn endur-
skoðandi.
Stjórn Áburðarverksmiðjunn-
ar h.f. skipa nú: Pétur Gunnars-
son, framkvæmdastjóri, formað
ur .Halldór H. Jónsson, arki
tekt, Hjörtur Hjartar fram-
kvæmdastjóri, Steingrímur Her
mannsson • framkvæmdastjóri
og Tómas Vigfússon, bygginga-
meistari.
hætt
smjörlíki
draga úr fjárveitingum til nið-
urgreiðslna á vöruverði. Frá 17.
apríl að telja mun því verða
hætt að greiða niður verð á
fiski og smjörlíki.“
Samkvæmt þessu hækkar
hvert kíló af ýsu, slægðri og
hausaðri, úr kr. 9,60 í kr. 15,00,
þorskur, slægður og hausaður,
úr 7,00 í kr. 12,50, ýsuflök úr
kr. 18,50 í kr. 28,00, þorskflök
úr kr. 14,70 í kr. 24,00, salt-
fiskur úr kr. 25,00 f kr. 36,00
fiskfars úr kr. 19,00 í kr. 26,00
og smjörlíki úr kr. 24,00 f kr.
35.30.
Jurtasmjörlíki hefur ekki ver-
ið greitt niður.
Þessar vörutegundir verða
háðar verðlagseftirliti hér eftir
sem hingað til.
Prentarans
prentara í árslok 1964. Grein er
um fyrstu filmusetningarvélina,
sem kom til íslands. Þá eru í
blaðinu fréttir af erlendum
vettvangi. Minningargreinar eru
um prentarana Ólaf Sveinsson
og Sverri Jónsson. Grein um
elztu prentsmiðju landsins o. fl.
Síðara tölublaðið fjallar að
mestu um reikningsskil Hins
íslenzka prentarafélags og sér
sjóða prentara fyrir árið 1965
Þá er þar félagsannáll og
skýrslur um starfsemi félagsins,
og loks efnisyfirlit 43. árgangs
Prentarans.