Vísir - 30.06.1967, Blaðsíða 9

V í S IR . Föstudagur 30. júní 1967.
IWaraQBMWBHNMMMMMM
9
Kom á óvart hve margir
Bretar voru hlynntir okk-
ur í þorskastríðinu
— Frakkar undirstrika, oð jbe/r hafi ekki i hyggju oð segja sig úr
NATO. — Rætt v/ð Henrik Sv. Björnsson, sendiherra i Frakklandi
Blaðamaður Vísis hitti á dögunum Henrík Sv.
Bjömsson, sendiherra íslands í Frakklandi, en Hen-
rik eyðir hér sumarleyfi með fjölskyldu sinni. Á-
samt sendiherrastöðu í Frakklandi gegnir Henrik
ýmsum trúnaðarstörfum fyrir fslands hönd, aðal-
lega hjá ýmsum aðþjóðastofnunum, sem aðsetur
hafa í París, og má þar nefna að Henrik er fulltrúi
íslands hjá OECD og UNESCO og jafnframt full-
trúi íslands í fastaráði NATO.
Blaðamaöur biöur Henrik fyrst
aö segja lesendum blaösins frá
flutningum aðalstööva NATO
frá París til Brussel.
— Þaö er gert ráö fyrir, að
fastaráð NATO og „sekretaríið“
verði futt til Brussel um miðj-
an októbermánuð. Þetta hefur
það í för með sér, að íslenzka
sendinefndin eins og aðrar
sendinefndir, flyzt til Brussel.
Það mun eflaust hafa það í för
með sér, að stofna veröi íslenzkt
sendiráð í Brussel og líklega
mun sá sendiherra gegna sendi-
herraembættinu hjá NATO og
jafnframt vera sendiherra í
Belgíu.
Skapar þaö ekki vissa erfið-
leika, aö gegna mörgum trúnaö-
arstörfum samtimis?
— Þaö er ekki hægt aö segja,
að það hafi í för með sér neina
tiltakanlega erfiðleika út af fyr-
ir sig, en það er erfitt að vera
i margs konar störfum, sérstak-
lega með tilliti til að fundar-
tímar vilja rekast á. Þetta hef-
ur sérstaklega valdið erfiðleik-
um, eftir aö Frakkar tóku þá
stefnu í fyrra, að draga úr starf-
semí sinni innan NATO, eink-
um á hernaðarsviðinu, en við
það hafa fundasetur aukizt aö
mun, einkum hjá hinum 14 ríkj-
um (þ. e. meðlimaríkja NATO aö
Frakklandi undanskildu), en full
trúar þeirra hafa oft komiö
saman á sérstaka fundi.
Fastaráösfundir eru ákveðnir
einu sinni í viku, en eru haldnir
mun oftar, þvi að oft kemur fyr-
ir aö fastaráöið er kallaö saman
til sérstaks aukafundar.
Er búizt við því að Frakkar
dra'gi enn frekar úr starfsemi
sinni innan NATO en þeir hafa
þegar gert?
— Nei, við því er ekki búizt.
Frakkar hafa alltaf lýst því yfir
og lagt á það mikla áherzlu, aö
þeir muni ekki hætta þátttöku
sinni í fastaráði NATO. Þeir
munu hætta eða hafa þegar hætt
allri þátttöku i sameiginlegri her
stjórn bandalagsins og um leiö
hafa þeir óskað eftir þvi, aö
erlent lið hyrfi úr Frakklandi.
Þar er einkum um aö ræða am-
erískt og kanadískt herlið, og er
flutningi þess þegar lokið.
Stefnubreyting de
Gaulle kom á óvart
Kom afstaöa de Gaulle til
NATO á óvart, fyrst er hann lét
hana í ljós eftir að ljóst var
aö um stefnubreytingu var aö
ræða hjá frpnsku stjómlnni?
— Jú, það( er ekki hægt að
neita því, áð þessi stefnubreyt-
ing kom mjög á óvart og ekki
er hægt að segja, að þarna hafi
verið um hægfara þróun að
ræða. Það hafa ýmsir aðilar í
Frakklandi lýst sig mótfallna
þessari stefnu forsetans, aðrir
eru henni samþykkir.
Hvaöa þýðingu hefur þátttaka
íslands í varnarbandalagi NATO
fyrir island sérstaklega?
— Þátttaka íslands hefur að
sjálfsögðu sína sérstöku póli-
tísku þýðingu. Þarna skapast
fyrst og fremst vettvangur, þar
sem aðilarnir geta skipzt á upp-
lýsingum, bæði varðandi heims-
málin og einnig varðandi það,
sem er að gerast í sérhverju að-
Henrik Sv. Bjömsson, sendiherra. (Ljósm. Vísis, B.G.)
Hinar nýju aöalstöðvar yfirherstjómur Atlantshafsbandalagsins i byggingu. Aöalstööv arnar eru
nálægt borginni Mons.
ildarriki. Þá má og minnast á
margs konar samstarf milli að-
ildarríkja NATO á sviði efna-
hagsmála, vísinda og mennta-
mála.
Hvaö er aö segja um samstarf
iö innan NATO, eftir aö de
Gaulle boöaði að Frakkar
myndu draga úr starfsemi
sinni innan bandalagsins?
— Það kom mjög fljótt í ljós,
að eining hinna 14 ríkja (þ. e.
allra aðildarríkja sáttmálans að
Frakklandi undanskildu) var
mun öflugri en menn bjuggust
við. Þessi mikla eining, kom
berlega i ljós í sameiginlegri yf-
irlýsingu forsætisráðherra hinna
14 ríkja, en yfirlýsing þessi var
gefin út fljótt eftir að Frakkar
höföu lýst yfir afstööu sinni. Aft
ur á móti má taka það fram, að
Frakkar undirstrika alltaf, að
þeir séu aðilar að Atlantshafs-
samningnum, þeir gera greinar
mun á því að vera aðilar að
samningnum sjálfum og „org-
anizationinni". Þeir hafa alltaf
lagt ríka áherzlu á þaö, að þeir
hefðu ekki í hyggju aö segja sig
úr bandalaginu.
Hefur ástandið í Austuriönd-
um nær ekki verið rætt innan
bandalagsins?
— Fastaráðiö lýsti þegar yfir,
að þetta ástand væri mikið á-
hyggjuefni og lýsti jafnframt yf-
ir því, að Atlantshafsbandalagið
vildi stuöla aö því, að friöur yrði
haldinn í þessum heimshluta
sem öörum.
Þorskastríðið
Þér voruð sendiherra íslands
í Bretlandi á þeim tíma, sem
þorskastríöið svokallaða var
milli íslendinga og Breta?
— Já, ég var sendiherra ís-
lands þar síðustu þrjá mánuöi
þessa tímabils, og einnig vann
ég all nokkuð áð undirbúningi
samkomulagsins viö Breta, sem
gert var varöandi málið. Undir
búningur þess tók allmikinn
tfma og að lokum varð að sam-
komulagi að viðræðunefnd ffá
Bretum kæmi til íslands. Stuttu
áöur en sendinefndin kom hing-
að til landsins haföi Harold Mc-
Millan, þáverandi forsætisráð-
herra Breta viðkomu á Kefla-
víkurflugvelli á leið sinni vestur
3f
T'
um haf og ræddust þeir þá við,
hann og Ólafur heitinn Thors,
sem þá var forsætisráðherra.
Um árangur samningaviðræön-
anna vita allir og ekki er ástæða
til að ræöa þaö mál frekar.
Hvemig var sambúöin milli
íslendinga og Breta, er þér vor-
uð sendiherra í Bretlandi, síö-
ustu mánuöi þorskastríðsins?
— Sambúð landanna hélzt
alltaf svo til óbreytt, en þess má
geta, að þegar ég kom til Eng-
lands til að gegna sendiherra-
embættinu þar varö ég fljótt var
við, hve margir Englending-
ar voru okkar megin í
málinu, ef svo mætti að oröi
komast, þetta kom mér jafnvel
nokkuö á óvart.
ísland—Frakkland
Hvaö getiö þér sagt um sam-
band ísiands og Frakklands?
— Mér líkar vel við Frakka,
sérstaklega eftir aö ég fór aö
kynnast þjóöinni. íslendingar og
Frakkar hafa töluverð samskipti
sín á milli, einkum menningar-
leg og viðskiptaleg, en hinn sam
eiginlegi tollur Efnahagsbanda-
lagsríkjanna setur aö sjálfsögðu
nokkrar hörr.lur á okkar við-
skipti við þá. Menningarleg sam
skipti þjóöanna hafa að öllum
líkindum aukizt töluvert á und-
anförnum árum. Töluveröur
fjöldi íslenzkra námsmanna er i
Frakklandi, og að auki eru
nokkrar listakonur búsettar þar.
Mikill hluti íslenzkra listamanna
kemur til Frakklands svo til ár-
lega, einkum til að skoða sýn-
ingar t. d. Picasso-sýninguna
itóru, sem var í París í vetur.
veir íslenzkir lektorar í ís-
lenzku eru við franska háskóla,
þeir Emil Eyjólfsson við Sor-
bonne-háskólann i París og
Huldar Smári Jóhannsson við
háskólann > Can á Normandie.
Mikið er um að alls kon-
ar fyrirspurnir um Island og
íslendinga berist til sendiráös-
ins og reynum við að sjálfsögöu
að leysa úr þeim eftir beztu
getu. Annars Veit almenningur
frekar lítið um land okkar og
þjóð, en þeir sem aftur á móti
vita eitthvaö um okkur vita
töluvert mikið.
af.