Vísir - 05.06.1968, Qupperneq 8

B
V1SIR . iVHðvikudagur 5. júnf 1968.
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla : Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 7.00 eintakiö
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Kennedy skotinn
Robert Kennedy öldungadeildarþingmaður liggur, (
þegar þetta er ritað, milli heims og helju á sjúkrahúsi /
í Los Angeles. Enn hefur það gerzt í Bandaríkjunum, )
að gripið hefur verið til byssunnar til að þagga niður )
í einum bezta syni þjóðarinnar. Þessi frétt barst á \
svipstundu í morgun eins og reiðarslag um allan hinn (
siðmenntaða heim. Hvar ætlar þetta að enda, spyrja i
menn. )
Morðið á bróður Roberts, John F. Kennedy forseta, )
er mönnum enn í svo fersku minni, að það er eins og )
það hafi gerzt í gær. Sá atburður var mesta áfall, sem (
bandaríska þjóðin og allur hinn vestræni heimur hafði (
orðið fyrir í langan tíma, og raunar fyrir alla heims- /
byggðina. )
Á sínum tíma voru miklar vonir bundnar við John )
F. Kennedy. Hann var maður hins nýja tíma, maður, \
sem nútímafólk um allan heim gat skilið. Hann flutti (
með sér ferskan blæ, bæði í bandarísk stjórnmál og al- (
þjóðastjómmál. Stjórnartími hans var líka farsæll, en /
því miður skammvinnur. Byssukúla batt endi á líf )
hans, þegar hann var í heimsókn í Dallas. )
Á sama hátt átti að fara með Robert Kennedy í \
morgun. Hann er að flestu leyti tákn sömu hugmynda (
og hugsjóna og bróðir hans. Undanfarið hefur hann (
barizt fyrir því að ná útnefningu sem forsetaefni /
demókrata fyrir kosningarnar síðast á þessu ári. Hann )
var einmitt að fagna öruggum sigri sínum í prófkosn- )
ingunum í Kaliforníu og Suður-Dakota, þegar skotin \
riðu af. \'
Robert Kennedy er umdeildur maður. Margir eru /j
afar andvígir honum á sama hátt og margir dá hann i,
takmarkalaust. En hann er örugglega bæði hugrakkur ),
og einbeittur maður, eitt bezta forsetaefni Bandaríkja- y
manna. Hann hefur ákveðnar stjórnmálaskoðanir, \
ekki síður en bróðir hans hafði. Um það vitnar m. a. (
bókin, sem hann gaf út um Vietnam-styrjöldina. Lík- (
lega er bókin með því skynsamlegasta, sem skrifað )
hefur verið um þau vandamál. Sem dómsmálaráð- )
herra í stjóm bróður síns öðlaðist hann einnig virð- }
ingu margra fyrir einbeitta afstöðu í jafnréttismálum \
og öðrum réttlætismálum. Hann er hreinn og beinn \\
stjórnmálamaður. (
Á svipaðan hátt og séra Martin Luther King, sem )
myrtur var fyrr í vor, er Kennedy ástmögur hinna ),
miður settu í bandarísku þjóðfélagi. í honum eygja )
þeir von í hinu góða réttlætisþjóðfélagi, sem svo vel 1'
er lýst í stjómarskrá Bandaríkjanna, einu merkasta (
riti allra tíma. (
Frú Ethel, kona Kennedys, á nú von á ellefta bami )
þeirra hjóna. Þessi fjölmenna og frjálslynda fjölskylda )
bíður milli vonar og ótta um afdrif heimilisföðurins. )
Hið sama g;rir öll bandaríska þjóðin, — og við öll. (|
■ Kosningar eiga fram aS fara
I Frakklandl 23. júni elns og
hermt hefur veriS f fréttnm og
kosningabaráttan er hafin. Lik-
ur eru sagSar, aS Gaullistar og
bandalagsflokkar þeirra sam-
fylki gegn kommúnistum, sem
hafa hafnaS samstarfi f kosn-
ingunum viS vinstri mlSfylking-
una. Og svo horflr, þðtt megin-
atriSiS aS bjarga efnahagn-
um, innanlandsfriSi og öryggi og
þar meS framtiS landsins, verSi
mest deilt á yflrborðinu aS
minnsta kosti tun þann „algera
kommúnisma", sem de Gaulle
forseti ræddi um f hinni sögu-
iegu ræöu sinni, á dögunum, er
hann boöaöi, aS hann segði ekki
af sér.
XJann sýndi þá enn einu sinni,
maður nær áttræðu, að
kjarkurinn var óbilaður, og að
hann var reiðubúinn að leggja
álit sitt og heiður og framtið
sem forseta undir dóm þjóðar-
innar. Og slíkt hugrekki, þol og
skyidurækni virða menn jafnvel
andstæðingar hans, þótt þeir
vilji hann feigan sem forseta
og hann og flokk hans frá völd-
um. Og það má fullyrða, að þeg-
ar de Gaulle flutti þessa ræöu
sína, talaöi hann á því máli sem
andstæðingarnir skildu.
Þeir vissu opp frá þeirri
stundu. að minnsta kosti stjóm-
málaflokkarnir og leiðtogar
þeirra öðrum framar að það yrði
á kjördegi, sem „barizt" yrði
um það, sem á milli ber.
Það var eftir að de Gaulle
flutti áðumefnda ræðu sína, að
kröfugöngum og látum fór að
linna, þótt stúdentar héldu á-
fram kröfugöngum og mótmæl-
um. en leiötogar kommúnista
hvöttu sína menn til þess aö
hætta þátttöku í kröfugöngum
stúdenta, og boðuðu að vísu að
verkföllum yrði haldið áfram
þar til samningar næðust um
kröfur þeirra. Og á samkomu-
lagsumleitunum hefur ekkert lát
orðið og Htið lát á verkföllum,
en það er þessa dagana sem á
reynir með það, hvort menn
fara að vinna aftur, og það em
þvl örlagaríkir dagar nú í Frakk-
landi — þar sem efnahagur
landsins er í svo mikilli hættu,
að það myndi taka marga mán-
uði eða lengur, að rétta allt við,
þótt menn almennt hyrfu til
vinnu sinnar.
Ein hin mikilvægasta frétt,
sem .orizt hefur um samning-
ana, er sú sem barst í gær um
að jámbrautastarfsmenn og
stjórnin hefðu gert með sér
bráðabirgðasamkomulag um
meðalkauphækkun 13% — en
hinna lægst launuðu um 17 af
hundraði, og um þetta átti að
fara fram atkvæðagreiðsla I gær
De Gaulle.
Örlagaríkir
dagar í
F rakklandi
(er þetta er skrifað). Samþykki
verkamenn samkomulagið horf-
ir vafalaust stórum betur um,
að fleiri semji, þótt sums staðar
kunni verkamenn enn að halda
fram kröfum, sem atvinnurek-
endur telja sig ekki geta orðið
við.
Þótt hvorki hafi gengið eða
rekið á samningafundum, þar til
áðumefnt bráðabirgðasamkomu-
lag náðist, er rétt að minna á
að alltaf hafa þeir verið að ræð-
ast við fulltrúar verkalýðsfélag-
anna, atvinnurekenda og ríkis-
stjómarinnar, og auðsæilegt, að
ráðamenn á svlði efnahags- og
atvinnulífs finna til ábyrgðar
sinnar, og það nær til kommún-
ista sem annarra. í brezka út-
varpinu var sagt i fyrirlestri fyr-
ir skömmu, að það bæri að við-
urkenna, að kommúnistaflokkur-
inn franski hefði á sfðari árum
komið fram af ábyrgð
og vissulega tóku leiðtogar hans
skynsamlega stefnu, að sætta sig
við að málin væm lögð fyrir
þjóðina I kosningum, að haldið
yrði áfram að semja um kaup-
gjaldsmálin og kjör verkamanna
yfirleitt — og með þvf að hvetja
sína menn til þess að hætta þátt-
töku I mótmælagöngum stúd-
enta, en af stúdentum viröist nú
allmjög dregið, þótt þeir hafi
aö vísu haldið áfram kröfugöng-
um, en svo virðist sem þeir sjálf
ir og aðrir séu famir að þreytast
á þessu, og umbótum hefur
þeim begar verið lofað svo að
ekki verður annað sagt en að
komið hafi verið til móts \ið þá.
Vafalaust em ýmsar kröfur
þeirra réttmætar og er það og
viðurkennt, en mörgum finnst
að þeir ættu að gera hlé á öllu
brölti, og blða um stund efnd-
anna. Þeir vita hvort eð er ekki
hverjir fara með völdin að kosn-
ingum loknum og því ekki tii
hverra á að gera kröfur um
efndirnar.
Eftir ræðu de Gaulle forseta
fóru fylgismenn hans á stúfana
og kröfugangan f París honum til
stuðnings (og göngur síðar i
fleiri borgum landsins) voru eft-
irminnilegar, og það kom þá i
Ijós, að margur maðurinn sem
venjulega lítur allt prósessíu-
brölt fyrirlitningaraugum, fór á
stúfana hinum aldna, vígreifa
forseta til stuðnings, og þaö var
kapp I hvers huga og fjör,
Marseillais-inn sunginn við raust
og nú var loks haldin kröfu-
ganga, þar sem ekki voru rauö-
ir fánar á lofti, heldur tricolor-
inn — þrfliti þjóðfáninn.
Um það kann að vera mikið
deilt á næstunni hversu hyggi-
legt það hafi verið af de Gaulle
að gera það að stórmáli I kosn-
ingabaráttunni hvort stefna
kommúnista, sem hann kallar
„algeran kommúnisma", eigi að
verða ráöandi eða ekki.
En hvað sem um þetta allt má
segja er það víst, að jafnvel þótt
verkföllum linni, verða það ör-
lagaríkir dagar, sem fram undan
eru I Frakklandi, að minnsta
kosti fram yfir kosningar — ef
til vill lengur. I rauninni velt.u’-
allt á að efnahagnum verði Rom-
ið á réttan kjöl og innanlands
friðurinn verði tryggður.