Dagur - 01.05.1998, Síða 6

6 FÖSTUDAGUR l.MAÍ 1998
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstotir:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjald m. vsk.:
Lausasöiuverð:
Grænt númer:
Símbréf auglýsingadeildar:
Símar auglýsingadeildar:
Netfang auglýsingadeildar:
Simbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
STEFÁN JÓN HAFSTEIN
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVIK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.680 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
460 6161
(REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRI)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
omar@dagur.is
460 617KAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Dagur laiuiafólks
1 fyrsta lagi
Að þessu sinni heldur launafólk upp á baráttudag sinn með
kjarasamninga bundna fram á næstu öld. Það skýrir vafalaust
hvers vegna kröfur um stórbætt launakjör eru ekki meginefni
ávarpsins sem Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna í Reykjavík,
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja, Kennarasamband Islands
og Iðnnemasambandið senda frá sér í tilefni dagsins. Þar er
meiri áhersla lögð á önnur atriði svo sem að verja velferðar-
kerfið, beijast gegn spillingu í opinbera kerfinu og knýja á um
réttláta skattlagningu heimilanna. Allt eru þetta kröfur sem
snúa einkum að pólitískum stjórnvöldum.
í öðru lagi
Um leið og verkalýðshreyfingin horfir fram á veginn á baráttu-
degi sínum þarf hún að líta í eigin barm. Verkalýðsforystan
virðist ekki njóta mikils trausts samkvæmt skoðanakönnunum.
Auðvitað er það alvárleg mál fyrir stéttarfélögin ef þjóðin virð-
ist „bera meira traust til þeirra aðila sem verið hafa í farar-
broddi fyrir ýmsum skerðingum á kjörum launafólks en sínum
eigin forystumönnum," eins og Halldór Björnsson, formaður
Dagsbrúnar & Framsóknar, kemst að orði í forystugrein í
nýjasta fréttablaði félagsins. Lítil almenn þátttaka í starfsemi
félaganna, jafnvel í stjórnarkjöri þar sem tveir listar eru í boði,
er líka alvarlegt tákn um að eitthvað meira en lítið sé að.
1 þriðja lagi
Áberandi er hversu litlu hlutverki forystumenn í verkalýðs-
hreyfingunni gegna í æðstu valdastofnunum stjórnmálanna -
hvort sem er á Alþingi eða í stjórnum stærstu bæjarfélaganna.
Aður fyrr voru verkalýðsforingjar gjarnan í lykilstöðum í ís-
lenskum stjórnmálum. Það er liðin tíð, jafnvel í þeim flokkum
sem kenna sig við alþýðuna. Að undanförnu hafa ýmsir for-
ystumenn í hreyfingunni lagt áherslu á að félagshyggjuflokkar
taki höndum saman. Þeir virðast reiðubúnir að leggja sitt lóð
á vogarskál sameiningar á vinstri væng stjórnmálanna, enda
getur hún aukið pólitísk áhrif verkalýðshreyfingarinnar.
Elías Snæland Jónsson.

Breyttir tímar
Það vekur sérstaka athygli að
útgerðarmaður og fiskvinnslu-
forstjóri skuli hafa orðið hlut-
skarpastur í kapphlaupinu um
að eignast Hamragarða í
Reykjavík, húsið þar sem
Hriflu Jónas bjó seinasta hluta
ævinnar. I Degi í gær var upp-
lýst að fjölmargir aðilar hafi
sóst eftir þvf að eignast húsið
sem er bæði glæsilegt og sögu-
frægt, og að á endanum hafi
það verið Sighvatur Bjarnason,
ungur forstjóri úr Vestmanna-
eyjum, sem gat boðið hæst.
Óhjákvæmilegt er
í framhaldi af þess-
um kaupum annað
en fagna því að út-
gerð og fiskvinnsla
skuli vera orðnar
svo arðbærar grein-
ar að enginn geti við
þær keppt í fast-
eignakaupum í
miðri Reykjavíkur-
borg.
Framsókn
og kirkjan
Þeim mun athyglisverðari
verður þessi styrka fjárhags-
staða útgerðarinnar og
kannski sérstaklega Vinnslu-
stöðvarinnar í Eyjum, að það
voru engir aukvisar sem buðu
á móti Sighvati. Þarna var
Framsóknarflokkurinn að
reyna að koma sér þaki yfir
höfuðið eftir að hafa verið á
götunni um nokkurra missera
skeið. Þó húsnæðismál fram-
sóknarmanna hafi verið í upp-
námi frá því að NT ævintýrinu
lauk er hins vegar ljóst að þar
fer flokkur með stórt og kröft-
ugt bakland sem getur safnað
miklum peningum ef á þarf að
halda. Annar keppinautur Sig-
hvatar í Vinnslustöðinni var
Sighvatur Bjarnason i
V/nnslustödinni í Vest-
mannaeyjum.
heldur ekki á flæðiskeri stadd-
ur. Það var sjálf kaþólska kirkj-
an og hefur hún sjaldan mikl-
að fyrir sér hlutina ef hún hef-
ur talið sig þurfa að kaupa
hús.
Staða sjávarut-
vegs
En sjávarútvegsmógúllinn í
Eyjum lagði báðar þessar
miklu stofnanir að velli, kirkj-
una og Framsóknarflokkinn.
Garra sýnist það
vera til marks um
breytt styrkleika-
hlutföll í íslensku
samfélagi. Árum
saman hefur sjávar-
útvegurinn verið í
þeirri stöðu að helst
hefur ekki mátt
anda á hann svo
hann fari ekki á
hausinn. Þar hefur
Vinnslustöðin ekki
verið nein undan-
tekning. Allan þenn-
an tíma hefur sjávar-
útvegurinn búið við
ríkulegan skilning lands-
manna á stöðunni og sérstak-
lega hafa framsóknarmenn
verið óþreytandi á að útskýra
að ekki megi Ieggja álögur á
sjávarútveginn á meðan hann
er í þessari erfiðu stöðu. Nú
þegar sjávarútvegsforstjóri
gróflega yfirbýður framsóknar-
menn og neitar þeim um Iang-
þráð og eftirsóknarvert heimili
hljóta þeir líka, eins og aðrir,
að sjá að það eru breyttir tím-
ar hjá greininni. Sjávarútveg-
urinn er risinn úr öskustónni,
hans tími er kominn.
GARRI.

STEFÁNJÓN
HAFSTEIN
skrifar
Á baráttudegi verkalýðsins stend-
ur eitt mál ofar öðrum. Aldrei
þessu vant ekki kjararánið. Ekki
jafnlaunastefna. Ekki samningar
sem felldir hafa verið úr gildi.
Ekki aðför að réttindum og ekki
heldur nauðsyn jafnréttis. Heldur
eyðimörk.
í þessari eyðimörk er framtíðar-
auður landsins. Sú auðlind heitir
„ósnortin víðerni". Nú á að taka
hálendið og færa undir fámennis-
stjórn nokkurra hreppa sam-
kvæmt landamerkjum sem ör-
lagasaga íslensku sauðkindarinn-
ar skóp þegar hún rótnagaði það.
Færa á yfirráð örfárra manna
lengst inn í land, svo langt að
þaðan snéri enginn maður öldum
saman sem þangað villtist. Jökul-
heimar fara undir stjórn „aðliggj-
andi sveitarfélaga" eins og það er
orðað á órökvísan hátt um þau
Iönd sem hæst ber í byggð. Sá
verkalýður sem í dag fagnar sín-
um degi verður sviptur rétti til
landsins. Sá réttur verður skipu-
Land í þjóðareign
Iagður með stjórnvaldsaðgerðum
í hendur örfárra manna sem
munu í reynd hafa forræði með
hálendinu og ráða framtíð þess.
Þetta er frekleg aðför að al-
mannahagsmunum.
Vakning
Síðustu daga hefur orðið
vakning í samfélaginu. I
öllum stjórnmálaflokkum
er fólk sem er í mjög
harðri, tilfinningaþrung-
inni og rökvissri andstöðu
við þann hluta frumvarps
til sveitarstjórnarlaga sem Drottning háiend-
varðar hálendið. Á síðustu 's'ns-
stundu virðist sem tekist
hafi að koma í veg fyrir að þetta
mál verði knúið í gegn. Jafnaðar-
menn hafa staðið fastir fyrir frá
upphafi með Rannveigu Guð-
mundsdóttur í broddi fylkingar;
Kvennalistinn með Kristínu Hall-
dórsdóttur; Olafur Orn Haralds-
son formaður umhverfisnefndar
sem virðist heillum horfinn undir
öryggri forystu félagsmálaráð-
herra og umhverfisráðherra. Þeir
mætu menn verða að hugsa sinn
gang. Krafan um að hálendið
verði ein skipulagsheild er full-
komlega rökrétt. Krafa alls al-
mennings í landinu um jafnan
rétt til þess að ráða mál-
um þess jafngildir engan
veginn vantrausti á þau
sveitarfélög sem um er að
tefla. Þessi krafa er jafn-
réttiskrafa. Krafa um að
fólk verði í fyrirrúmi.
lagsins
staðið hetjulega gegn eigin flokki
Þmgmenn þéttbýlis
Um þátt Alþýðubanda-
í þessu máli virðist það
helst hægt að segja að því hafi
tekist að sannfæra sjálft sig um
að tekist hafi að fá einhveijar þær
breytingar í gegn sem fullnægðu
hagsmunum verkalýðs á mölinni.
í því finnst EKKI EINN þing-
maður sem ekki er tilbúinn að
semja sig að niðurstöðu sem
skiptir hálendinu upp í smáræm-
ur inn á jökla og sviptir allan al-
menning áhrifum. Sem betur fer
virðist einkar klaufaleg málsmeð-
ferð stjórnarliða hafa kveikt á
perunni hjá flokknum sem kenn-
ir sig við alþýðu, nóg til að hann
samfylki með hinum flokknum
sem það gerir til að fá málinu
frestað til hausts.
Um það furðufyrirbrigði sem
gegnir því rismikla nafni Sjálf-
stæðisflokkur gilda engin lögmál
stjórnmálafræða né rökvísi. Hvað
á flokkurinn marga þingmenn í
Reykjavík og Reykjanesi, Akureyri
og Vestíjörðum? Svo aðeins séu
nefnd nokkur héruð sem flokkur-
inn er tilbúinn að svipta tilkalli til
hálendisins? Hvað er öll þessi
hersing að hugsa? Hugsar hún yf-
irleitt?
Á baráttudegi verkalýðsins
stendur eitt stórt baráttumál og
bíður úrslita á næstu dögum:
ósnortin víðerni, land í þjóðar-
eign.

Ætlarþú í kröfugöngu
1. maí?
Herdís Sigurbergsdóttir
Jyrirliði íslandsnieistaraliðs Stjörn-
tinnar í handbolta.
„Nei, al-
veg
áreiðan-
lega
ekki.
Fjöl-
skyldan
á frí 1.
maí - og
það ger-
ist nú
ekki oft
á þessum bæ - og þeirrar sælu
ætlum við alveg áreiðanlega að
njóta með öðrum hætti en að
þramma í kröfugöngu."
Júlíus VífiH Ingvarsson
framhvæmdastjóri og í 4. sæti á lista
Sjálfstæðisfloldtsins í Reykjavík.
„Sumir
líta því
miður á
gönguna
1. maí
með
svipuð-
um aug-
um og
sumir
trúmenn
líta á
kirkjusókn. Að þeir sem mæti
ekki séu ekki baráttubræður. Eg
mun ekki mæta í kröfugönguna í
dag, en það segir ekkert um af-
stöðu mína til frídags eða bar-
áttu launafólks."
Helena Eyjólfsdóttir
tryggingafulltrúi á Akureyri.
„Nei, ég
ætla
ekki að
vera í
bænum.
Eg ætla
austur á
Vopna-
fjörð að
heim-
sækja
þar dótt-
ur mína
og hennar fjölskyldu, sem þar
búa. Á samkomur 1. maí hef ég
ekki farið síðan ég var barn, þeg-
ar ég fór með pabba.“
Jónína Benediktsdóttir
„Nei, ég
verð að
vinna.
Er með
nám-
skeið í
lífeðlis-
fræði.
Eg mun
þess í
stað
hugsa
hlýlega til hinna vinnandi stétta í
landinu - einsog ég geri alltaf.
Aðalmálið að mínu mati er að
hinar vinnandi stéttir í landinu
fái hærri laun svo þær geti lifað
lífinu lifandi."
líkanisþjálfari.