Dagur - 25.04.1998, Blaðsíða 2

2 -LVGARDAGUR 2 5. APRÍL 19 9 8
FRÉTTIR
T

Brynjótfur Jónsson læknir segir að fólk sem árum saman hafi sáralftið hreyft sig nema f bíl sé í mikilli hættu að detta og brjóta sig þegar það þarf
svo að fara að ganga. Mynd: bós
Týna göngugetunni
niður eftir bilprófið
Ahættuhópur fyrir byltur
og beiuhrot eru þeir sem
týut hafa uiður gönguget-
nimi eftir að hreyfa sig
ekki nema í bíl áratugum
sainaii.
„Eftir langa dvöl utanlands er maður
kannski orðinn svolítill gestur í þessu
þjóðfélagi; en mér finnst einhvern veg-
inn með Islendinga að þeir týni niður
göngugetunni um leið og þeir fá bíl-
próf. Sautján ára Islendingur hann
gleymir því hvernig maður fer að því að
ganga,“ sagði Brynjólfur Jónsson lækn-
ir. Með rannsókn á u.þ.b. 600 einstak-
lingum, 40-80 ára, reyndi hann finna
út helstu áhættuþætti fyrir byltum og
beinbrotum, sem hefur Qölgað umtals-
vert síðustu áratugi. Athygliverðasta
niðurstaðan var sú að það er fólk sem
hætt er að þora út fyrir hússins dyr,
sem er í mestri áhættu að detta og
beinbrotna. Hægari gönguhraði og
mjög stutt skref reyndust áhættuþættir
meðal yngri hluta kvennanna og elstu
karlanna, sem auk þess höfðu skert
jafnvægi. Byltur voru skráðar hjá nærri
6. hverri konu og 13. hveijum karli á
tæpu ári.
Ekki hreyff sig nema í bíl í
áratugi
Brynjólfur segir ekki óalgengt að fólk
hafi alveg hætt að ganga utanhúss án
þess að um bæklun eða aðrar alvarleg-
ar ástæður virðist að ræða. Þetta sé
dæmigert um fólk sem fékk sér bíl upp
úr miðri öldinni og hafi síðan aldrei
hreyft sig nema í bíl. Þegar það svo af
einhveijum ástæðum þurfi að hætta
akstri komi í ljós að það kann ekki
lengur að ganga - það sitji bara heima
og þori ekki út. Þetta sé sá hópur sem
er í mestri hættu að detta og brotna.
Hægur gangur og stutt skerf
hættumerki
„Og það er fremur auðvelt að finna
þennan hóp og ætti að koma honum í
hendur sjúkraþjálfara til að koma
vöðvakröftum í gang og koma því síðan
út að labba,“ sagði Brynjólfur. Einfalt
próf geti falist í því að taka tímann á því
hvað einstaldingur sé lengi að labba 1 5
metra og aftur til baka - t.d. á gangin-
um heima hjá sér eða í innkeyrslunni -
og telja jafnframt skrefin. Jafnvægið
megi finna með því að taka tímann á
því hvað fólk getur staðið Iengi á öðrum
fæti - fyrst með opin augu og síðan lok-
uð - áður en það þarf að grípa í eitthvað
eða stíga í hinn fótinn.
Hægt að þjálfa jafnvel 100 ára
lærvððva
Brynjólfur segir rannsóknir hafa sýnt
það að hægt sé að þjálfa upp jafnvægi
og vöðvakraft með góðum árangri,
jafnvel fólk komið á tíræðisaldur. „Eg
hef séð niðurstöður rannsókna þar
sem lýst er jafnvel 2-3 földum krafti í
lærvöðvum hjá körlum um nírætt eft-
ir aðeins 6 vikna æfingar. Þannig að
með þjálfun sé auðvelt að minnka
áhættuna fyrir byltum og beinbrotum,
sem er mjög mikilvægt jafnt fyrir heil-
brigðiskerfið og einstaklingana sjálfa.
-HEI
í heita pottinum voru menn að
ræða um óheppnina sem virtist
einhvem veginn elta sjálfstæðis-
menn í Reykjavík á röndum nú í
upphafi kosningabaráttunnar.
Behda menn á að í annars ágætri
auglýsingu um Júlíus Vífil Ingv-
arsson hafi allt púðrið farið í
spekúlasjónir um hvort hann
hafi talað rétta íslensku eða ekki. Eins og fram
hefur komið var málið rétt í auglýsinguimi, en í
pottinum era menn sammála um að pólitískur
slagkraftur auglýsingarinnar hafi alveg glatast
og þar hafi menn eytt miklu fé til lítils...
Og óheppnin ríður ekki viö
einteyming. Inga Jóna Þórðar-
dóttir fékk glæsilegt tækifæri í
Hallgrímskirkju á sumardaginn
íyrsta til að vera í sviðsljósinú.
Inga Jóna var aðalræðumaður-
hm í skátamessunni og kirkjan
var smekkfull af fólki. Hhis veg-
ar bilaði hátalarakerfið einmitt
þegar hún hóf ræðu sína þannig að aðeins þeh
sem sátu allxa fremst gátu greint orðaskil. Það
var svo ekki íyrr en vel efth hálfa ræðu að hátal-
arakerfið komst í lag en þá mátti enginn vera að
því að hlusta á frambjóðandann, allh voru að
hugsa um hvað hún hafði verið óheppin...
í pottinum hcyrist nú að
nokkrh memi sem tengj-
ast mótframboðinu í Dags-
brún í Reykjavík séu
komnh í mikinn kosinga-
ham og hyggi jafnvel á
hamboð í borgarstjómarkosningunum í vor.
Ræða meim þá um framboð til vinstri við R-list-
ann. Ekki er ljóst hvað menn vilja kaUa ham-
boðið, en heyrst hefur aö nafnið „Launalistinn"
sé sterklega inni í myndinni...
Línuritin sýna
fjögurra daga
veðurhorfur á
hverjum stað.
Línan sýnir
hitastig, súluritið
12 tíma úrkomu
en vindáttir og
vindstig eru
tilgreind fyrir
neðan.
Austan og
norðaustan kaldi
eða stinnings-
kaldi. Gera má
ráð fyrir rigningu
eða skúrum um
mest allt land,
síst þó suð-
vestanlands.
Áfram verður
þoka út við
sjóinn norðan-
Iands og austan
og hitinn þar á
bilinu 2 til 6 stig,
en annars 7 til
10 stig.
Færð á vegum
Á Vestfjörðum er hálka og skafrenningur á Steingrímsfjarðarheiði og hálka á Eyr-
arfjalli í Djúpi. Hálkublettir eru á Kletthálsi og Dynjandisheiði. Á Norður- og
Norðausturlandi er hálka á Lágheiði og hálka og snjóþekja á Fljótsheiði og það-
an að Mývatnsheiði. Á Mjóaíjarðarheiði er þæfingur, en annars er færð góð á
þjóðvegum landsins.
I
r
t