Dagur - 13.05.1998, Blaðsíða 1

1
„Myndimarfrá Mósambík
em tilfinningaverk. Þærlýsa
stríði og harðræði. Mikilli
grimmd. Flótta og endur-
komu. Þærsegja sögu. “
Þetta segir Jóhann Þorsteinsson hjá Þró-
unarsamvinnustofnun Islands en það er
hann sem á hvað stærstan þátt í því að
myndlistarsýning frá Afríkuríkinu Mósam-
bík verður að veruleika á Listahátíð 1998.
Myndlist frá Afríku sést sjaldan á Islandi
og því má segja að sýningin sé einsdæmi.
Það eru verk þriggja mósambískra lista-
manna sem verða sýnd í Ráðhúsi Reykja-
vfkur frá 17. maí til 7. júní. Listamennirn-
ir sem sýnd verða verk eftir eru Chissano,
Mucavele og Malangatana en allir eiga
þeir það sameiginlegt að hafa alist upp við
fátækt úti á Iandi, hafa haldið ungir til
borgarinnar, kynnst listamönnum og hafið
fyrir þeirra tilstuðlan eigin listferil.
Allt okkur í óhag
Þar sem Jóhann er starfsmaður Þróunar-
samvinnustofnunar íslands í Mósambíkvar
hann beðinn að taka það að sér að velja verk
þessara þriggja listamanna fyrir sýninguna
og koma þeim hingað til lands. Hann segir
þetta hafa verið þægilegt „hobbí" í upphafi
sem hafi undið upp á sig. Mikill timi hafi
farið í að finna og velja réttu verkin og eins
það að tala fólk til. A þessum slóðum sé
skrifræðið mikið og ákveðið orðalag hafi
þurft til að hlutimir gengju vel fyrir sig.
Leyfi hafi þurft frá Ríkislistasafninu og toll-
yfirvöldum að hreyfa verkin til og nauðsyn-
legt hafi verið að fylgjast vel með hlutunum
til að ekkert óæskilegt færi ofan í kassana og
hingað upp til íslands.
Eftir að hafa valið verkin og gengið frá
tilskildum leyfum þurfti að koma verkun-
um til Jóhannesarborgar. Og það gekk
sannarlega ekki þrautalaust fýrir sig.
„Þetta gekk allt hægt og rólega eins og
hlutirnir ganga í Mósambík. Það var hins
vegar þrem dögum fyrir áætlaðan flutning
sem allt fór að snúast okkur í óhag. Flutn-
ingafyrirtækið brást, við áttum ekki að fá
verk eins listamannsins afhent og allt leit
út fyrir að annað flutningafyrirtæki sem
við leituðum til ætlaði að bregðast okkur á
Iokadegi, sem var 30. apríl.“
Þurfti að hagræða sann-
leikauunt
Aðal vandamálið snéri þó að landamærum
Mósambík og Suður-Afríku, en þeim er
Iokað klukkan þrjú, og kassamir urðu að
komast þar í gegn fyrir 1. maí, sem er frí-
dagur, annars hefði allt farið úrskeiðis.
„Klukkan tólf á hádegi þann 30. apríl átti
eingöngu eftir að fá yfirlýsingu ffá tollinum
um að kassamir mættu fara úr landi en þá
var þess krafist að við opnuðum kassana aft-
ur. Eg neitaði því og stóð í stappi til tvö en
þá fengum við að fara í gegn. Ég býst við að
tollaramir hafi haldið að við væmm búnir
að missa af landamærunum og þess vegna
sagt já, of seint að sjálfsögðu, sem þýðir að
ég borgaði ekki réttum aðila nógu mikið til
að hlutimir gengju smurt fyrir sig. Það er
alltaf svolítið erfitt að komast að því hverj-
um er best að borga. Oft eru það smákarlar
sem menn ráða ekkert við, ekki embættin
sem slík,“ segir Jóhann.
Tveggja tíma akstur var að landamær-
unum sem þýddi að klukkan var orðin
fjögur þegar flutningabíllinn renndi þar
að. „Eg var orðinn æði stressaður á þess-
um tfma en á einhvern óútskýranlegan
hátt tókst að fá bílinn í gegn. Með óskap-
legum látum að vísu og með því að hag-
ræða sannleikanum verulega.“
Gekk að lokum með látiun
Verkin em komin til Islands og segir Jóhann
þau lýsa skapandi hugsun listamannanna
þriggja. „Chissano er einn þekktasti lista-
maður Mósambík. Hann vann aðallega í
tré, stein og jám. Malangatana er álitinn
einn besti málari Afríku og er ákaflega fjöl-
hæfur Iistamaður. Hann tók á sínum tíma
þátt í sjálfstæðisbaráttu landsins og sat í
hálft annað ár í fangelsi sem pólitískur
fangi. Mucavele er „naívisti" og með sér-
stakan stíl. Myndimar hans eru frekar svip-
aðar og mér dettur það helst í hug að hann
sé enn að leita að listinni.“
Sammerkt eiga verk listamannanna
þriggja frá Mósambík það að vera tilfinn-
ingaverk. „I þeim túlka listamennimir þjóð-
líf lands síns. Land í stríði sem fylgir mikil
grimmd og harðræði þannig að íbúamir
Jóhann Þorsteinsson starfsmaður Þróunarsamvinnustofnunar Islands í Mósambík. Hann á stóran fjýja en j,orna margjr hejm aftur petta eru
þátt í því að myndlistarsýning afrískra listamanna verður á Listahátíð. mynd pjetur. ákaflega sterkar myndir og ég ætla rétt að
vona að fólki þyki sýningin einstök." HBG
BJÓÐUM ÚRVALS
ÚTSÆÐI
Aburður, yfirbreiðslur og öll verkfæri sem til þarf
Ráðgjöf sérfræðinga um garð- og gróðurrækt
GRÓÐURVÖRUR
VERSLUN SÖLUFÉLAGS G A R Ð Y RKJUMANNA
SmiSjuvegi 5 • 200 Kópavogi • Sími: 554 321 1 • Fax: 554 2100