Dagur - 01.05.1998, Blaðsíða 7

I
X^wr
ÞJÓÐMÁL
FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1998 - 7
1
i
Kröfuganga í Reykjavík á 1. maí. Meðal krafna verkafólks er útrýming atvinnuleysis, sanngjarnara skattakerfi og fjölskylduvænt samfélag.
Laimaiiiisréttið
verði leiðrétt!
1. maí ávarp Fulltriia
ráðs verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík,
BSRB, Iðnnemasam-
bands íslands og
Kennarasambands ís-
lands.
Islenskt þjóðfélag tekur örum
breytingum. Verkalýðshreyfingin
á þar stóran þátt. Með kjara-
samningum í byrjun þessa ára-
tugar lagði hún grunninn að
þeim stöðugleika í verðlagi sem
nú ríkir. I síðustu samningum
náði verkalýðshreyfingin fram
nokkurri kaupmáttaraukningu
en mikið vantar á að almenn
taxtaiaun séu viðunandi.
Enn höggva stjórnvöld í vel-
ferðarkerfið. Sameiginleg velferð
er betur tryggð með velferðar-
kerfi en markaðskerfi. Heilbrigði
er ekki markaðsvara heldur nátt-
úrulegt ástand sem fer hvorki
eftir framboði eða eftirspurn.
Sama á við um ýmsa samfélags-
lega þjónustu. Stjórnvöld hafa
stofnað til mestu fjármagns-
flutninga Islandssögunnar. í
sjávarútvegi gengur sameign
þjóðarinnar kaupum og sölum í
stórfelldu gróðabraski og vel-
stæðar ríkisstofnanir eru færðar
ijármagnseigendum á silfurfati.
A undanförnum vikum hefur
komið í ljós mikil spilling hjá
æðstu stjórnendum Landsbanka
íslands. Það vekur grunsemdir
um að vfðar kunni að vera pottur
brotinn í siðferði stjórnenda fyr-
irtækja og stofnana. Mikilvægt
er að fulltrúar almennings hafi
jafnan fullan aðgang að öllum
upplýsingum um laun og önnur
kjör æðstu stjórnenda. Kjör eiga
ekki að vera felumál.
Gervifyrirtæki
Gervifyrirtæki og gerviverktaka
af ýmsu tagi er undankomuleið
frá sköttum og öðrum skyldum
sem ber að taka á af fullri hörku.
Samtök launafólks fordæma
harðlega „svarta atvinnustarf-
semi“ þar sem skattsvikarar
koma sér undan samfélagslegum
skyldum en ætlast samt til þess
að eiga rétt á samfélagslegri
þjónustu.
Þrátt fyrir að í síðustu kjara-
samningum hafi náðst fram
breytingar á skattlagningu heim-
ilistekna eru þær skattlagðar
meir en aðrar tekjur. Samtök
launafólks leggja ríka áherslu á
réttláta skattlagningu og gera
kröfu til þess að atvinnuvegirnir
greiði meira til reksturs samfé-
lagsins. Hins vegar hafa stjórn-
völd lagt áherslu á að létta skött-
um af fyrirtækjum og arði af rek-
stri.
Vel menntað launafólk
Ríkustu þjóðir heims stefna
hraðbyri í átt til þekkingarsamfé-
lags en rannsóknir, þróun og sí-
menntun eru aðalsmerki þess.
Ef við stefnum á þekkingarsam-
félagið verðum við að breyta
meðal annars skattastefnunni.
Þvi er nauðsynlegt að gera skat-
ta af rekstri, umhverfi og auð-
Iindum gildari en nú. Skattar
eiga að vera stjórntæki til um-
hverfisverndar auk þess að stan-
da undir kostnaði við velferðar-
kerfið og þekkingarsamfélagið.
Þá verður vel menntað launafólk
að auðlind sem gerir okkur sam-
keppnishæf á erlendum vett-
vangi. Til þess er nauðsynlegt að
byggja upp fjölbreytt starfs-
menntakerfi og öfluga símennt-
un sem mun leiða landið inn í
nýja öld tækni, framfara og tæki-
færa.
Heldur hefur dregið úr at-
vinnuleysi. Eftir sem áður eru
þúsundir einstaklinga án at-
vinnu. Atvinnuleysi kvenna er
mun meira en karla enda hefur
hefðbundinn starfsvettvangur
kvenna einkum orðið fyrir barð-
inu á niðurskurði genginna ára.
Atvinnuleysi er smánarblettur
sem samfélaginu ber skylda til
að afmá.
Fjölskyldan
Samvera foreldra og barna er
besta vörnin gegn fíkniefna-
neyslu ungs fólks. I Ijósi vaxandi
fíkniefnaneyslu er nauðsynlegt
að búa betur að fjölskyldulífi.
Það verður best gert með því að
gera íjölskyldum kleift að lifa
mannsæmandi lífi af dagvinnu-
tekjum. Fjölskyldunni er lífs-
nauðsynlegt að tekið sé tillit til
hennar í bótakerfinu og sam-
ræma bótakerfið þannig að ungu
fólki sé gert kleift að hefja sam-
búð. Nú falla allar bætur til ein-
stæðra foreldra niður við upphaf
sambúðar en samsköttun hefst
ekki fyrr en ári síðar. Þetta órétt-
læti kemur beinlínis í veg fyrir að
fólk hefji sambúð og ýtir undir
hjónaskilnaði.
Samtök launafólks hafa alla
tíð gert kröfu til mannsæmandi
launa fýrir 8 stunda vinnudag.
Atvinnurekendur og ríkisvald
hafa verið helsta hindrunin í
vegi þess. Þegar verkalýðshreyf-
ingin er sökuð um óbilgjarnar
kaupkröfur er launafólk að gera
kröfur um mannsæmandi laun
fyrir dagvinnu. Þá er verkalýðs-
hreyfingin að gera kröfu til betra
fjölskyldulífs. Þá er launafólk að
gera kröfu til meiri samveru for-
eldra og barna. Einmitt þá eru
atvinnurekendur helsta hindr-
unin fyrir betra fjölskyldulífi
launafólks.
Samkvæmt kjarasamningum
fá karlar og konur sömu laun fyr-
ir sömu vinnu. Hins vegar
ákveða atvinnurekendur að
greiða körlum og konum ekki
sömu laun fyrir sömu vinnu. Það
munu þeir gera á meðan hefð-
bundinn og lögbundinn munur
er á fjölskylduábyrgð karla og
kvenna. Akvæði kjarasamninga
um rétt til fjarvista og launa
vegna veikinda barna ber að
stórbæta. En meira þarf til. Að-
kallandi er að jafna rétt og skyld-
ur foreldra til fæðingarorlofs.
Verðtryggiog
Nú eru 15 ár Iiðin frá því að
hætt var að greiða verðbætur á
laun. Þá voru gefin fyrirheit um
að afnema verðtryggingu á lán-
um þegar verðlag hefði haldist
stöðugt um nokkurn tíma. Við
þau fyrirheit hefur ekki verið
staðið. Enn eru húsnæðislán
verðtryggð þrátt fyrir að verð-
bólga hafi verið lítil undanfar-
andi 5 ár. Löngu er orðið tíma-
bært að verðtrygging verði af-
numin af húsnæðislánum. Ekk-
ert þeirra ríkja sem við miðum
okkur við hefur verðtryggingu á
húsnæðislánum. Engin rök
mæla með því að vextir af hús-
næðislánum ráðist af verðlagi á
neysluvöru. Nú stefnir jafnvel í
að húsnæðislán hækki vegna
kostnaðar við að breyta inni-
haldslýsingu á umbúðum
neysluvöru! Er ekki mál að linni?
Húsnæöisfnunvarpid
Félagsmálaráðherra fyrirhugar
breytingar á félagslega húsnæð-
islánakerfinu. Frumvarp hans
miðar að því að leysa sveitarfélög
úr þeirra eigin snöru jafnframt
því að leysa rfkissjóð undan því
að leggja fram fé til félagslegra
íbúðalána. Megin tilgangur
frumvarpsins er að leysa vanda
annarra en skjólstæðinga félags-
Iega íbúðakerfisins. Verkalýðs-
hreyfingin mótmælir harðlega
vinnubrögðum ríkisstjórnarinnar
við afgreiðslu húsnæðisfrum-
varpsins og krefst þess að því
verði vísað frá og viðræður tekn-
ar upp við verkalýðshreyfinguna
um framtíð félagslega húsnæðis-
kerfisins.
Samtök launafólks ganga nú
fram undir kjörorðinu: Sterkari
saman. A þessari öld hefur sam-
staða launafólks skilað veruleg-
um árangri við uppbyggingu vel-
ferðarþjóðfélagsins. Þeirri bar-
áttu lýkur aldrei. I umróti sam-
tímans eru sterk öfl að verki sem
vilja feiga þá hugsun sem vel-
ferðarkerfið er reist á. Þess
vegna er mikilvægt að launafólk
standi vörð og snúi bökum sam-
an í sameiginlegum hagsmuna-
málum.
Mörg sóknarfæri eru sjáanleg
ef við sarheinum krafta okkar:
Útrjhnum atvinnuleysi.
Tryggjum réttlátari skiptingu
þjóðarauðsins.
Eflum velferðarþjónustuna.
Sanngjarnara skattakerfi.
Sátt um húsnæðiskerfið.
Eyðum launamisrétti.
Enga launaleynd sem hylur
launamisrétti.
Burt með gervifyrirtæki og
gerviverktöku.
Upprætum svarta atvinnu-
starfsemiFjölskylduvænt samfé-
lag
J l