Alþýðublaðið - 08.06.1966, Blaðsíða 6

SKOÐUÐ í nokkuð stóru sam-
hengi er dönsk stjórnmálasaga
þessarar aldar stórum 'áhrifa-
meiri en menn gera sér ef til
vill í hugarlund. Að minnsta
kosti er þetta niðurstaðan eftir
lestur nýrrar bókar“, Dansk
politik i gSr og i dag“, sem for
lagið „Fremad" hefur sent frá
sér. Höfundur bókarinnar er Har
ald Westergárd-Adersen lektor
við Blaða- og samtíðarsögustofn
unina í Árósum.
Höfundur lætur þess getið í for
mála, að bókin sé ekki byggð
á sjálfstæðum rannsóknum held
ur sé hér safnað og skeytt sam
an túlkunum annarra manna á
þinum ýmsu vandamálum sem
Öanir hafa átt við að stríða á
þiessari öld. Hér er því um að
ræða yfirlits- og kennslubók, sem
upphaflegn var ætluð til kennslu
í dönskum stjórnmálum í Blaða-
mannahásícóla Danmerkur.
En fullyrða má, að allir þeir,
sem hafa einhvern snefil af áhuga
á stiórnmálum, finni margt at-
hygl'svcrt í bókinni og margir
munu komast að raun um, að
hún er beinlínis spennandi aflestr
ar. Jafnvel þeir, sem telja sig
hafa fylgzt vel með atburðum síð
ustu tuttugu ára, munu komast
að raun um, að þeir hafa gleymt
ýmsu í sambandi við liðna at-
burði eðH látna leiðtoga sem
mfikilvægt er að rifja upp til að
verða betur fær um að dæma
þróunina fram á síðustu ár. Og
bókin er ekki sízt mikilvæg
vegna þess, að hún nær allt fram
í ; febrúar 1966, og þannig má
skoða vandamál þau, sem nú eru
efst á baugi, í ljósi þess sem
á undan er gengið.
★I SDÉRVÍKURMÁLIÐ.
[Bókin heftfr að geyma ;ýsingar
á góðum iafnt sem vondum hlið
um söeiifi-ægra stjórnmálamanna
fattíðarinnar.
‘Lesendur bókarinnar komast að
raun um, hve Alberti-hneykslið
var gífurlega umfangsmikið þeg
ar þeim er sagt, að fjárdráttur
íslands- og dómsmálaráðherrans,
sem nam 15 milljónum danskra
króna, samsvaraði einum áttunda
hluta skattaálaga heils árs. Al-
berti var úr Vinnstriflokknum,
og þegar hann sagði af sér 1908
vegna hneykslisins náði Róttæki
flokkurinn sér á strik og komst
í valdastólana. Og flokkurinn var
við völd öll styrjaldarárin og allt
fil ársins 1920, þegar stjórn iiokks
ins var vikið frá fyrir tilstilli
konungsins. En það voru hinar
miklu þjóðerniihræringar vegna
Suður-Slésvíkur-málsins er áttu
drjúgan þátt í falli stjórnarinn-
ar.
Segja má, að sagan hafi endur
tekið sig 25 árum síðar þegar
engu minni þjóðernishræringar
”rðu þess valdandi að leiðtogi
íhaldsflokksins, Christma= Möll-
er, sá sig tilneyddan að segja
sig úr flokki sínum, og ollu
bví nokkru síðar, að forsætisráð
herra Vinstri flokksins Knud
Kristénsen, hrökklaðist frá völd
um og því næst úr flokk< sínum.
í dag geta flestir verið sam-
mála um, að það var mikil gæfa.
að í báðum tilvikum var Jafn
aðarmannaflokkurinn hin trausta
brjóstvörn gegn glæfralegri
stefnu, sem öll gætin og hófsöm
öfl fylktu sér á bak við.
★ KLOFNINGUR BORGARA-
FLOKKA
Á það skal lögð áherzla, að
þessir atburðir eru ekki tengdir
saman í bókinni, en nefna má
þetta sem dæmi um, hvernig bók
in vekur lesendur til umhugsun-
ar, er þeir fá heildaryfirlit yfir
hálfrar aldar sögu í samþjöppuðu
I—mi, án þess þó að sieppt sé
nokkru, sem máli skiptir.
Sjá má einnig, að allt sem hef
ur verið rætt og ritað fyrr og nú
um klofning innan Jafnaðarmanna
flokksins hefur verið hrein ósk-
hyggja hjá andstæðingum jafnað
armanna þegar hafður er í huga
sá raunverulegi klofningur sem
risið hefur í röðum Vinstri flokks
ins og íhaldsmanna um árin.
Vinstri Jlokkurinn, sem var
mjög öflugur á síðustu öld klofn
aði í tvær eða þrjár fylkingar
um aldamótin, og klofnineurinn
varð endanlegur þegar „Det Radi
kale Venstre" klauf sig úr flokkn
um 1905, án þess að snúa nokkru
sinni aftur til föðurhúsanna, að
minnsta kosti ekki til þessa dags.
Árið 1953 endurtók sagan sig
Framliald á 10. síðu
Hans Hedoft ásamt Viggo Kampmann á þingfundi 1954.
f
8. júní 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Grafarnes verður
Grundarfjörður
í fyrrasumar fór fram allsherj
aratkvæðagreiðsla í því þorpi Graf
þrnesi í Grundarfirði um það,
hvort leggja skyldi niður nafnið
lir&i'arnes og- taka upp nafnið
Grundarfjörður í þess stað. Allir
! þorpsbúar, að undanteknum tveim
eða þrem , samþykktu breyting
una og nú nýverið lesum við í
dagblöðunum, að sýslunefnd hafi
samþykkt að leggja málið fyrir
stjórnvöldin til fullnaðaraf-
greiffslu..
í tilefni af þessu umróti í hug
um þeirra Grundfirðinga, snerum
við okkur til tíðindamanns blaðs
ins á Grundarfirði, Stefáns Helga
sonar, og inntum hann eftir ýmsu
er varðaði sögu staðarins og ástæð
um fyrir nafnbreytingunni, ef til
væru.
— Árið 1929 eru aðeins fáein
grasbýli á nesinu. Götuhús, Fagur
hóll, Lengja, Sólvellir og Neshús.
Þeir kotbændur, er þarna bjuggu
höfðu máske eina kú og fáeinar
rolluskjátur, en lielzta atvinna
beirra var sjósókn. Eina býlið,
sem nokkra reisn hafði sem slíkt
var Gröf. Þegar Landssíminn fór
að hefja framkvæmdir á nesinu
gaf hann því nafn og kallaði Graf
arnes. Þetta var um 1940, en þá
fer þorpið fyrst að myndast. En
upphaflega var Grundarfjörður
löggiltur verzlunarstaður með því
nafni, sama ár og Reykjavík fékk
sína löggildingu fyrir heimsstyrj
öldina síðari var dálítil útgerð
þarna og þá eingöngu smábáta
útgerð, því að bryggjuskilyrði
voru engin.
Fiskur var þó verkaður í landi.
Fyrstur manna með íshúsverkun
var Sigurður Þorsteinsson. Síðan
koma fram háværar raddir um
nauðsyn-þess, að byggja brygg-ju
og var aðalhvatamaður að þeim
framkvæmdum Pálj heitinn Þor
leifsson skipstjóri, en hann gerði
út bát. sem þekktur var undir
nafninu Hamra-Svanur. Síðan kem
ur bryggjan og bryggjuhús til
vinnslu aflans, Utan um þessar
framkvæmdir var stofnað eitt af
fyrstu almenningshlutafélögum
landsins, en svo til allir íbúar
Framliald á 10. síðu.
9.334 tonn bárust
á land í Úlðfsvík
Ólafsvík — OÁ
Fjórir bátar hófu róðra með
línu þegar upp úr áramótum.
Tíðarfar var mjög erfitt, róðrar
fáir og tregur afli. Fyrstu bátarn
ir lögðu net sín um 20. jan. en
almennt hófst þorsknetaveiðin upp
úr mánaðamótum jan. febrúar. Síð
ustu bátarnir tóku upp net sín 18.
maí.
Tíðarfar var mjög slæmt fram
an af vertíðinni og afli lélegur
Þetta kom mjög hart niður á hin
um minnj netabátum, því að auk
þess, sem tíðarfar var mjög óhag
stætt, lá fiskurinn að þessu sinni
í norðurkantj álsins, en aflinn í
suðurkantinum, þar sem undan
farnar vertíðir hefur verið ágæt
ur afli, var mjög lítill nær alla
vertíðina.
Tíðarfar í apríl var ágætt og þá
var sæmilegaur atfliw Heilsúfar
var ágætt á vertíðinni og um telj
andi slysfarir eða óhöpp var ekki
að ræða.
Heildaraflinn í verstöðinni var
15. maí 9,334 tonn í 948 sjóferð
um á 16 báta. Þar af voru 2 að
komubátar. Aflahæstur var Halldór
■Tónsson með 1001 tonn. Afli á ein
staka báta sem hér HaPdór Jónsson 75 segir: r. 1001 tonn
Valafell 76 r. 902 tonn
Jón Jónsson 68 r. 816 tonn
Sveinbj. Jakobss. 65 r. 812 tons
.Steinunn 72 r. 813 tonn
Stanafell 61 r. 809 fonn
Guðbiörg 55 r. 576 tonn
Jón á Stapa, 58 r. 624 tonn
Hrönn 63 r. 532 tonn
Leifur Haraldsson, skipstjóri
Frosti 44 r.
Bárður Snæfellsás 49 r.
Ólai'ur Bekkur 31 r.
Auðbjörg
Geysir
Ólafur
Gylfi
Mestur
68 r.
54 r.
59 r.
50 r.
473 tonn
416 tonn
409 tonn
374 tonn
345 tonn
214 tonn
172 tonn
afli í sjóferð var 48
tonn hjá mb. Halldóri Jónssyni í
marz.
Skipstjóri á mb. Halldóri Jóns
syni var Leifur Halldórsson'. Leif
ur er sonur Halldórs Jónssonar út
gerðarmanns hér í Ólafsvík. Hann
er 32 ára gamall og hefur verið
skipstjóri síðan 1960, fyrst á mb.
Bjarna Ólafssyni og síðan á Hall
dóri Jónstyni og alla tíð verið í
röð fremstu fiskimanna okkar.