Vísir - 09.08.1968, Blaðsíða 5

V'ÍSIR . Föstudagur 9. ágúst 1968.
i
>?Þótti ekki fínt
„að vera með
sauðalitina44
— To/oð v/ð frú Aðalbjörgu Guðmunds-
dóttur um lopapeysuna
Aðalbjörg jhefur ekki tölu á öllum þeim lopapeysum, sem hún
hefur prjóiiað um ævina.
Jslenzka lopíapeysan er sú flík,
sem við höfum þróað upp
í að verða að vinsælli og sam-
keppnisfærri vöru erlendis. Hún
stenzt samanbcrð við fyrsta
flokks tízkufatnað erlendan og
er eftirsótt sem lúxusvara frá-
brugðin hinu venjulega. Flest-
ar eigum við lopapeysu og marg
ar okkar hafa prjónaö hana
sjálfar. En Iopapeysur ganga úr
sér ekki síður en aðrar' flíkur
og áður en við tökum fram
prjónana og fitjum upp á nýrri
væri rétt að geí.a Aöalbjörgu
Guðmundsdóttur prestsfrú á
Mosfelli orðiö.
Aðalbjörg segást vera ein
ninna venjulegu prjónakvenna,
og hafi hún prjónaskapinn að
tómstundagamni nú orðið. Viö
getum allar verið sammála um
það, að prjónakonur nefnist
allar þær konur, sem fást við
prjónaskap hverju sinni — en
þegar betur er aö gáö hafa
aðrar það r.ö hálfgerðu atvinnu-
heiti. Eftir að íslenzkir fram-
leiöendur komu auga á það, að
íslenzka lopapeysan væri út-
flutningsvara, sem hægt væri
að fá borgaða í beinhöröum
gjaldeyri tók prjónaskapurinn
stórt stökk. Ráönar voru prjóna
konur um allt land og á öllum
aldri sem hafa aflað sér auka-
tekna eöa haft af þvl fulla
vinnu við að prjóna lopapeys-
ur.
— Ég byrjaði að prjóna úr
lopa og selja svolítiö strax áriö
1942 segir Aðalbjörg. — Á þeim
árum fékkst ekkert garn og ein-
göngu prjónað úr lopa. Ég vann
um tíma á prjónastofu þar sem
lopinn var vélprjónaður og það
varð svo mikill úrgangur að
lopanum var hent. Þess vegna
byrjaði ég eiginlega að prjóna
— úr afgöngum sem annars
hefði verið hent.
Þá voru peysurnar allt öðru
vísi en nú. Þær voru prjónaðar
sléttar og saumað í þær eftir á.
Munstrin voru allavega —
skíðamunstur var t. d. vinsælt.
Sauðalitirnir þekktust heldur
ekki þá. Allar peysumar voru
úr lituðum lopa eða hvítum,
það þótti ekki fínt að vera meö
sauðalitina. sú tízka kom ekki
fyrr en útlendingar komu auga
á lopapeysurnar og fóru að
kaupa þær. Á þeim árum var
lika erfitt að fá munsturblöð
en ég er alin upp í sveit og
vön talsveröum prjónaskap og
komst upp á lagið með að
vinna með mínum eigin munstr-
um. Ég get ekki sagt, að ég
vinni þau eftir fyrirfram ákveön
um geröum heldur koma munstr
in smám saman eftir því sem ég
vinn peysuna.
Þegar ég kom hér að Mosfelli
fyrir 15 árum var hringmunstrið
komið, svipað og í þeim peysum,
sem eru svo vinsælar núna. Ég
held að íslenzka lopapeysan
hafi vakið svo mikla athygli
vegna þess að hún er eina peys-
an, sem ekki er hægt aö prjóna
í vél, og þaö þýðir ekki, að
bjóða aðrar peysur til sölu en
þær sem eru með íslenzka
hringmunstrinu.
— Er til eitthvað sérstakt ís-
lenzkt munstur?
— Það eina sem mér finnst
vera hægt að segja að sé ís-
lenzkt munstur, er áttablaöarós-
in. f Þjóðminjasafninu er hægt
að sjá það munstur ,í altarisklæð
um, í leppum og sessuborðum
t. d. — en það er í afar mismun-
andi geröum.
— Hvað tekur það þig lang-
an tfma að prjóna eina peysu?
— Ég hef einu sinni tekið
tímann, maöur er annars alltaf
aö hlaupa frá prjónaskapnum,
en 1 það skiptið tók það mig 12
tíma með gamla lopanum.
Hespulopinn er hins vegar fljót
prjónaðri. Það er líka mjög gott
aö vinna 'r honúm, því að það
er hægt að vera með hann alls
staðar, hann er hreinn og það
þarf ekki að þvo peysuna á
eftir og það er eins og meö
garn. Lopinn er einnig ágætt
handprjónagarn og það er mis-
skilningur að ekki sé hægt að
nota hann sem slíkan, það má
nota lopan í allar uppskriftir
fyrir gróft garn — sérstaklega
hespulopann, það er meiri end
ing í hespulopanum en hinum
lopanum, fyrir utan það er lop-
inn mikiö ódýrari en garn.
Svo er það eitt atriði, sem mig
Iangar að tala um, en það er
prjönafestan. Ég myndi vilja
leggja á þaö áherzlu, að prjón-
arnir séu valdir eftir þeirri
prjónafestu, sem hver kona hef
ur tamið sér en ekki eftir ein-
hverri forskrift. Það er taliö að
7 lykkjur og átta umferðir geri
5 cm. ferhyrning á prjóna núm-
er 4y2. Ef konan hefur hins veg
ar veriö vön aö nota prjóna í
öðru númeri fyndist mér sjálf-
sagt að hún notaði þá áfram, ef
hún nær með þeim hæfilegri
prjónafestu.
SAMKEPPNI
Borgarsfjórn Reykjavíkur hefur
ákveðið uð efnu til samkeppni
meðal arkitekta um Æ5KULÝÐS-
HEIMILI a lóðinni Tjarnargata 12
í Reykjavík samkvæmt samkeppn-
isreglum Arkitektafélags íslands
1. verðlaun kr. 105.000,00
2. verðlaun kr. 70.000,00
3. verðlaun kr. 30.000,00
Auk þess er dómnefnd heimilt að kaupa til-
lögur fyrir allt að kr. 30.000,00.
Keppnisgögn eru afhent af trúnaðarmanni
dómnefndar, Ólafi Jenssyní fulltrúa Bygg-
ingaþjónustu A.Í., Laugavegi 26, sími 22133.
Skila skal tillögum til trúnaðarmanns dóm-
nefndar í síðasta lagi 4. nóv. 1968.
TEKUR ALLS KONAR KLÆÐNINGAR
FUÓT OG VÖNDUB VINNA
ClRVAL AF AKLÆÐUM
LAUGAVEG 62 - SlMI 10626 HEIMASlMI 63694
BOLSTRUN
*
SvetnbekKir i ur ali á *erkstæðisvei;öi.
Jfia"
SS-»"» 30435
Tökuro að oickui Qvers konar múrbro'
og sprengivlnnu i búsgrunnitro og ræs
um Leigjuro úi loftpressui og sdbr;
sleða Vélaieiga Steindórs Sighvats
,onai Alfabrekkt viC Suðurlands
DrauL slmi 10435
Vöruflutningar
um allt iand