Vísir - 18.04.1968, Blaðsíða 8

8
V1S IR . Fimmtudagur 18. apríl 1968.
VISIR
Útgeíandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
rt.uglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla : Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjórn : Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuöi innanlands
í lausasölu kr. 7.00 eintakiö
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
BimMlMiMIIMBWMWWWilMlllfHWiMBBBa——>
Hraðbrautir út á land
J viðtali, sem birtist í Vísi í gær, segir Ingólfur Jóns-
son samgöngumálaráðherra, að gerð hraðbrauta muni
hefjast á ný á næsta ári og verða síðan samfellt verk-
efni árum saman. Með hækkun á bensínverði, þunga-
skatti og gúmgjaldi hefur vegasjóður fengið tekju-
stofn, sem á að gera kleift að leggja 300 kílómetra af
hraðbrautum á næstu fimm árum.
Það er dýrt að eiga bíl á íslandi. Þess vegna er
eðlilegt, að menn séu ekki alls kostar ánægðir með
nýja hækkun á bensíni.En það er ekki bensínið sem
er dýrara hér en annars staðar. Það er innkaupsverð
bílanna og viðhaldskostnaður. Og viðhaldskostnaður-
inn verður ekki lækkaður, nema lagðir verði varanleg-
ir vegir hér á landi.
Varanleg vegagerð utan kaupstaða er óhemju kostn
aðarsamt fyrirtæki, ef vinnan á að vera nógu vönduð
fyrir íslenzka staðhætti og veðurfar. Þótt Keflavíkur-
vegur væri lagður samkvæmt erlend’um venjum í
vinnuhagræðingu og tækni, var hann svo dýi, að
setja þurfti sérstakan vegaskatt á umferðina um hann.
Nú er áætlað, að varanlegir vegir frá Reykjavík upp
í Borgarfjörð og austur í Rangárvallasýslu, og vegar-
spottar út frá Akureyri muni kosta 1500 milljónir
króna. Þetta er gífurlegur kostpaður, miðað við aðra
vegagerð á íslandi.
Menn munu sjálfsagt bera bensínhækkunina með
þolinmæði, í ljósi þess, að hún á að gera kleifa gerð
hinna langþráðu hraðbrauta.
En margir munu álíta, að unnt verði að draga eitt-
hvað úr öðrum vegaframkvæmdum, þegar hraðbráuta
gerðin hefst. Undanfarin viðreisnarár hafa stórvirki
verið unnin í vegagerð. Varanlegar götur hafa verið
lagðar í Reykjavík og öðrum bæjum. Vegakerfi heilla
landshluta, Austfjarða og Vestfjarða, hefur verið
byggt upp. Vegir hafa verið sprengdir upp snarbratt-
ar fjallshlíðar og gegnum fjöll. Allar sveitir landsins
eru nú komnar í vegasamband, nú síðast Öræfasveit.
Því virðist nú ekki vera eins mikil þörf á nýbygg-
ingum vega í dreifbýlinu. Eitthvað mætti fara að draga
úr þeim og nota fjármagnið fremur í nauðsynlegt
viðhald og í hraðbrautagerðind. Þetta mætti hafa í
huga við samningu næstu vegaáætlunar, sem Alþingi
á að taka til meðferðar í haust.
Einnig er nauðsynlegt, að þungatakmarkanir verði
teknar fastari tökum. Það mun^i áreiðanlega borga
sig að láta vega alla flutningabíla, sem fara frá Reykja
vík. Ofhlaðinn flutningabíll slítur vegunum meira en
þúsundir fólksbfla. Þetta eftirlit þarf að herða og
beita refsingum. Það eru örugglega tiltölulega fáir bíl-
ar, sem valda meginhluta kostnaðarins við vegavið-
haldið.
Ef þetta er haft til hliðsjónar, má jafnvel hraða
gerð hraðbrautanna enn frekar, en nú er áætlað. Það
mundi gleðja bifreiðaeigendur mjög.

Tjaö hefur nokkuð verið um
það rætt hvort kynþátta-
ðeirðimar í Bandaríkjunum, sem
brutust út, er fréttin barst um
morðið á dr. Martin Luther King
muni reynast aðeins forleikur
að meiri og skelfilegri atburð-
um, er hitnar 1 veðri í sumar,
og lítið virðist þurfa til aö koma
öllu í bál, enda „loft lævi bland-
ið“ sem fyrr.
Raddir heyrast um, að ef til
vill dragi það úr líkunum fyrir
válegri tíðindum, að minnsta
kosti f bili, að þeir, sem orðið
hafa fyrir mestum áhrifum af
æsinga-áróöri, fengu þar tæki-
færi til aö „hleypa út gufu“,
en aðrir eru vantrúaðri, og bú-
ast við hinu versta í sumar.
Þær skoðanir hafa einnig kom
ið fram, aö miklu verr hefði far-
ið á dögunum, — ef yfirleitt
hefði ekki verið reynt af festu,
öruggleik og hófsemi, að tala
um fyrir fólkinu, í staö þess að
arlega þátttöku þeirra sameig-
inlega í bandarísku félags- og
þjóðlifi — heldur er um eins
konar aöskilnaðarstefnu að
ræða, sem vitanlega er ekki „ap
artheid-stefna" að suður-afrískri
fyrirmynd. Þar er miðað viö að
blökkumenn hafi sínar eigin
stofnanir fyrir sig, svo sem
banka, háskóla, og sín eigin
stjómmálafélög.
„Við eigum sjálfir að skrá
sögu okkar,“ segir Carmichael.
í samræmi við þetta hefur hann
hvatt svarta íþróttamenn til
þess að stofna sin eigin iþrótta-
félög og klúbba — og vinna
gegn því, að svartir íþróttamenn
séu í íþróttafélögum og klúbb-
um með hvítum.
Og hann vill ekki, að blökku-
menn þiggi hjálp hinna hvítu
til þess aö þeir geti lifað alger-
lega frjálsir og óháðir. Þeir eiga
að heyja þessa baráttu einir —
og sigra, segir hann.
Margir líta svo á, aö í raun-
inni sé um striösyfirlýsingu að
ræöa af Carmichaels hálfu. Og
daglega er honum hótað, að
hann verði drepinn.
Sennilega aðhyllist mikill
meirihluti fólksins ekki kenn-
ingar Carmichaels, eða óttast að
minnsta kosti, aö barátta hans
Stokely Carmiciael
Hann boðar skæru-
hernað, en einnig
nýja stefnu, — að
blökkufólkið hafi sinar
eigin stofnanir, svo
sem banka, háskóla,
félagsstofnanir o.s.frv.
Barátta og stefna Stokely
Carmídiaeis
beita hörkulegum aöferðum, og
þar mun ekki sízt hafa orðið
lið í ýmsum hinna hægfara for-
sprakka blökkufólksins.
En svo eru menn eins og
Stokeley Carmichael, aöalfor-
sprakki Svartavalds-samtakanna
(Black power), — menn sem
blátt áfram hvetja hina ungu
til þess að veröa sér úti um
vopn og hefja skæruhernað.
Hann hefur meðal annars kom
izt svo að oröi:
„í kynþáttaóeirðunum í New-
ark New Jersey í fyrra byrjuð-
n við að beita skæruhernaðar-
tækni og við höfum síðan unn-
ið að skipulagningu skæruhern-
aðar i öllum bandarískum borg-
um“.
Það er vegna hótana slíkra
sem þessara, aö hvítir menn
hafa stofnaö tii samtaka, þar
sem þau voru ekki fyrir, og
jafnvel konur stunda skotæfing-
ar, til þess aö vera viö því
búnar aö verja heimilj sín.
Þegar Carmichaeí boðar
skæruhernað er ljóst, að hann er
hin algera andstæöa manna eins
og dr. Martin Luther King var.
En svo eru Iíka hvítir menn
sen: telja, aö ekkert dugi nema
harkan og beiting vopna, sbr.
fréttina um að lögreglustjórinn
í Chicago hafi fyrirskipað lög-
regluliði borgarinnar, að skjóta
til bana hvern þann, sem stað-
inn er að því að vera brennu-
vargur, og á þá sem ræna og
rupla í búðum, án þess að vera
með vangaveltur yfir hvort
menn særist eða ekki. Vafalaust
á þetta að verka svo á menn, að
menn hætti ekki á aö kveikja
í, ræna og rupia, en ýmsir ætla,
að boðun svo harkalegra ráð-
stafana sem hér um ræðir muni
gera illt verra.
En í reyndinni cr Carmichael
talsmaður nýrrar kynþátta-
stefnu, nýrrar lífsstefnu eða
heimspeki, og þar er ekki miðaö
viö samruna hinna ólíku kyn-
stofna eða félags- og menning-
verði tii þess að tefja fyrir jafn-
réttisþróuninni. Og þessa gætir
svo sem aö líkum lætur hjá eldri
kynslóðinni, en hinir yngri
fylkja sér aö baki Carmichaels
og dá hann. Og ekki sízt á
hann aödáendur marga meðal
blakkra háskólastúdenta.
Stokeley Carmichael fæddist í
Trinidad fyrir 26 árum. Ellefu
ára að aldri fluttist hann meö
foreldrum sinum til New York
og settist fjölskyldan að í Har-
lemhverfi. Faðir hans var snikk-
ari og maður iöjusamur, stritaöi
til þess aö geta bætt kjör fjöl-
skyldunnar, og tókst það, svo
að Stokeley ólst upp að veru-
legu leyti í „hvítu“ umhverfi og
gekk i „hvíta“ skóla, en háskóla
prófi í heimspeki lauk hann við
Howard Universety i Washing
ton, sem er háskóli fyrir blökku
fólk, hinn mesti sinnar tegundar
í Bandaríkjunum.
En að prófi loknu gekk hann
þegar fram fyrir skjöldu í bar-
áttunni, fór til Suöurrikjanna og
hvatti blökkumenn til þess aö
krefjast þess, að nöfn þeirra
yröu sett á kjörskrár.
Carmichael er ómyrkur í máli,
er hann ræðst á leiötoga hvítra
manna, velur þeim heiti þeim til
svívirðingar, hvetur fylgismenn
til þess aö brjóta lögin. Hann
lítur á mótmælagöngur og spell-
virki sem athafnir í uppreist
Hann lítur á blökkumenn sem
kúgaöa nýlendumenn, er . risið
hafa upp gegn „herraþjóöinni"
Það er fylgzt vel með geröum
hans. Á hættulegri stundu gætu
orö hans orðið neistinn, sem
kveikti bál uppreistar í öllum
stórborgum Bandaríkjanna.
Hermenn á verði í Washington fyrir framan CapitoT (þing-
húsið).