Alþýðublaðið - 11.09.1966, Side 10

Opna
Framhald úr opnu.
laus eSa harma hið mikla rang-
læti tilverunnar þegar við lítum
á jarðlífið sem áfanga á miklu
leugri leið sem nær út fyrir hlið
fæðingar og dauða.“
Þessir tveir höfundar eru sem
sagt dæmi Morguns þessu sinni
um „vísindalega" frömuði anda-
trúar.
★
ÓGRYNNI eru rituð og birt á
íslenzku hvert ár um „dulræn
efni“ svokölluð. Því miður er há-
vaðinn af þessu ómengaður hjá-
trúarþvættingur og ber varla við
að um slík efni sé fjallað á fræði-
legan, fordómalausan hátt. Eina
dæmið sem ég kem fyrir mig í
svip er bók norska sálfræðingsins
Harald Schjelderups, Furður sál-
arlífsins, sem Almenna bókafélag-
ið ,gaf út 1963; þar er fjallað á
fróðlegan og forvitnilegan hátt
um dulvitað sálarlíf og dularsál-
fræði og hvergi skirrzt við að
viðurkenna að í þessum fræðum
yerði sitthvað fyrir sem vísindin
kunni enga skýringu á; hitt má
vera að S.chjelderup sé með köfl-
Um full-ginnkeyptur fyrir því
J,dulræna.“ Schjelderup gagnrýn-
ir vanahugsun og fordóma sál-
fræðinga sem vísi öllum svoköll-
uðum „dulrænum" fyrirbærum á
bug rannsóknarlaust, en hann
þafnar að sjálfsögðu frumstæðri
ándahyggju spíritista og sýnir
ljóslega fram á hve vandasamt sé
að meta réttilega miðilshæfileik-
ana og þau fyrirbæri, sem þeim
eru tengd að því leyti, sem þau
■séu ósvikin. Engu að síður ,gér
hann sálfræðingi opnast ný og
f?
heillandi rannsóknarsvið á mork-
um mannlegrar þekkingar þar
sem sé margháttuð yfirskilvitleg
röynsla. Rit þetta munu ís-
lenzkir andatrúarmenn hafa
reynt að affæra sínum málstað
til framdráttar — en aldrei verð-
Jur þess vart, að þeir né félags-
skapur þeirra beiti sér fyrir
rannsóknum í þeim anda sem
Schjelderup boðar. Sálarrann-
sóknafélagið er sem kunnugt er
trúfélag en ekki rannsókna. —
ÞÖgar „undrin" urðu á Saurum
sæliar minningar kom féiagið á
vettvang og sló þegar upp anda-
fundi — en enginn orðaði að
þarna væri að réttu lagi viðfangs
efni sálfræðinga og félagsfræð-
inga.
Haraid Schjelderup segir í bók
iSinni að í þremur iöndum heims
|sé spíritisminn með mestum
blóma, í Puerto Rico. Braziiíu og
á íslandi. Ekki er þessi fróðlega
fullyrðing rökstudd né rædd nán-
ar í bókinni, en engum mun
blandast hugur um það að spírit-
isminn hefur verið furðulega
sterk og áhrifamikil hreyfing hér
á landi aila þessa öld; verður það
merkilegur kafli í menningarsögu
íslendinga þar sem þetta fyrir-
bæri verður kannað nánar. Að
einhverju leyti kann skýringar-
^ ianar að vera að leita í þörf
manna að samræma trú sína, eða
trúarvon, skynseminni; sú hug-
trúarvon, skynseminni, gervifræði
andatrúarmanna stafa af heims-
bræðingi. Sú hugmynd séra Benja
míns Kristjánssonar að trúarbrögð
séu að réttu lagi einhvers konar
„visindi" mun henni skyld.
Og andatrú nútímans stend-
ur föstum fótum í rótgrón-
um íslenzkum þjóðtrúar-
arfi; draugasögur munu vera
blómlegri þjóðsagnagrein hér á
landi en með nokkurri annarri
þjóð. Einhver ástæða mun vera
fyrir öllu þessu — og væri það
mál verðugra viðfangsefni íslenzk-
um „sálarrannsóknamönnum“ en
þýðingar upp úr Hjemmet og eig-
in þjóðsagnasöfnun þótt bið muni
á að því verði sinnt.
Og enn í dag stendur andatrú-
in með blóma þó vonandi sé að
henni taki nú senn að slota. Það
er að visu lægra ris, minni fyrir-
ferð á hreyfingunni en meðan
hún naut forustumanna eins og
Einars Kvaran og Haraldar Níels-
sonar. En andafundir af ýmsu
tagi eru alþýðleg skemmtun á
borð við bingó eða framsóknar-
vist, og andatrú af ýmsu tagi
virðist búa um sig með ólíkleg-
ustu mönnum. í sinni ruddaleg-
ustu, forheimskuðustu mynd
birtist hún í auglýsingum Morg-
uns sem hér hafa verið endur-
teknar ókeypis. Ásamt þelm er
svo Morgunn sjálfur til vitnis um
andlegt ásigkomulag hreyfingar-
innar. — Ó.J.
Óbreytt stefna
Pekingstjórnar
Ekkert virðist benda til þess að
Kínverjar hyggi á stefnubreytingu
og muni fallast á samninga um
lausn á Vietnamdeilunni svo að
Bandarikjamenn verða því enn að
treysta á mátt sinn, að því er sagt
er af opinberri hálfu í Washing-
ton.
Valdið hefur vonbrigðum, að ekk
ert miðar í samkomulagsátt, en
jafnframt eru menn þeirrar skoð
unar að ekkert bendi til þess að
Kínverjar hyggist blanda sér inn í
átökin. Ekkert bendir heldur til
þess, að Kínverjar muni ögra
Bandar'kjamönnum einhvers stað-
ar annars staðar í Asíu, seigja heim
ildirnar.
14©snirsg:a.
Framhald af bls. 1
í gær út falsaða yfirlýsingu í nafni
einingarkirkju búddatrúarmanna,
hvatti til allsherjarverkfálls og
skoraði á landsmenn að hundsa
kosningarnar. Formælandi búdda
kirkjunnar, sem hefur áður skor
að á búddatrúarmenn að kjósa
ekki, neitar að hafa hvatt til alls
herjarverkfalls. Forseti Suður-Vi
etnam, Nguyen Van Thieu hers-
höfðingi, skoraði á þjóðina í út
varpsræðu í morgun' að fjöl-
menna á kjörstað, en mikill vafi
leikur á því hve kjörsókn verð

feröatrygging
ALMENNAR
TRYGGINGAR
PÓSTHÚSSTRÆTI
SÍMI 17700
9
a
ur mikil.
Margir kjósendur munu halda
kyrru fyrir og hlýða áskorun
búddatrúarmanna og aðrir mæta
ekki á kjörstað af ótta við hótan
ir Vietconig um skemmdarverk og
sprengjutilræði, að því er kunn
ugir segja.
Bandarískar T hu nder gh ief-þ ot-
þotur aðeins 50 kílómetra frá
landamærum Norður-Vietnam og
Kína. Bandarískar flugvélar hafa
aðeins tvisvar eða þrisvar sinn
um áður hætt sér svo nærri kín
verksu landamærunum. Thunder-
chief-þotumar hörfuðu fyrir MIG
þotunum í gær, cg allar þoturn-
ar snéru ólaskaðar til stöðva
sinna.
Bandarískar flugvélar réðust í
gær á stöðvar Vietcongmanna
aðeins 3 km. frá borgarmörkum
Saigon. Bandarískar hersveitir
áttu í höggi við skæruliðasveitir
rétt norðan við höfuðborgina í
igær, og varð mikið mannfall í
liði Bandaríkjamanna.
Glugginn
Framhald af 6. síðu
það, að morð getur í rauninni ver-
ið mjög ánægjulegt — einnig fyr-
ir fórnardýrið — ef umhverfið er
aðlaðandi og morðinginn annað
hvort sannur heiðursmaður eða
fögur kona!
— Þetta skyldu menn hafa hug-
fast, þegar þeir horfa næst á
Hitehcock-hugvekju í sjónvarpinu.
fangelsinu í Palermo, en áður en
lögreglan gæti uppfyllt loforð sín
var hann myrtur á þann hátt, að
strykníni var blandað í kaffi
hans. Hver gerði það og hvernig
það var gert, hefur aldrei verið
upplýst. Það sem gerir bók Pan-
teleones athyglisverða eru þær
upplýsingar, að frá því árið 1948
hefur verið náið samband á milli
Mafíunnar og kristilega demó-
krataflokksins.
Vinstri sinnaðir stjórnmálamenn
og verkalýðsleiðtogar hafa verið
myrtir eða orðið fyrir árásum,
þeirra á meðal höfundur bókar-
innar.
Til þess að útrýma megi Mafí-
unni eru tvö skref nauðsynleg,
segir Pantaleone. í fyrsta lagi
verður stjórnin í Róm að taka
af skarið, eins og Mussolini forð-
um, eini galiinn var sá, að hann
notaði sömu útrýmingaraðferðir
og sjálf Mafían. í öðru lagi verð-
ur almenningsálitið að snúast
gegn Mafíunni.
„Því aðeins verður baráttan
gegn henni árangursrík, að blöð-
in geti komið því til ’leiðar, að
allir Sikileyjarbúar fái skömm
á Mafíunni og svokölluðum „hug-
sjónum” hennar — það má og á
að beita stolti Síkileyjarbúa í
baráttunni gegn Mafíunni.”
Þetta hefur Pantaleone tekizt
betur en nokkrum öðrum, og hin
áhrifamikla bók hans er snar
þáttur í þeirri viðleitni.
leiðni berglaga djúpt í jörðu og
hagnýtingu slíkra aðferða í leit
að jarðhita.
Þórey J. Sigurjónsdóttir læknir
35 þús. kr. til að ljúka framhalds
námi í barnalækningum við Mayo
Graduate School of Medicine, Roch
ester, Bandaríkjunum.
Þorgeir Pálsson B. Sc. 40 þús. kr.
til framhaldsnáms í flugvélaverk
fræði við Massachusetts Insitute
of Thechnology, Cambridge í
Bandaríkjunum.
Þorlákur Sævar Halldórsson, lækn
ir 40 þús. kr. til framhaldsnáms í
barnaiækningum við Massachus-
etts General Hospital, Boston,
Bandaríkjunum.
Menntamálaráðuneytið 6. sept.
1966.
Glugginn
Framhald. af 6. síðu.
sinni og einkaritara það eftir að
sinna gestinum enn um hríð.
Það var ekkert móðgandi við
þessa framkomu hans. Allir vissu
að Einstein hafði fengið einhverja
hugmynd og að hann „varð að
vinna.“ Það virtist engu líkara
en honum hefði borizt skipun ein
hvers staðar frá, og hann fylgdi
henni þegar í stað í þeirri von að
viðstaddir sýndu honum velvilj-
aðan skilning.
Mafían
Framhald af 3. síðu.
þetta leyti var skorin upp herör
gegn henni í Bandaríkjunum. En
eins og venjulega þá vantaði allt
af höfuðvitnið gegn hinum ill-
ræmdu fjöldamorðingjum til þess
að þá mætti dæma og því var
gripið til þess ráðs að vísa þeim
úr landi sem „óæskilegum út-
lendingum” og flestir þeirra höfn-
uðu á Sikiley.
Fræg nöfn í undirheimum
Bandaríkjanna urðu aftur kunn í
föðurlandi Mgfíunnar, svo sem
Lucky Luciano, Frank Coppola,
Joseph de Luca, Nicola Gentile
og mörg fleiri. Og þessir menn
innleiddu jafnframt á Ítalíu alla
þá tækni sem glæpamenn í
Bandaríkjunum ikunnu skil á. —
Bezta sönnun þess, hve tækni
glæpamannanna var á háu stigi
eru örlög Guilianos. Pantaleone
segir ítarlega frá ævi og dauða
þessa Mafíumanns í bók sinni.
Yfirvöldin reyndu að eigna sér
heiðurinn af því að hafa hand-
samað Guiliano, en sá, sem raun-
veruiega brá fæti fyrir hann og
kom honum fyrir kattarnef, var
bezti vinur hans, Pisciotta, sem
lögreglan lofaði frelsi og upp-
gjöf saka, ef hann gæti veitt vin
sinn í net réttvísinnar.
Pisciotta var hafður í haldi í
Styrkir
Framhald af 7. síðu.
landi í Dýrafræðisafninu í Kaup
mannahöfn.
Brynjólfur Sandholt, héraðsdýra
læknir, 25 þús. kr. til að sækja
námskeið i matvælaeftirliti við
| Dýralækna- og landbúnaðarháskól
I ann í Kaupmannahöfn.
Axel V. Magnússon garðyrkju
skólakennari, 40 þús. kr. til fram
haldsnáms í jarðvegs- og jurtaefna
greiningu við Landbúnaðarháskól
ann í Kaupmannahöfn, svo og til
að kynna sér starfsemi ýmissa er
lendra tilraunastöðva og efnagrein
ingastofnana á svið landbúnaðar.
Jón Stefán Arnórsson B. Sc., 40
þús. kr. til framhaldsnáms í jarð
efnafræði við Lundúnah'áskóla.
Magnús Óttar Maignússon læknir
25 þús. kr. til framhaldsnáms í
lyflæknisfræði, sérstaklega nýrna
sjúkdómum og meðferð og starf
rækslu gervinýrna, við The Mem
orial Hospital, Worcester, Banda-
ríkjunum.
Ólafur Örn Arnarson, læknir 25
þús. kr. tii framhaldsnáms í þvag
færalækningum við The Cleveland
Clinjc Educational Foundation,
Cleveiand, Bandaríkjunum.
Sveinbjörn Björnsson, eðlisfræð
ingur 40 þús. kr., til námsdval
ar í Bandaríkjunum til að kynna
sér aðferðir til mælinga á raf
Vietcosflor
Framhald af 7. síðu.
ekki talið ólíklegt að ástæðan
sé sú, að hann óttist að úrslit kosn
inganna verði áfall fyrir stjórn-
málabaráttu búddatrúarmanna.
Athyglisvert er. að öfgasinnaðir
búddatrúarmenn liafa aðeins einn
frambjóðanda f Saigon, en þar er
kosið um 16 þingsæti.
★ HVER FÆR VÖLDIN.
Enginn getur sagt fyrir um lír
slit kosninganna með vissu — og
það hefur janfvel ekki verið víst
hvort af þeim gæti orðið. En ef
þær verða haldnar bendir margt
til þess, að öfgasinnarnir, „kaki
flokkur” liðsforingianna og hin
ir herskáu búddatrúarmenn, kom
ist í minnihluta á stiórnlagaþing
inu. Sennilega verða bað hófsam
ir menn sem vilja fara bil beagja
er setja svip sinn á samkunduna
og ef til vill verða áhrif kaþólskra
manna miög mikil. enda standa
áhrif þeirra traustum fótum.
Þetta kann að boða erfiðleika
fyrir Ky-stjórnina. Flestir fram-
bjóðendumir hafa ráðizt á það á
kvæði stjórnarskrárunnkastsins er
gerir herforingiastiórninni kleift
að gera breytingar á stjórnar
skránni. Til þess að koma í veg
fyrir slíkar brevtinear barf tvo
! þriðju meirihiu’a atkvæða á lög
! gjafarsamkundunni. F.kki er lík
legt að slíkur me'rihluti verði
fyrir hendi oe ekki er heldur lík
legt að anðvelt verði fvrir her
foringjastjómina að knvia fram
viiia sinn. en framtiðin mun
leiða í ljós hvort s1fk vandamál
og þar með nviar deilur munu
rísa.
Ef kosningunum lyk+ar með sigri
þeirra afla, sem hafna ekki af
dráttarlausum samningaviðræðum
og máiamiðlun, og óisigri öfga
sinna undir forvstu Kys og Tri
Quangs kann nvtt afl að koma
til sögunnar í taflirm um framtíð
Vietnam og gæti hið nvja þing
iúlkað vonir oe érkir suður-viet
namisku þióðarinnar
ÁBYRGÐ Á HÚSGÖGNI UM
Athugið, oð merki I þetta sé á húsgögnum, sem ábyrgðarskírteini fylgir. Kaupið vönduð húsgögn. 1 02542 FRAMI flÐANDI í V NO.
|l||yK|HÚSGAGH AM El STARA fi agi reykjavíkur s L
HIJSGA6NAMEISTARAFÉLAG REYKJAVIKUR
11. september 1966 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ