Dagur - 31.03.1998, Blaðsíða 4

20-ÞRIDJUDAGUR 31. MARS 1998
Thyyir
UMBÚÐALAUST
L
Dæmisaga um dýr
„ísland hefur enga sérstöðu hvað varðar viðleitni til að verjast búfjársjúkdómum. Víðast hvar gilda ströng lög. ísland hefur aftur á
móti sérstöðu hvað varðar góðar landfræðilegar aðstæður til sóttvarna og stórkostlega sérstöðu vegna fárra sjúkdóma og
sníkjudýra."
ÁSLAUG
JÓNSDÓTTIR
i ÍVi SKRIFAR
v m
Síðustu vikur hafa fréttir af hita-
sótt í hrossum magnast og al-
vara málsins er runnin upp fyrir
hestamönnum. Það væri ekki
verra að fleiri upplykju augum.
Leggi menn við hlustir má
greina merkilega ólík viðhorf
gagnvart pestinni, bæði meðal
hestamanna og hinna hestlausu.
Leyniþráðurinn
Hverjum kemur þetta svo við?
Er hestahaldið í landinu ekki
bara ofmetið hobbí og sóttin
ekki verri en kvef í páfagaukum?
Að öllu því gamni slepptu kemur
í Ijós að her manns hefur at-
vinnu af verslun, þjónustu og
útflutningi tengdum hrossabú-
skap. Þó hrossum hafi Qölgað
svo ört að mörgum stendur
stuggur af, mega illar tungur
vara sig á því kalla pestina lið í
„náttúrulegri“ fækkun. Fækki
hrossum vegna hitasóttar er það
trúlega fyrst og síðast af manna-
völdum. Alkunnur er sá „leyni-
þráður“ er liggur milli manns og
hests. Nú kemur berlega í ljós
að eftir þeim ósýnilegu leiðum
berast bráðsmitandi pestir. Við
það bætist að á milli hesta-
mannanna sjálfra liggja svo
rammar taugar að landamæri
upphefjast og sóttvarnir gleym-
ast.
fþrnftaandiTin
Keppnismenn í hestarækt og
hestaíþróttum eiga vist bágt með
sig um þessar mundir. Sannir
íþróttamenn vilja gera allt til að
vinna. Líka drífa í því að smita
skepnurnar sínar, svo allt verði
afstaðið fyrir keppnir og mót. Eg
efast reyndar um að iþróttafólk
stundi þessa aðferð: að ná sér í
pestir í tíma fyrir mót, svo ekki
sé talað um óþekktar veirusýk-
ingar. En hestamenn þurfa nátt-
úrulega ekki að leggja eigin
skrokka að veði, — svo þá hlýtur
það að vera í lagi!!! Ef bráir af
mönnum keppnismóður og
gróðavon, má minna á lög um
dýravernd. Af þeim sökum verð-
ur að veija hveija skepnu fyrir
smiti.
Dýr dæniisaga
I áratugi hafa verið í gildi
strangar reglur um innflutning á
dýrum og búfjárafurðum til
landsins. Reyndar strangari en
svo að auðvelt hafi verið að
framfylgja þeim lögum. Þó ótrú-
legt megi virðast vefst tilgangur
sóttvarna fyrir sumum. Auðveld-
lega mætti semja hryllingsfyrir-
Iestur um mögulegar pestir og
plágur sem hægt væri að flytja
inn með lítilli fyrirhöfn. Island
hefur enga sérstöðu hvað varðar
viðleitni til að veijast búfjársjúk-
dómum. Víðast hvar gilda ströng
Iög. Island hefur aftur á móti
sérstöðu hvað varðar góðar land-
fræðilegar aðstæður til sóttvarna
og stórkostlega sérstöðu vegna
fárra sjúkdóma og sníkjudýra.
Þessi staðreynd er ekki auglýs-
ingabrella bænda. Títtnefnd
hitasótt er Iéttvæg að því leyti að
ekki er um að ræða sýkingu sem
gæti haft áhrif á heilsufar
manna, eins og t.d. kúariða eða
hundaæði. í reynd verður þessi
uppákoma dýr dæmisaga um
pest sem veldur faraldri því hún
er óþekkt meðal íslensku teg-
undarinnar. Þeir sem eiga hags-
muna að gæta í þetta sinn finna
fyrir afleiðingunum á eigin
skinni. Aðrar pestir meðal ann-
arra dýrategunda gætu haft
skelfilegri eftirköst. Bændasam-
félög fyrri tíma urðu fyrir mikl-
um skakkaföllum vegna tilrauna
með innflutning á búfé. Það
tókst að útrýma sumum plágun-
um, en vegna annarra fara í dag
gífurlegir fjármunir í t.d. bólu-
setningar og niðurskurð.
Köttur út í endurreistri mýri
Kannski telur okkar pasta-
maulandi þjóð það engu skipta
þó við flyttum inn allt okkar fóð-
ur og kjötsneið vikunnar kæmi
frá útlöndum. En það væri eðli-
leg afleiðing þess að fornnor-
rænu dýrastofnarnir í landinu
væru lagðir í rúst. Lýsir það ekki
bara óþolandi þjóðardrambi þeg-
ar sumir halda því fram að ís-
lenskt kjöt sé „hreinna" en ann-
að? Lifir ekki landinn góðu lífi á
ódýrum steikum í útlöndum? Ef
lyfseðillinn fylgir ekki matseðlin-
um má bara Ioka aúgum og
njóta. Væri það ekki sannur
draumur í dós að leggja niður
allar hömlur og smitvarnir og fá
loksins fijálsan innflutning?
Bændum hefur hvort eð er
fækkað svo hressilega á undan-
förnum árum að þeir sem eftir
sitja gætu auðveldlega fengið
vinnu í nýbyggðum álverum eða
túristaleikhúsum við að sýna
forna búskaparhætti. Lands-
byggðin væri endanlega friðuð
af búfénaði og nýtt sem leikvöll-
ur þéttbýlissvæðanna. Þar mætti
svo sofna þyrnirósarsvefni í ný-
ræktuðu kjarri milli fjalls og
fjöru. Á meðan sæi prinsinn af
ES um að gefa næringu í æð.
Meimmgarvaktiu
Konur skelfa - þegar þær byrja að tala
í öllum þeim bókmenntum um
„samskipti" kynjanna sem komið
hafa fram á liðnum árum er
mikið gert með þá staðreynd að
karlar og konur tali ekki sama
tungumál. „Þú skilur hreinlega
ekki“ (You just don’t under-
stand) fékk nokkuð góðar við-
tökur - meðal kvenna. Meiri at-
hygli vakti síðan „Konur eru frá
Venus, karlar frá Mars“ - ekki
síst vegna þess að hún var mark-
aðssett á klingjandi hátt og
framsetning hennar frekar ein-
föld. Síðan kom „kynlífs" bókin
eftir sama höfund. Þessar bækur
og ákveðinn hluti í opinberri
umræðu hefur snúist um þá
staðreynd að konur og karlar tjá
sig á mjög mismunandi hátt. Og
misskilja hvert annað greiðlega.
Þrátt fyrir marga hræðilega ann-
marka á stílfimi og framsetningu
í „Venusar/Mars-bókunum“ er
punkturinn í þeim góður. Karlar
vilja helst ekki tjá sig um sam-
skipti kynjanna, meðan konur
vilja það eindregið.
Konur vilja tala
Það er staðreynd að þegar karlar
heyra konuna í lífi sínu segja:
„Við þurfum að ræða sarnan," þá
virkar það eins og þegar smá-
barn er ávarpað með fullu nafni.
Viðbragðið er: nú hef ég gert
eitthvað af mér. Mun verra er
síðan þegar konan segist þurfa
að ræða um kynlífið. Þá er stórt
vandamál í uppsiglingu. Nógu
slæmt er að vera kallaður á
teppið um sambúðarmálin, en
þegar kallað er á fund um sjálft
höfuðmálið er karlinn fyrst kom-
inn í vamarstöðu.
Opinber lunræða
Þessi umræða hefur ekki verið
mikið um það hvernig kynin tala
sín í milli á opinberum vett-
vangi. Sem er þó áhugavert. Til
að mynda virðist komið upp op-
inbert afbrigði af hinum per-
sónulega baklás sem margir
karlar hrökkva í þegar kona seg-
ir: við þurfum að tala saman. Ég
á við kynlífspistla Halldóru
Bjarnadóttur hér í Degi. Rit-
stjórn þessa blaðs lagði talsvert
upp úr því að fá í það opna og
vitræna umfjöllun um eina af
frumþörfum mannsins og stór-
mál í Iífi marga, sjálft kynlífið.
Sem er undarlega afskipt í ís-
lenskum Qölmiðlum. Kona
fannst til starfans í Eyjafirði.
Hæf, einörð kona, sem hefur
aflað sér menntunar á þessu
sviði. Og hugrökk þurfti hún að
vera. Fyrstu viðbrögð við vel
undirbúnum pistlum komu
nokkuð á óvart: ánægja kvenna,
og stolt yfir því að kynsystir
skyldi þora. Önnur viðbrögð
einstaklinga sem létu frá sér
heyra voru meiri ánægja, og svo
einn og einn sem sagði upp
blaðinu út af dónaskap. Opin-
berlega eru viðbrögðin mest
hinn blábjánalegi neðanþindar-
húmor karlpunga sem greinilega
eru 18. aldar menn í kynlífsum-
fjöllun.
Þótt Jóna Ingibjörg Jónsdóttir
kynlífsfræðingur hafi unnið
brautryðjendastarf hér um árið,
er því ekki lokið. Halldóra á
heiður skilinn fyrir sitt framlag
hér í blaðinu, því þótt það hafi
komið aðeins á óvart að kona
skelfi þegar hún talar um kynlíf
í Qölmiðlum - þá er það stað-
reynd. Kvíðakastið og varnarvið-
brögðin sem koma heima í rúmi
þegar konan segir: „heyrðu elsk-
an, við þurfum að tala saman," á
sér greinilega hliðstæðu opin-
berlega. Imyndaðri karlmennsku
er ógnað. Þörfin er brýn. Blað
sem helgar sig lífinu í landinu
getur ekki látið kynlífið í land-
inu órætt.