Dagur - 18.10.1997, Qupperneq 6

6- LAUGARDAGUR 1 8 . OKTÓBER 1997
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag.
Útgáfustjóri.
Ritstjórar.
Aðstoðarritstjóri.
Framkvæmdastjóri.
Skrifstofur.
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
STEFÁN JÓN HAFSTEIN
ELI'AS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖRU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 kr. á mánuði
Lausasöluverð: 150 kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
S/mbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 6171
Glatað tækifæri
í fyrsta lagi
Norðmenn hafa fengið ný]a minnihlutastjórn. Miðflokkarnir
þrír hafa tekið við völdum af jafnaðarmönnum og kynnt stefnu
sína. Hér á landi hefur vakið mesta athygli yfirlýsing í stjórn-
arsáttmálanum um að færa eigi norsku fiskveiðilögsöguna út í
250 sjómílur. Nýr sjávarútvegsráðherra Norðmanna, Peter
Angelsen, hefur í opinberri túlkun sinni á þessari stefnu boð-
að enn frekara stríð gegn Islendingum um fiskveiðiréttindi í
Barentshafi með það að markmiði að loka norðurhöfum gjör-
samlega fyrir íslenskum fiskiskipum.
1 öðru lagi
Sérfræðingum í hafréttarmálum ber saman um að sú leið sem
nýja norska ríkisstjórnin boðar til að ná því markmiði sínu að
hrekja Islendinga af miðunum í norðurhöfum sé óframkvæm-
anleg. Hafréttarsáttmálinn, sem Norðmenn hafa staðfest,
bindur fiskveiðilögsöguna við 200 sjómílur. Uthafsveiðisátt-
málinn byggir á sama grunni. Norðmenn gætu að sjálfsögðu
reynt að brjóta niður þær alþjóðlegu reglur sem nú gilda með
einhliða útfærslu, en það verður að teljast ólíklegt að veik
minnihlutastjórn leggi út í slíka ævintýramennsku. Vafalaust
er það rétt sem haft hefur verið eftir Halldóri Asgrímssyni, ut-
anríkisráðherra, að þessi yfirlýsing Norðmanna sé marklaus.
1 þriöja lagi
Hafi einhver vonast til að stjórnarskiptin í Noregi yrðu til að
auka líkurnar á samkomulagi milli íslenskra og norskra stjórn-
valda um fiskveiðimálin, þá taka þessar yfirlýsingar hinna nýju
valdhafa af öll tvímæli um að svo er ekki. Nýja ríkisstjórnin
virðist þvert á móti ætla að blása til nýrrar atlögu gegn íslend-
ingum. Láti hún athafnir fylgja orðum mun enn hvessa í sam-
búð norskra og íslenskra stjórnvalda. Um leið glatast kjörið
tækifæri sem nýir ráðamenn í Noregi höfðu til að koma sam-
skiptum frændþjóðanna í sjávarútvegsmálum á réttan kjöl með
samkomulagi um öll helstu ágreiningsmálin. Því miður.
Elías Snæland Jónsson
Ó að ég gæti
Garri hefur verið að hugsa.
Um þetta sem alltaf er verið
að prédika yfir æskunni. Heill
umboðsmaður barna kominn
á kopp kerfisins með yfir þús-
und mál á ári. I
blaðinu okkar
var í vikunni
sagt frá málþingi
ungdómsins um
síðustu helgi.
Krakkarnir
fengu að þusa
og sjálfur rit-
stjóri þessa
virðulega einskis
málgagns sat og
skrifaði niður
það sem þau
sögðu. Niður-
staðan var í
anda óskhyggj-
unnar: Krakk-
arnir hafa áhuga
á fleiru en að
dansa, drekka og
ríða.
Það sem Garri
skilur ekki er hvers vegna. Er
nú enn einu sinni verið að
ræna krakkana æskunni? Um-
boðsmaður barna er auðvitað
ekki annað en umboðsmaður
ellinnar, reynir að drepa
áhugamálum þeirra á dreif og
koma þeim til manns með því
að hugsa um „samfélagið",
„ábyrgð“ og „framtíöina". Eða
jafnvel, guð hjálpi Garra, um
pólitík.
Dansa, drekka og ríða? Sú
var tíð að Garri hafði áhuga á
þessu þrennu. Ekki endilega í
þeirri röð. Dansinn var eitt-
hvað sem Garri hinn ungi
varð að afplána til að fá að
ríða, og drykkjan nauðsynleg
forsenda fyrir því að Garri
þyrði að dansa. Ef þessi þrí-
V
liða æskunnar gekk upp með
þeim hætti að lokaóskin var
við það að rætast mátti jafnvel
óttast að of mikið hefði verið
drukkið til að það síðast-
nefnda gengi al-
mennilega upp.
Þannig var æsk-
unni sóað í vit-
leysu. Skorti þó
hvorki vilja né
getu á þessum
þremur horfnu
sviðum.
Garri er jafn
gugginn og árin
segja til um.
Reynslunni rík-
ari horfir hin
aldurhnigni
dálkahöfundur
af friðarstóli og
metur daglega
það sem aflaga
fer í þjóðfélag-
inu. Og af hinni
miklu visku sem
áralöng pistla-
skrif hafa safnað rennur upp
fyrir Garra að enn er hin vold-
uga þjóðfélagselfur að renna í
öfuga átt. Umboðsmaður ell-
innar og allt gamla gengið
vilja fá æskuna til að hugsa
um eitthvað annað en dansa,
drekka og ríða. Nei. Lífið er
of stutt segir Garri, ellin of
ströng. Eiga þau ein sem al-
mennilega geta dansað,
drukkið og ...já, hitt, að hugsa
um eitthvað annað? Nógur er
tíminn segir Garri. Látum
þau dansa. Kennum þeim að
drekka. Leyfum þeim að ríða.
Ef Garri gæti þetta þrennt, þá
væri hann ekki hér.
GARRI
Kirkjugarðar eru undirlagðir af
fólki sem hélt það væri
ómissandi á sínum tíma. Grafar-
róin rifjast hérna upp núna þeg-
ar kennarar búa sig undir að rísa
upp gegn þjóðfélaginu og leiða
börn og unglinga landsins að
hjóli og steglu. Einhvern tíma
hefði verið spurt í skólaporti í frí-
mínútum: Aftur og nýbúinn?
Islendingar sækja hratt fram á
mörgum sviðum en lög um verk-
föll og vinnudeilur voru á sínum
tím^ sniðin fyrir þilskipaöld og
Iangt á undan vökulögum. Verk-
föll hafa fyrir löngu misst jafn-
vægið og tapað allri reisn hins
vinnandi manns. Að leggja niður
vinnu er ekki lengúr síðasta von
láglaunafólks til að sjá fólki sínu
farborða og framtíð. Verkföll eru
orðin fastur liður á dagskrá í fé-
lagslífi hjá hálfgildis sportfélög-
um launþega á borð við kennara
Kennarar falla fram
á sverðið
og fleiri opinbera starfsmenn á
meðallaunum og hærri töxtum.
Og nú vilja kennarar ennþá grafa
upp stríðsöxina og brýna framan
í skólabörnin.
Ofbeldi
Á meðan ofbeldismenn loka
vinnustöðum hvetja verkalýðsfé-
lög sína menn til að þiggja öll
launuð verk sem til falla og hafa
meðalgöngu um störf handa fé-
Iagsmönnum til að bijóta niður
vinnuveitendur. Og ekki nóg
með það. Islensk verkalýðsfélög
hlutast til um að erlendir vopna-
bræður borgi Islendingum Iaun í
verkfalli og ijúfa þannig íslenska
lögsögu með silfri Júdasar. Svona
greiðslur hljóta að varða við lög
og að minnsta kosti reglur um
opinbera starfsmenn eins og aðr-
ar mútugreiðslur.
Kennarar hafa sjálfir valið sér
kennslu að ævistarfi og vissu að
hveiju þeir gengu strax í kenn-
araskóla. Kennsla er að hluta til
starf og að hluta til æðri þörf eða
löngun sem aldrei verður skil-
greind öðru vísi en köllun. Kenn-
urum eru fólgin þau forréttindi
að leiða æskuna til bóknáms og
nokkurs félagsþroska. Kennarar
eru næstir börnum á eftir for-
eldrum og stundum taka börnin
kennarann sinn fram yfir fjöl-
skylduna. Margar aðrar stéttir
vildu gjarnan vera í sporum
kennara og glaðar skipta um
hlutverk. Kennurum sem læri-
feðrum er aldrei samboðið að
leggja niður kennslu skólabarna
með verkfalli þó kennurum sem
launþegum detti það í hug.
Foreldrar verða að bregðast tím-
anlega við ógnun kennara og búa
sig undir að nota veraldarvefinn
eða aðrar boðleiðir til að draga
úr skaða barna sinna í forföllum
þeirra. Skólabörnum líðst ekki
að leggja niður vinnu hjá kenn-
urum og mætti verkalýðsforystan
vel taka börnin sér til fyrirmynd-
ar.
Nýjar leiðir
Verklausir kennarar með Iaun
úr verkfallssjóðum og frá útlönd-
um hljóta því að fagna öllu frum-
kvæði foreldra á námsbraut
barna sinna. En tíð verk-
föll kennara hljóta að leiða af sér
nýjar leiðir og meiri tækni við
skólanámið. Með aukinni tækni
minnkar þörfin á handleiðslu
kennarans og við það fækker
störfum í skólum.
Með verkfalli sínu láta kenn-
arar sig því falla fram á sverðið.
Samkvæmt upplýsing-
umfrá skíittinum hefur
þeim semfá bílfrá at-
vinnurekanda sínum
stórfjölgað. Ekurþú um
á slíkum bíl?
Guðlaugur Bjömsson
forstjóri Mjólkursamsölwinar.
wJá, það er
hluti af mín-
um ráðning-
arsamningi.
Eg er búinn
að vera hér
forstjóri síð-
an 1979 og
þá var þetta
hluti af mín-
um kjörum og ég veit ekki betur
en sama hafi gilt um forvera
minn, Stefán Björnsson, sem var
í þessu sama starfi í aldarijórð-
ung.“
Ásmundur Stefánsson
framkvæmdastjóri hjá íslandsbanka.
„Já, og það
er hluti af
m í n u m
ráðningar-
samningi
en það eru
hinsvegar
ekki margir
sem eru með
þessi hlunn-
indi hér hjá
bankanum. Nei, ég var ekki með
þessi hlunnindi meðan ég var hjá
Alþýðusambandinu. “
Grétar Þorsteinsson
forseti Alþýðusambauds íslands.
„Nei, ég er
nú bara á
m í n u m
e i n k a b í 1.
Víða er
m ö n n u m
hinsvegar
greitt fyrir
afnota af
einkabíl í
þágu at-
vinnurekandans, ef þau eru ein-
hver og þannig fæ ég greitt fyrir
slík afnot í þágu ASI.“
Höskuldur Jónsson
forstjóri Áfengis■ og tóbaksverslumr
ríksins.
„Stundum,
en það er
ekki bíll sem
er sérstak-
lega tengdur
mér. Það er
bíll sem er
til hér hjá
ÁTVR og ég
get gripið til
vegna starfs-
ins, rétt einsog aðrir starfs-
menn.“