Dagur - 25.04.1998, Qupperneq 6

ro^tr
é LAUGARDAGUR 2 S . A P RÍ L 1 9 9 8
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjórar:
Aöstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjaid m. vsk.:
Lausasöluverð:
Grænt númer:
Simbréf auglýsingadeildar:
Simar auglýsingadeildar:
Netfang auglýsingadeildar:
Simbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
STEFÁN JÓN HAFSTEIN
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.680 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
460 6161
(REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRI)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
omar@dagur.is
460 6171(AKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Afsögit og leðjuslagur
I fyrsta lagi
Landsbankamálið hefur nú þróast yfir á nýtt stig með því ann-
ars vegar að Jóhann Arsælsson bankaráðsmaður hefur ákveð-
ið að segja af sér og hins vegar að Sverrir Hermannsson hefur
með óvenjulegum hætti tekið til varna á opinberum vettvangi.
Afsögn Jóhanns varpar kastljósinu á ábyrgð bankaráðs Lands-
bankans, þess bankaráðs sem sat fyrir hlutafélagavæðinguna.
Háeffun bankans gaf bankastjórunum þremur ekki nýtt líf og
þeir máttu axla ábyrgð með afsögn. 1 nýju bankaráði sitja að
stærstum hluta sömu menn og í því gamla. Um þá gildir því
það sama og bankastjórana, háeffun gefur þeim ekki nýtt líf.
í öðru lagi
Bæði ríkisendurskoðun og bankamálaráðherra hafa lýst þeirri
skoðun sinni að tilefnislaust sé að draga bankaráðið til ábyrgð-
ar. Það kann vel að vera rétt. Það þýðir hins vegar ekki að
ónauðsynlegt sé að skoða þessa ábyrgð og ræða hana með mun
skýrari hætti en gert hefur verið þannig að alþjóð verði ljóst
hvers vegna bankaráðið ber ekki ábyrgð. Afsögn bankaráðs-
manns í gær hefur nú þröngvað þessari umræðu á dagskrá og
því lyft Landsbankamálinu á heldur hærra plan.
í þriðja lagi
Grein eftir Sverri Hermannsson í Morgunblaðinu á sumardag-
inn fyrsta miðar hins vegar að því að breyta Landsbankamál-
inu í leðjuslag. Sverrir vill ekki sitja einn og óhreinn og ræsir
því mykjudreifarann. Slíkur málflutningur dæmir sig auðvitað
sjálfur. En engu að síður er að finna mikilvæga ábendingu í
málatilbúnaði bankastjórans fyrrverandi. Sú ábending snertir
þann sífellda áróður að einkavæðing ein og sér sé töfralausn
gegn spillingu. Sverrir bendir réttilega á að hlutafélög fara ekki
endilega betur með fé en ríkisfyrirtæki eins og sjáist á því að
íburðurinn við laxveiðar var hvergi meiri en hjá Eimskip! Og
áleitin er Iíka spurningin hvað bankastjórinn Sverrir var að
gera í laxveiði í boði Eimskipa? Hversu mikið geta fyrirtæki
liðkað fyrir sínum bankaviðskiptum með laxveiðiboðum?
Birgir Guðmundsson.
Heitt kaffi og
kruöerí
Garri hefur verið að velta fyrir
sér muninum á einkafyrirtæk-
um og ríkisfyrirtækjum undan-
farið, sérstaklega eftir að lax-
bankamálið kom upp. Fjöl-
margir valinkunnir sómamenn
og -konur hafa dregið þá álykt-
un af því máli að einkavæða
verði ríkisbankana hið snar-
asta, því svonalagað gerist ekki
í einkafyrirtækjum. Garri hef-
ur tekið undir
þetta svona til að
vera maður með
mönnum en verð-
ur að játa að hafa
ekki alveg áttað
sig á af hverju.
Garra minnir
nefnilega að hafa
heyrt að stjórn-
endur einkafyrir-
tækja fari líka oft í
Iax, enda ekki síður
nauðsynlegt í
einkabransanum
að afla sér við-
skiptavildar en hjá þeim ríkis-
reknu.
En nú hefur loksins kviknað
á perunni hjá Garra, þökk sé
Sverri Hermannsyni fyrrver-
andi Laxbankastjóra. I grein í
Morgunblaðinu upplýsir
Sverrir muninn á einka- og op-
inberum laxveiðum. Og eins
og við var að búast er meiri
stíll yfir einkabransanum.
Sverrir skýrir frá því að honum
hafi til skamms tíma verið
boðið í Þverá með Eimskips-
mönnum í „einhverjar dýrðleg-
ustu veiðiferðir sem um get-
ur“, eins og hann orðar það.
„Slíkur var mannfagnaðurinn í
mat og drykk að yfirtak var,“
segir bankastjórinn fyrrver-
andi.
V
Þjónn á árliakk
anum
Það vantaði svo sem ekki bús-
ið í veiðiferðum á vegum ríkis-
bankanna ef marka má Ríkis-
endurskoðun, en rúsína í
pysluendanum hjá einkafram-
takinu var þjóninn. „Sérstakur
þjónn elti mann um árbakk-
ann og með heitt kaffi og
kruðerí," segir Sverrir.
Við þessu hafa
ríkisfyrirtækin
ekki brugðist. Þar
virðast veiðimenn-
irnir, þar á meðal
jhnis erlendir fyr-
irmenn, hafa þurft
að hunskast sjálfir
heim í veiðihús ef
þeir vildu fá kaffi
og með því.
Hvaða áhrif skyldi
það nú hafa haft á
viðskiptikjör ríkis-
bankanna? Að vísu
hefur komið fram að í
nokkrum tilvikum voru um-
boðsmenn áfengis svo elsku-
Iegir að koma með brennivín á
staðinn, en þeir þjónustuðu
menn ekki á árbakkanum. Að
minnsta kosti var hvergi á slíkt
minnst í skýrslu Ríkisendur-
skoðunar.
Þetta er munurinn á ríkis-
fyrirtækjum og einkafyrirtækj-
um í hnotskurn. Það vantar
alla þjónustulund í steinrunn-
ið ríkisbáknið. Þetta er náttúr-
lega ekki hægt. Það verður að
einkavæða allt heila ríkis-
klabbið hið snarasta. Svo
menn geti fengið heitt kaffi og
kruðerí á árbakkanum. GARRI.
Haft er fyrir satt að enginn heilag-
ur maður hafi náð að komast í
tölu dýrlinga nema að hafa bergt
á bikar syndarinnar og sumir jafn-
vel sopið úr honum dreggjarnar.
Þeir verða dýrlegastir allra eftir
straumhvörfin. Um þetta eru ótal
dæmi, gömul sem ný, og segja
okkur, að til að beijast gegn synd-
inni verði menn að þekkja hana
og þeir sem dýpst hafa sokkið í
syndasukkið eru öllum öðrum
færari að leiða meðbræður sína
um götur sannleikans þegar þeir
Ioks hafa höndlað hann.
Nú hefur rugluð og villuráfandi
þjóð eignast efnilegan kandídat
sem farinn er að feta sig fyrstu
sporin í átt til heilagleikans.
Sverrir Hermannsson hefur nú
tekið sér biblíulegan texta í munn
og ávarpar Iýðinn. Textinn er að
vísu nokkuð brenglaður, en það
fyrirgefst því að tekur sinn tíma
að koma sér í réttar stellingar þeg-
ar lagt er á þyrnum stráða siðbót-
arbrautina.
I heilgara manna tölu
Texti Sverris í Mogga: Dæmið
strax, svo þér verðið síður dæmd-
ir sjálfir.
Syndahafrar
Nú hefur Sverrir siálfur
verið dæmdur og léttvæg-
ur fundinn. Eftir þá eld-
skírn er honum ekkert að
vanbúnaði að hefja ferð
sína í raðir heílagra
manna. I Moggagrein
sinni kveður hann upp
dóma yfir nokkrum máls-
metandi mönnum sem
lýst hafa skoðunum sfnum
á syndaferli bankastjórans.
Nokkrir þingmenn fá það
óþvegið, enda sjálfir á kafi í hags-
munapoti fyrir sig og kjördæmi
sín og flett er ofan af sjálfum for-
kólfum Eimskips, sem reyndu að
nota pólitíska stöðu íhaldsins í
Landsbankanum sér til ávinnings.
Þetta er aðeins bytjunin á bar-
áttu Sverris gegn siðleysi og synd.
Hann er allra manna best til þess
fallinn að kljást við syndahafrana,
þar sem hann þekkir þá af eigin
raun. Sá sem alla tíð hefur verið
siðavandur er ófær um að siðbæta
nokkurn skapaðan hlut, fremur
en að syndlaus maður
geti orðið heilagur.
Afætumar
Syndaselurinn fyrrver-
andi fer nú sem kerúb
með sveipanda sverði um
feyskna innviði sið-
blindra stofnana samfé-
lagsins og sýna lýðnum
hvers konar hagsmuna-
seggi og afætur hann elur við
bijóst sér.
Sjálftaka launa, risna, rándýr
fríðindi, mútur í alls kyns formi,
dagpeningaþjófnaður, upptaka al-
menningseigna, einokunartil-
burðir einkageirans, lífeyrisrétt-
indi og biðlaunasamningar sem
ekki eiga sína líka meðal vinnandi
fólks eru aðeins brot af því sem
okkar nýi siðgæðisvörður á eftir
að draga fram f dagsljósið. Þá
mun koma í Ijós, að saklaus lax-
veiði er ekki umtalsverð þegar far-
ið verður að ræða syndaflóðið í
heild.
Þegar Sverrir verður endanlega
kominn í heilagra manna tölu
mun þakklát þjóð eiga honum
mikla skuld að gjalda. Þá verður
búið að hreinsa svo rækilega til að
allar stöður og embætti verða
skipaðar siðavöndum púrftönum
og ofboðslega hagsýnum hús-
mæðrum. Strangheiðarlegir og
samviskusamir þingmenn og
sveitarstjórnarmenn munu setja
sér siðareglur sem jafngilda full-
komnu náttúrleysi til allra hluta.
Þá verður iíka svo leiðinlegt að
lifa að spurning er hvort það taki
því að skapa hið fullkomna þjóð-
félag. Og nú er Sverrir beðinn um
lítilræði; varaðu þig á að siðbæta
ekki um of því oft er syndin sæt
og í raun ólifandi án hennar, og
einhvers staðar verða vondir að
vera.
Sverrir, verðandi
dýrlingur.
Hvemig lístþér á að
hefja hvalveiðar í
sumar?
Guðbrandux Sigurðsson
frarnkvæmdastjiiri Utgerðarfélags
Akureyringa.
„Eg held að hér
takist á mikil
grundvallarsjón-
armið. Annars-
vegar réttur Is-
lensku þjóðar-
innar til þess að
nýta endurnýj-
anlegar auðlind-
ir en hinsvegar má það alveg vera
ljóst að þetta mun hafa áhrif á
markaðsfærslu íslenskra sjávar-
afurða.“
Arni Finnsson
Náttúruvemdarsamtökum íslands.
„Ég sé ekki að
hafnar verði
hvalveiðar í
sumar sakir þess
að það er eng-
inn möguleiki á
því að flytja
hvalaafurðir út.
Meðal annars
liggur fyrir samþykkt Alþjóða
hvalveiðiráðsins frá ársfundi
þess árið 1994 um að allar afurð-
ir frá veiðum í vísindaskyni fari á
innanlandsmarkað í viðkomandi
löndum.“
Kristin Halldórsdóttir
þingkona Kvennalistans.
„Ég tel það
óraunhæft.
Tíminn er ekki
kominn og
menn eiga eftir
mikla vinnu til
að slíkt sé
mögulegt.
Margar nefndir
hafa unnið að þessum málum og
sú sem síðast starfaði skilaði
ýmsum tillögum um hvernig ætti
að vinna stefnu ríkisstjórnarinn-
ar í þessum málum fylgi. Leita
átti samkomulags við sem flesta
aðila, svo sem ríki sem eru mót-
fallin hvalveiðum. Ekkert hefur
þó birt til í því efni. Ljóst er að ef
samþykkt yrði að hefja veiðar á
hrefnu í vísindaskyni, einsog
hugmyndir eru um, myndum við
spilla fyrir okkur á ýmsa lund s.s.
með tilliti til ferðaþjónustu og
fiskmarkaða. Því verða menn að
beygja sig fyrir skynsamlegum
rökum, einsog þeir hafa gert
hingað til.“
PáUÞór Jónsson
hótelstjóri á Húsavtk.
„Mér líst engan
veginn á það því
engar forsendur
eru til þess. Is-
lendingar hafa
ekki gengið inn í
Alþjóða hval-
veiðiráðið og
fengið þaðan út-
hlutað kvóta, svo dæmi sé tekið.
Og að sjálfsögðu gæti þetta stór-
skaðað hvalaskoðun og annan
túrisma, sem og fiskútflutning
okkar.“