Vísir - 24.05.1967, Blaðsíða 8

8
VISIR
Utgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjaid kr. 100.00 á mánuði innanlands
1 lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
Málefnaleg kosningabarátta
§ú kosningabarátta, sem nú stendu'r sem hæst, ein- 1
kennist mjög af því, hversu málefnaleg hún er af hálfu l1
ríkisstjórnarinnar og stuðningsflokka hennar. Þar er
ekki verið að lofa gulli og grænum skógum í framtíð-
inni eins og yfirboðaflokkar stjómarandstöðunnar
gera, heldur er bent á þróun mála á stjórnartíma ríkis-
stjórnarinnar og lagt til, að haldið verði áfram á sömu
framfarabraut. í lok þingsins gerði stjórnarliðið mjög
ýtarlega málefnalega grein fyrir stjómarframkvæmd- f
um og löggjöf síðustu ára, og áhrifum þeirra á þjóðlíf-
ið, hag almennings og efnahagslífið í heild. Sjálfstæð-
ismenn héldu landsfund sinn strax að þingi loknu. Á
þeim landsfundi héldu fjórir ráðherrar Sjálfstæðis- l1
flokksins yfirgripsmiklar ræður um þróun stjómmál- í(
anna undanfarið og hafa allar þær ræður komið fyrir l
almennings sjónir. Formaður Sjálfstæðisflokksins, ),
Bjarni Benediktsson, og varaformaður, Jóhann Haf- )
stein, hafa mætt á mörgum kjósendafundum víðsveg-
ar úti um land og munu enn mæta á fjölda slíkra
funda. Allt stefnir þetta að því marki að gera kjósend-
um sem gleggsta grein fyrir því, sem áunnizt hefur
í tíð viðreisnarstjórnarinnar.
Þær málefnalegu upplýsingar, sem með slíkum
hætti og öðrum er komið á framfæri við kjósendur,
kalla stjórnarandstæðingar „skrum“ eða „sjálfshól"
ráðherranna. En stjórnarandstæðingum hefur alveg
láðst að benda á nokkrar rangfærslur um hina hag-
stæðu þróun á viðreisnartímabilinu, enda hefur stjórn
arliðið stuðzt við óyggjandi opinber gögn og skýrslur.
Þjóðviljinn segir, að ekki sé leyft að veiða síld í maí,
en síldin er raunar enn 300—400 mílur austur í hafi
og enn lítt hæf til vinnslu. Blaðið segir einnig, að fólk
vanti nú vinnu og líkur séu til þess, að þúsundir skóla
unglinga verði atvinnulausir í sumar. Þetta er nú við-
reisnardýrðin, segir blaðið. En veit Þjóðviljinn, hversu
margir skólaunglingar hafa ekki stundað vinnu und-
anfarin sumur, ekki vegna þess, að vinnu skorti, held-
ur vegna þess að heilir bekkir og unglingahópar hafa
verið í siglingum erlendis og aðrir unglingar, frá al- '
þýðuheimilum sem öðrum heimilum, í sumarskólum
erlendis, aðallega við tungumálanám? Upplýsingar
um þetta gætu verið næsta fróðlegar, og þær mundu
staðfesta það, sem allir vita, að hagur almennings hef-
ur aldrei verið jafn góður og á viðreisnartímabilinu.
í sömu andránni og Þjóðviljinn talar um minnkandi
atvinnu, segir blaðið, að „vantrúin á íslenzka atvinnu
vegi og trúin á erlenda auðhringi" sé „þegar farin að
hefna sín“ og hljóti „að skella með fullum þunga á
næstu misserum". Vissulega er það ekki vegna vantrú
ar á íslenzka atvinnuvegi, að vertíðin hér fyrir sunnan
í vetur hefur reynzt ein af hinum lélegustu um hálfrar
aldar skeið. Það kemur hins vegar síður að sök nú, ((
vegna hinna miklu stórframkvæmda, sem verið er að (
vinna að og eru að hefjast, svo sem Búrfellsvirkjun, >
bygging stórskipahafnar í Straumsvík og bygging
álbræðslunnar.
V 1 S I R . Miðvikudagur 24. maí 1967.
Framsókn og höftin
Athugasemdir við grein Tómasar Karlssonar i Timanum sl. sunnudaj
S.I. sunnudag blrtist í Tíman-
um ritsmið Tómasar Karlsson-
ar rltstjómarfulltrúa sem nefnd
ist „Saga haftanna og höfundar
þelrra“. Með ritsmíðinni leitast
Tómas við að hreinsa flokk sinn,
Framsóknarflokkinn, af syndum
hans, sem haftastefnuflokks, á
umliðnum ámm. Jafnframt ieit-
ast Tómas við að færa „sögu-
Ieg“ rök að því að það hafi ver-
ið „Sjálfstæðisflokkurinn, (sem)
innleiddi höftin á Islandi og
stjóraaði þelrn".
„Skora ég á unga Sjálfstæðis-
menn að reyna að hnekkja því,
sem hér verður sagt á eftir".
ritar Tómas og fer geyst. Síðan
rekur hann upphaf haftanna til
lagasetningar árið 1920 og seg-
ir: „Lögin um innflutningshöft,
sem voru heimildarlög, eru sett
árið 1920 fyrir forgöngu íhalds-
flokksins...“ Það þarf ekki
unga Sjálfstæðismenn til að
svara Tómasi í þessum efnum,
eða raunar öðrum. Þórarinn Þór
arinsson, ritstjóri hans, getur
sagt Tómasi að íhaldsflokkurinn
var ekki'til á umræddu ári. —
Hann var ekki stofnaöur fyrr
en árið 1924.
„Saga“ Tómasar Karlssonar
er að öðru leyti vægast sagt
hæpin heimild, og er sjálfsagt að
benda á nokkur atriði því til
sönnunar. Tómas skiptir „sögu“
sinni f nokkur tímabil árin 1927
—1931, 1931—1939, 1939—1944,
1944—1947, 1947—1950, 1950
til viðreisnar og loks viðreisnar
tímabilið. Tómas Karlsson ger-
ir engan greinarmun á íhalds-
flokknum og Sjálfstæðisflokkn-
um, þótt þessir tveir flokkar
hafi verið myndaðir á æði ó-
líkum grundvelli, í ýmsum efn-
um og að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi verið búinn að varpa fyrir
róða ýmsum kenningum gömlu
íhaldsmannanna fyrir 1945 Ég
ætla ekki að fara frekar út í þá
sálma, en læt nægja að benda á
að á stjórnartíma íhaldsflokks-
ins árin 1924—27 varð alger
stefnubreyting í verzlunarmál-
um. Höft á innflutningi voru af-
numin, tóbakseinkasala og stein
olíueinkasala lagðar niður svo
eitthvað sé nefnt. Tómas lætur
annaö í veðri vaka og telur
stjórn Framsóknarmanna 1927
—31 hafa hreinsað út höft 1-
haldsstjórnarinnar. í það
minnsta ekki verzlunar-
höft, svo mikið er vist. Þótt það
komi ekki haftamálinu við bend
ir Tómas á nokkrar framkvæmd
ir Framsóknarstjómarinnar 1927
—31. Þetta eru einu dæmin um
forgöngu Framsóknar í umbóta-
málum, sem Tómas nefnir i
grein sinni og lítur afrekaskrá-
in ekki svo illa út, í sjálfu sér.
En eitt hefur Tómas sýnilega
ekki athugað. í þessari ríkis-
stjórn áttu sæti þrír ráðherrar.
Tveir þeirra vbru Tryggvi Þór-
hallsson, forsætisráðherra, og
Jónas Jónsson, dómsmálaráð-
herra. Aðeins tveimur eða þrem
ur árum eftir að þessi stjóm
vann „afrek" sín var Tryggvi
Þórhallsson neyddur til að yfir-
gefa Framsóknarflokkinn. Völd
og áhrif Jónasar Jónssonar frá
Hriflu dvínuðu upp frá þessu
og að lokum var hann einnig
neyddur til að bjóða sig fram
utan Framsóknarflokksins. —
Þetta er aðeins eitt dæmi um
það, hvemig Framsóknarflokk-
urinn hefur meðhöndlað beztu
menn flokksins um dagana.
Timabilið 1931—1939 ætti í
rauninni að vera tvfskipt. Ann-
ars vegar tímabil samstjómar
Framsóknar og Sjálfstæöis-
flokksins 1932—1934 og hins
vegar tímabil samstjómar Fram
sóknar og Alþýðuflokks 1934—
1939, þegar allt var komið í
strand hjá þessum tveimur
flokkum og þjóðstjómin tók við
völdum. Afstaða Sjálfstæðis-
manna 1932—34 mótaðist m.
a. af ályktun, sem samþykkt var
á fyrsta landsfundi flokksins ár-
ið 1931. Þar segir í ályktun um
verzlun og viðskipti: „Lands-
fundurinn er andvígur ríkis-
rekstrar og einokunarstefnu
landsstjómarinnar og stendur
þar á grundvelli hinnar frjálsu
verzlunar. En viðsjárverðasta
telur fundurinn einokun á banka
málum... Loks telur fundurinn
að leita veröi úrræða til að
leysa verzlunina úr þeim skulda
fjötrum, sem hún er nú í“.
Annars fór mestur tími sam-
stjórnar Framsóknar og Sjálf-
stæðismanna á þessu tímabili
í deilur og átök um kjördæma-
mál og raunverulegar aðgerðir I
efnahagsmálum sátu á hakan-
um. Framsókn stóð ein gegn öll-
um um breytingu á mjög rang-
látri kjördæmaskipan og var bar
áttan háð af miklu kappi. En
það er annað mál.
Það er tímabilið 1934—1939,
sem telja verður aðalhaftatíma-
bilið. Tómas afsakar haftapóli-
tík þessara ára með kreppunni,
en það er ekki fullnægjandi skýr
ing. Á sama tíma sem aðrar
þjóðir voru að rétta úr kútnum
eftir heimskreppuna hjöikkuöu
íslendingar í sama farinu og
áður. Haftapólitík samstjómar
Framsóknar og Alþýðuflokks
lagði einkaframtakið í viöjar.
Höftin voru notuð til að hygla
samvinnuverzluninni, þannig að
kaupmannaverzlun bar sitt barr
ekki aftur, víða um land.
Framtak manna var veikt með
þessum gerræðisfullu aögerðum.
Framfarir á íslandi urðu því
ekki á líkan hátt og víðast hvar
annars staðar f álfunni. Sjálf-
stæðismenn háðu haröa barátiu
vig þessa rfkisstjorn haftanna
en eins og kunnugt er hafa
stjómmálaátök sjaldan orðið
harðvítugri en einmitt þetta
tímabil.
Óþarfi er að gera athuga- V
semdir við orð Tómasar um
stríðstímabilið. í kaflanum um
nýsköpunarárin minnir Tómas á
Nýbyggingarráð og leyfisveit-
inganefndir þær sem voru undir
forystu Sjálfstæðismannanna Jó
hanns Þ. Jósefssonar, síðar ráð-
herra og dr. Odds Guöjónsson-
ar.
Þegar á þag er litiö að Sjálf-
stæðismenn sátu f rfkisstjórn
með tveimur flokkum, sem báð-
ir lögðu mikið upp úr höftum,
er það undrunarvert hversu mik
ið frjálsræði var þó ríkjandi á
þessum tíma. Sjálfstæðismenn
urðu að sætta sig vig þessi höft,
hvort sem þeim líkaði betur eöa
verr, en það var þá og síðar
grundvallaratriði í þeirra aug-
um að Sjálfstæðismenn stjóm-
uðu framkvæmd leyfisveitinga
og þar með ýmissa hafta svo
unnt mætti verða að hindra út-
vfkkun þeirra í framkvæmd —
Þetta gat og haft mikla þýðingu,
þegar Fjárh.ráð var myndað, og
verður vikið að því sfðar. En
einn var sá flokkur utan stjóm-
ar, sem taldi höftin ekki nægi-
lega mikil og ströng, það var
Framsóknarflokkurinn. Þegar
stofnun Fjárhagsráðs var rædd
á Alþingi fagnaöi Eysteinn Jóns
son þvf framvarpi með svofelld-
um orðum: „Ég segi þetta að-
eins til þess að upplýsa það að
það er ekkert nýtt, þó að Fram-
sóknarflokkurinn hafi áhuga á
því aö koma allsherjarskipan á
þessi mál. Okkur hefur verið
það ljóst um langan tíma, að
mikil nauðsyn er á þvf að rfkis-
valdið hafi talsvert öragga
stjóm á því hverjar framkvæmd
ir eigi sér stað, ekki aðeins hjá
bæjar- og stéttarfélögum og op-
inberum stofnunum, heldur einn
ig hjá einstaklingum. Ég hirði
ekki um að færa að þessu mikil
almenn rök ...“ (Eysteinn Jóns-
son í umræðum á Alþ. um Fjár
hagsráö o. fl. Alþingist. 1946 B
deild bls. 742). Hann sagði einn
ig: „Það er mín skoðun, að lög
gjöf eins og sú sem hér er fyr
irhuguð hefði þurft að vera set'
fyrir nokkram árum ...“ (E.v
steinn Jónsgon í sömu umræð
um og áður). En Sjálfstæðis
menn voru ekki jafnhrifnir
Bjarni Benediktsson þá dóms
málaráöherra sagði m. a.: „Ég
vil einnig skýrt lýsa því yfir út
af ummælum hæstv. forsætis-
ráðh. hér í gær, að þött Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi fallizt á
þessar ráðagerðir . .. þá ber eng
Framh. á bls 10
MífiBÍlÍÖÍÍÍ §1 _k J pj£endá_ „zzzzzzzzzzzzz:
Þróun síma og
Q Talsamband við útlönd var stór- @
lega bætt fyrir fáum árum, þegar
opnaðir voru sæsímastrengirnir
austur og vestur um haf. Telex- •
samband er komið við útlönd.
0 Sjálfvirka símakerfið breiðist óð-
fluga út þessi árin. Yfir 20 stöðvar
eru nú í sjálfvirku símasambandi
og 50% langlínusamtala eru sjálf-
virk.
sjónvarps
íslenzkt sjónvarp hófst í fyrra
og hefur hlotið lof langflestra, sem
lagt hafa dóm á það.
Sjónvarpið sést nú á öllu Suðvest-
urlandi, meginhluta Suðurlands
og I miklum hluta Vesturlands
Nær það til % hluta landsmanna.
AOrír landshlutar munu fylgja fast
á eftir.