Dagur - 01.11.1997, Qupperneq 9

X^wr
LAUGARDAGUR l.NÓVEMBER 1997 - 25
LÍFIÐ í LANDINU
fundi með félagsmönnum. Formaður og
varaformaður félagsins fara um allt land
einu sinni á ári og halda fundi. Að halda
svona sambandi og virkja allan hópinn og
stilla saman strengi er lykillinn að félags-
legum styrldeika kennara," segir Eiríkur.
Að efla ítnyudma
Björg segir að þegar hún tók við for-
mennsku hafi verið aðrar aðstæður hjá
leikskólakennurum en í KI.
„Það má segja að við höfum orðið að
heyja ákveðna sjálfstæðisbaráttu. Félagíð
okkar var ungt, stofnað 1988. Hópurinn
hafði verið tvístraður í mörgum starfs-
mannafélögum um Iandi. Innan þeirra
hafði okkur aldrei þótt við komast nógu
langt með okkar mál og þá ekki hvað síst
kjarasamningamálin. Þegar félagið var
stofnað var markvisst unnið að því að
þjappa hópnum saman og efla ímynd
okkar sem faghóps leikskólakennara.
Þá var strax farið í að efla leikskólann
og að afla viðurkenningar á honum. Að
því höfum við unnið í góðu samstarfi við
sveitarfélögin. Við tókum þátt í því að
hagræða eins og kostur var í skólnum og
gerðum fræga hagræðingasamninga, sem
svo voru kallaðir og við hlutum gagnrýni
fyrir bæði innan félagsins og utan. En við
fundum þannig nokkrar sérleiðir til að
bæta okkar kjör á meðan aðrir voru að
semja á þjóðarsáttanótum um eitt eða tvö
prósent. En þegar ég horfi til baka var
staða okkar ekki sterk,“ segir Björg.
- En svo gerðuð þið útrás í sumar og
haust og náðuð góðum samningum og
sýnduð mikla samstöðu, ekki satt?
„Við höfðum unnið mjög markvisst að
þessum kjarasamningum og fundum okk-
ur vel í stakk búin til að fara í þetta af
fullum krafti. Við héldum námskeið og
fundi með félagsmönnum um allt land.
Svo má ekki gleyma því að leikskólakenn-
arar er hópur sem hefur sömu menntun
og bakgrunn og það er ekki síst það sem
skiptir máli í kjarabaráttunni,“ segir
Björg.
Vandmeðfarið vopn
Nú til dags er það til siðs að segja að
verkfallsvopnið sé úrelt og tilheyri fortíð-
inni. Félög ykkar hafa bæði hótað verk-
falli og beitt því með góðum árangri, eruð
þið sammála því að verkfallsvopnið sé úr-
elt?
„Verkfallsvopnið er vandmeðfarið vopn,
og það má aldrei fara þannig að verkfall
verði markmikð í sjálfu sér. Það er erfið
ákvörðun að taka þegar sú staða er komin
upp að verkfall er að skella á. Þá spyr
maður sig hvað komið sé í samningapott-
inn og hveijar séu horfurnar. Það er
aldrei neitt klárt og kvitt í þessu. Maður
verður að vega og meta og horfa á kosti
og galla. A dögunum mátum við það sem
svo rétt væri að skrifa undir og fresta
verkfalli. En ég tel að það sé misnotkun á
verkfalli að vera alltaf að hóta því en
bakka svo og beita því ekki þegar þörf
krefur. Eg lít svo á að það sé ekki síður
misnotkun en að beita því
alltaf,“ segir Eiríkur.
„Það er misnotkun
frekast gagnvart félags-
mönnum sjálfum að hóta
verkfalli en nota það ekki
eins og að ofnota það,“
segir Björg.
Sametning hefur
kosti og galla
Kennarasamband Islands
dróg sig út úr BSRB en
Félag leikskólakennara er
þar inni. Nú er enn einu
sinni búið að vekja upp
hugmyndina um að sam-
eina BSRB og ASÍ. Hvert
er ykkar álit á þeirri hug-
mynd?
„Eg tel að finna megi
bæði kosti og galla slíkrar
sameiningar. Oft ganga
hlutirnir betur í minni ein-
ingum en þegar kemur að
hinum stóru málum, eins
og lífeyrismálum, veik-
indaréttindum, fæðingar-
orlofi og raunar fleiru í
þeim dúr, þá hefur máttur
heildarinnar sýnt sig að
vera sterkur. Og það er vegna þess að um
er að ræða sameiginlega hagsmuni fólks,
burtséð frá því í hvaða starfi eða stéttar-
félagi það er. Þegar svo kemur að bárátt-
unni um krónur og aura tel að það sé
mjög vandmeðfarið að vera með ólíka
hópa saman hlið við hlið. Ég held að það
gefi vinnuveitendum færi á því að sá
óvildarfræjum með því að bjóða hluta af
hópnum eitthvað betra en öðrum. Þá
reynir á samstöðuna, sem stundum
bregst. Það sem skilur okkar félagsmenn
frá mörgum öðrum er að um er að ræða
hóp með sama bakgrunn og í svipuðu
starfi og því á hópurinn
sér sameiginleg mark-
mið,“ segir Eiríkur.
„Ef við tölum um sam-
einingu ASÍ og BSRB má
eflaust hagræða ýmsu
með slíkri sameiningu og
vera með sameiginlega
þjónustu á mörgum svið-
um
lögfræðiaðstoð, upplýs
ingagjöf og annað því um
líkt. Kannski eru skilin á
milli opinberra starfs-
manna og annarra laun-
þega úrelt, ég skal ekki
fullyrða neitt um það.
Leikskólakennarar eru
innan BSRB og ég er sannfærð um að við
höfum haft styrk af því. Við erum það lítil
eining að það styrkir okkur að vera innan
stærri heildar. Við höfum verið að íhuga
framtíð okkar félags og þá spyrjum við
auðvitað hvort við eigum heima innan
BSRB eða í hóp með kennarafélögunum.
Þá á ég ekki við að ganga í annað kenn-
Það er gott að geta rætt málin við konuna þegar ég kem heim á kvöldin með kollinn fullan af hugmyndum og hugsunum um það
sem maður er að fást við hverju sinni. Þá er gott að geta talað við einhvern sem veit nákvæmlega hvað verið er að tala um.
arafélag heldur að búa til nýja regnhlíf.
Leikskólakennarar og grunnskólakennar-
ar hafa margra sömu hagsmuna að gæta,“
segir Björg.
Gott ráð
Eiríkur bendir á að þegar talað er um
styrk kennarafélaganna verði að hafa það
í huga að það þekkist ekki að ákvörðun sé
tekin um það sem skiptir máli án þess að
80-90% félagsmanna segi álit sitt í at-
kvæðagreiðslu.
„Ef ég ætti að gefa þeim ráð, sem eru í
forystu fyrir stéttarféíög, og ekki síst ef
um landsfélög er að ræða
Það er misnotkun á ems °g e5með ken‘iara“
relogm, pa er pað að
verkfalli að vera alltaf hlf®a u?p K he/ð að
^ ^ eðhiegt se að allir relags-
menn taki afstöðu til
þeirra mála sem heitast
brenna. Það er mikill
styrkur að vita það að
eins og hagfræði- og hegar þörfkrefur. Églít maður Iheíur allan hnP,
rppnianQtno nnnlvQ- 1 ° 1 17 ^ u mn á bak Vlð Slg.
svo á að það sé ekki
að hóta því en bakka
svo og beita því ekki
síðurmisnotkun en að
beita því alltaf.
Ég er pólitísk og hefáhuga fyrir stjórnmálum, þótt ég
unum
sé ekki trúlofuð neinum stjórnmálaflokki, en ég er ekkert farin að gjóa aug-
á Alþingishúsið. myndir: e.ól.
ínn á bak við sig. Það
slær niður þá kenningu
sem oft er haldið á lofti
af atvinnurekendum að
það sé bara lítill hópur í
hverju félagi sem sé að
tekur ákvarðanir þegar að
kjarasamningum kemur.
I mínu félagi er það sjaldgæft að þátttaka
í atkvæðagreiðslu sé innan við 85%. Og
þegar svona stór hópur félagsmanna hef-
ur tekið þátt í atkvæðagreiðslu getur
maður með sanni sagt að um sé að ræða
vilja félagsmanna,11 segir Eiríkur.
- Nú hafa félög ykkar bæði gert kjara-
samninga til ársloka árið 2000. Hvað er
nú framundan innan fé-
Iaganna?
„Við höldum árlega full-
trúaráðsþing þar sem við
setjum okkur starfsáætlun
eitt ár í senn. Við erum
með mörg verkefni í
vinnslu og erum tiltölulega
langt komin í stefnumót-
unarvinnu félagsins í leik-
skólamálum. Þar er tekið á
öllum þáttum er lúta að
leikskólanum og þar er um
að ræða alla aðra þætti
kjaramálin. Fyrir dyrum
stendur líka hjá okkur
spennandi verkefni sem
snýst um það að leita leiða
til að fá fleiri karla í félag-
ið. þannig að þau eru næg
verkefnin framundan,"
sagði Björg.
„Hjá okkur er framund-
an að fara um landið og
útskýra nýgerða kjara-
samninga. Síðan er at-
kvæðagreiðslan sem sker
úr um hvort fólk vill samn-
inga eða ekki. Að lokinni
þessari samningagerð er
ég alveg sannfærður um
að það koma næg verkefni upp í hend-
urnar á okkur. Við höfum talað um það í
forystusveit félagsins að gott væri að fá
nú dálítinn tíma til að snúa sér að innri
málum félagsins. Þar inn í kemur hug-
myndin um að sameina HIK og KI en sá
möguleiki hefur oft verið ræddur. Þá
mætti hugsa sér að leikskólakennarar
kæmu þar að, því sums staðar á Norður-
löndunum eru leikskólakennarar, grunn-
skólakennarar og jafnvel framhaldsskóla-
kennarar saman í félagi. Það er alls konar
munstur til í þessu í kringum okkur, um-
ræðan er £ gangi og menn þurfa að gera
málin upp við sig,“ sagði Eiríkur.
Veitt og þegið
Þið talið mikið um samstarf norrænna
kennarasamtaka, hafið þið sótt þangað
góð ráð eða hugmyndir fyrir ykkar sam-
tök?
„Ég held að segja megi að við höfum
bæði sótt og gefið ráð á þeim vettvangi.
Það er nefnilega ekki víst að það sé alltaf
betra sem kemur að utan. Við fórum
saman hjónin á Evrópuráðstefnu kennara
á öllum skólastigum. Mér þótti merkilegt
að hlusta á marga sem þar töluðu, fólk
frá ýmsum stöðum í Evrópu. Þar var
meðal annars verið að tala um markmið á
leikskólastiginu sem fyrir löngu höfðu
náðst hjá okkur. Við þurfum ekki að fara
lengra en til Norðurlandanna, en þangað
höfum við verið að flytja hugmyndafræði
okkar í leikskólamálum. Það þykir til að
mynda afar merkilegt á Norðurlöndunum
að leikskólinn á Islandi skuli tilheyra
menntamálaráðuneytinu, skilgreindur
sem skóli. Svíar tóku þetta upp eftir okk-
ur en víðast hvar falla leikskólar undir fé-
lagsmálin. Það þýðir að litið er á þá sem
félagslegt úrræði. En vissulega höfum við
líka sótt margt í þetta samstarf, ekki síst
að bera sig saman við norræna kollega í
launum," segir Björg.
Ekki á þing
Þið eruð bæði orðin þekkt í þjóðfélaginu
sem skeleggir verkalýðsleiðtogar. Slíkt
fólk á ykkar aldri er mjög eftirsótt á lista
stjórnmálaflokkanna. Hafið þið hug á að
snúa ykkur að flokkspólitík, ef til vill að
stefna á þingmennsku?
„Ég held að ég myndi ekki þiggja vonar-
sæti á lista í þingkosningum. Ég hef
meira en nóg á minni könnu og hef meiri
áhuga á þeim málum sem ég er að vinna
að en að fara í pólitík. Ég er pólitísk og
hef áhuga fyrir stjórnmálum, þótt ég sé
ekki trúlofuð neinum stjórnmálaflokki,
en ég er ekkert farin að gjóa augunum á
Alþingishúsið," segir Björg Bjarnadóttir.
„Eins og staðan er í dag hef ég ekki
áhuga. Ég finn mig afar vel í mínum
starfi og ég held að verkalýðspólitík eigi
betur við mig en flokkspólitík. Ég er
óflokksbundinn enda þótt ég hafi mínar
skoðanir í stjórnmálum," sagði Eiríkur
Jónsson. -S.DÓR.