Dagur - 14.10.1997, Blaðsíða 11

Ifc^ur
PRIÐJUDAG UR 14.QKTÓBER 1 997 - 11
ERLENDAR FRÉTTIR
Myntbandalagið
komið aftur á flug
GUÐSTEINN
BJARNASON
SKRIFAR
Samruuaferlið í Evr-
ópu virðist háð
ákveðuu lögmáli: Það
verður að halda áfram
eða lognast út af ella.
Fyrir fjórum mánuðum var ekki
að sjá annað en að framtíð evr-
ópska myntbandalagsins væri
afar ótrygg. Ný ríkisstjórn sósí-
alista í Frakklandi hótaði því að
vera ekki með nema að uppfyllt-
um sérstökum skilyrðum, og svo
virtist sem áhugi Ffelmuts Kohls
Þýskalandskanslara á þvf að
keyra málið áfram væri heldur að
dvína.
Nú er hins vegar svo komið,
þegar aðeins átta mánuðir eru
þangað til taka þarf ákvörðun um
hvaða ríki verði með í mynt-
bandalaginu strax í byrjun, að
líkurnar hafa aldrei verið meiri á
því að þann 1. janúar 1999 muni
„evróið“ taka við af þýska rnark-
inu, franska frankanum og allt
að níu öðrum gjaldmiðlum í Evr-
ópu.
„Ég segi líkurnar vera 100 prós-
ent,“ sagði Caroline Newhouse-
Cohen, yfirmaður efnahagsrann-
sókna við franska ljárfestingafyr-
irtækið Louis Dreyfus
International. „Vilji stjórnmála-
manna hefur aldrei veriö jafn
sterkur."
„Velkoiuin til Evrólands“
Út um alla Evrópu eru bankar
nú að búa sig undir að senda við-
skiptavinum sínum reikningsyfir-
litin í tveimur gjaldmiðlum, iðn-
fyrirtæki eru að húa sig undir að
gera ársuppgjör sín í evróurn,
fjárinálafyrirtæki eru að endur-
skipuleggja tölvurnar sínar þann-
ig að þær geti unnið með verð-
bréfatölur í evróum, verslanir eru
að búa sig undir öflugri sam-
keppni milli ríkja eftir að auð-
veldara verður að bera sarnan
verðlag, og ríkisstjórnir eru að
búa sig undir að uppfræða al-
menning um nýja gjaldmiðilinn
og hvaða breytingar hann hefur í
för með sér.
Eða eins og einn franskur
bankamaður orðar það: „Velkom-
in til Evrólands.“
Forsvarsmenn fyrirtækja og
fjármálastofnana segja þetta
verkefni vera það langstærsta
sem fyrir Iiggur og glíman við
„aldamótavandann" í tölvukerf-
unum verði smávægilegur í sam-
anburðinum.
Umskiptin urðu að hluta til
vegna þess að pólitísk málamiðl-
un náðist f Frakklandi auk þess
sem ráðamenn í Þýskalandi hafa
endurheimt sjálfstraustið - og
svo hefur efnahagsbati í Evrópu
orðið meiri en menn áttu von á.
En það sem ekki síst ræður úr-
slitum er að samrunaferlið í Evr-
ópu virðist háð ákveðnu lögmáli:
Það verður að halda áfram eða
lognast út af ella. Og þess vegna
heldur það áfram.
„Ef snurða hleypur á þráðinn f
evrópska myntbandalaginu, þá
byrjar samrunaferlið í Evrópu að
liðast í sundur,“ segir Ulrich Car-
tellieri, sem á sæti í eftirlitsstjórn
Deutsche Bank í þýskalandi. En
hann er samt bjartsýnn á fram-
haldið.
Meiri sveigjanleiki
Spurningin er ekki lengur
hvort nægilega mörgurn Evrópu-
löndum tekst að koma fjárlaga-
hallanum hjá sér niður fyrir þrjú
prósent af þjóðarframieiðslunni.
Þótt það sé skráð skýrum stöfum
í Maastricht sátlmálanum að
þetta sé frumskilyrði fyrir þátt-
töku í myntbandalaginu þá hefur
myndast þögult samkomulag
meðal leiðtoga Evrópuríkja að of-
urlítil frávik frá þvf verði ekki lit-
in alvarlegum augum.
Þegar leiðtogar ríkjanna 15
sem eru í ESB hittast í apríl eða
inaí á næsta ári til að ákveða
hverjir verða með í evró-klúbbn-
um, þá má reikna með því að
fjögur til fimm ríki hafi uppfyllt
skilyrði sambandsins um fjár-
lagahalla, þjóðarskuldir, verð-
bólgu og vaxtastig. En flest hinna
ríkjanna - að undanskildu Grikk-
landi - verði ekki langt undan.
Yfirleitt er talið að Þýskaland,
Frakkland, I lolland, Belgía, Lúx-
emborg, írland og Finnland gætu
orðið með frá byrjun. Síðan er
reiknað með þvf að Spánn,
Portúgal og kannski Italía bætist
fljótlega í hópinn, en Bretland,
Danmörk og Svíþjóð kjósi heldur
að standa utan við jafnvel þótt
þau uppfylli skilyrðin.
Þegar orðið að raunveru-
leiJka?
í síðasta ntánuði gerðu fjár-
málaráðherrar ESB-ríkjanna smá
breytingu á áætluninni með því
að ákveða að innbyrðis afstaða
gjaldmiðla myntbandalagsríkj-
anna í gengisskráningu þann 1.
janúar 1999 verði ákveðin um
Ieið og ljóst verður hvaða ríki
verða með frá upphafi.
Arangurinn af þessari ákvörð-
un kom í ljós strax á fimmtudag í
síðustu viku þegar þýski Sam-
bandsbankinn hækkaði vexti í
fyrsta sinn í fimm ár. Vaxtahækk-
un þýðir venjulega gengishækk-
un. Og seðlabankarnir í Austur-
ríki, Belgfu, Danmörku, Frakk-
landi og Hollandi voru ekki lengi
að feta í fótspor Þjóðverjanna og
hækkuðu vextina hjá sér til þess
að halda gengi sínu á sama róli
og markið. Fjármálasérfræðingar
sögðu þetta dærni þess að gengis-
samruninn væri f raun orðinn að
veruleika nú þegar.
Samvinna af þessu tagi virtist
útilokuð fyrir örfáum mánuðum,
eftir að Lionel Jospin var óvænt
orðinn forsætisráðherra í Frakk-
landi. Hann sagðisl reyndar
aldrei vera á móti myntbandalag-
inu, en sagðist þó vera andvígur
þeim aðhaldsaðgerðum sem
nauðsynlegar væru til að uppfylla
skilyrðin fy'rir þátttöku.
Þrátt fyrir það skrifaði hann
undir sáttmálann í Amsterdam í
sumar, og lagði síðan til vaxta-
hækkun og nokkrar sparnaðarað-
gerðir sem nægja til þess að
koma Frakklandi nær 3 prósenta
markinu.
-The Washington Post
Allt iiman fjöl-
skyldunnar
Fídel Castro vill að bróðir sinn,
Raul, taki við sem leiðtogi
Kúbu að sér látnum. Þetta
sagði hann í ræðu á fimmta
flokksþingi Kommúnistaflokks-
ins á föstudaginn var, en ræð-
unni var sjónvarpað í Kúbu á
sunnudag. Hann hvatti flokks-
menn ennfremur til þess að
halda ótrauðir uppi merki
kommúnismans. Castró er orð-
inn 71 árs, en hann sagði að
bróðir sinn, sem er 66 ára, væri
„yngri og kraftmeiri" og hefði því
enn tímann fyrir sér.
Segir nauðsynlegt að „taka áhættu66
Tony Blair kom til Belfast á Norður-lrlandi í gær þar sem hann hitti
m.a. GerryAdams leiðtoga Sinn Fein, stjórnmálaarms IRA, að máli.
Þetta var í fyrsta sinn í meira en sjötíu ár sem breskur forsætisráð-
herra hefur hitt Ieiðtoga írskra Iýðveldissinna að máli, en fulltrúar
mótmælenda hafa tekið mjög illa í ákvörðun Blairs um að eiga fund
með Adams. Blair sagði í gær fyrir fundinn að nauðsynlegt væri að
taka áhættu ef komast ætti út úr því gamla fari ofbeldis og tortryggni
sem ríkt hefur á Norður-írlandi.
Réttarhöldin tóm blekking
Sam Bith, fvrrverandi yfirmaður í Rauðu kmerunum í Kambódíu,
sagði í gær að réttarhöldin yfir Pol Pot í júlí síðastliðnum hafi verið
sýndarmennskan ein og að Pol Pot stjórni Rauðu kmerunum í raun
enn á bak við tjöldin. Sam Bith hélt þessu fram á fréttamannafundi
sem upplýsingaráðuneyti Kambódíu stóð fyrir. Pol Pot var dæmdur í
ævilangt stofufangelsi í réttarhöldunum, og hvort sem þau voru svið-
sett eða ekki þá er hans aldrei getið í áróðursútvarpi Rauðu kmer-
anna og flest bendir til þess að hann hafi orðið undir í valdabaráttu
innan samtakanna.
Tjetjenar vilja fullt sjálfstæði
Rússneska Interfax fréttastofan skýrði frá því á sunnudaginn að ráða-
inenn í Tjetjeníu sætti sig ekki við neitt minna en að landið öðlist
fullt sjálfstæði og að í samningaviðræðum við Rússa muni þeir koma
fram við Rússa sem erlent ríki en ljá máls á því að taka upp vinsam-
legt diplómatískt samband milli ríkjanna. Interfax hefur þetta eftir
Kazbek Kadzhiyev, sem er talsmaður Aslan Maskhadovs forseta Tjetj-
eníu. Rússar ogTjetjenar sömdu um það í ágúst 1996 að fresta end-
anlegri ákvörðun um framtíðarstöðu Tjetjeníu til ársins 2001.
ítalia: Lausn í sjónmáli
Bráðabirgðaríkisstjórn Italíu lýsti í fyrrinótt yfir von um að innan
skamms muni takast að mynda nýja stjórn með tryggum þingmeiri-
hluta og með Romano Prodi sem forsætisráðherra. Ríkisstjórn Prod-
is sagði af sér á fimmtudag í síðustu viku eftir að honum mistókst að
afla sér stuðnings kommúnista við aðhaldsaðgerðir í ríkisfjármálum.
Nú bendir margt til þess að kommúnistar muni sætta sig við mála-
miðlunartillögu og veita stjórninni stuðning sinn að nýju.
Átta þúsund minkax sluppu
Á sunnudagskvöld sluppu átta þúsund minkar frá tveimur minkabú-
um í Svenljunga í Svíþjóð. Aðeins eru um tveir kílómetrar á ntilli bú-
anna, en enginn hafði í gær enn viðurkennt að hafa sleppt dýrunum
út. Eigendur minkabúanna bjuggust reyndar við að ná þeim flestum
inn aftur, þeir læru flestir ekki mjög langt. Þessi dýr hefðu aldrei út
í náttúruna komið og væru því lítt fær urn að bjarga sér sjálf.
Norska ríkisstjórnin fer frá
Thorbjörn Jagland gekk á fund Olafs Noregskonungs í gær og baðst
lausnar fyrir ríkisstjórn sína, sem náði ekki því kjörfylgi í kosningun-
um í september sem Jagland taldi nauðsynlegt til að hún yrði áfram
við völd. Síðar um daginn fól Olafur þingflokksformanni Kristilega
þjóðarflokksins, séra Kjell Magne Bondevik, að mynda nýja ríkis-
stjórn.
Fídel Castro