Dagur - 06.08.1998, Blaðsíða 5

I

FIMMTUDA GUR 6.ÁGÚST 1998 - 21
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU
„Leitin að smrkinum
eryfirskrift samsýn-
ingar tólfþýskra og ís-
lenskra myndlistar-
manna sem nú stendur
yfir í Nýlistasafninu.
Yfirskriftin er eftir samnefndum
ljóðabálki Lewis Caroll. Leitin
er útgangspunktur, en vegvisir-
inn er ekki ýkja nákvæmur; autt
sjókort.
Það var eðlilegt og sjálfsagt að
velja saman þýska og íslenska
myndlistarmenn og senda þá tvo
og tvo saman í leit að snarkin-
um. Annar sýningarstjórinn,
Michael Glasmeier, er þýskur og
hinn, Hjálmar Sveinsson, ís-
lenskur. Báðir eru menntaðir í
heimspeki og lágu leiðir þeirra
saman á námsárum Hjálmars í
Berlín, þar sem Glasmeier er
háskólakennari. Þeir sáu um að
velja saman myndlistarpörin og
koma á sambandi þeirra. Hver
og einn fékk síðan sendan ljóða-
bálk Lewis Caroll sem heitir
Leitin að snarkinum. Ljóðið seg-
ir frá nokkrum landkröbbum
sem fara í sjóðferð í leit að
snarki. Kapteinninn hefur með-
ferðis heldur óvenjulegt sjókort,
því þar er ekki nokkur merki að
finna önnur en áttirnar:
Stórt landabréf keypti hann,
þar sást bara sjór,
það sýndi ekki af landi neinn
vott:
Um mannskapinn bylgja af
fögnuði fór
er þeirfundu hve kortið var
gott.
Með þetta erindi og 140 önn-
ur að leiðarljósi var myndlistar-
mönnunum tólf gert að búa til
verk á sýninguna. Hjálmar
Sveinsson segir að ekki hafi ver-
ið ætlast til þess að listamenn-
irnir reyndu að myndskreyta
ljóðið eða koma með skýringu á
tilveru snarksins, sem að sjálf-
sögðu er ekki til. „Okkur fannst
nauðsynlegt að leggja af stað
með útgangspunkt,“ segir
Hjálmar, þess að núllpunkturinn
sé ekki síður við hæfi en hver
annar.
Landslag í spegli ljósmynda
Eitt er víst, ljóðabálkurinn hafði
mismikil áhrif á listamennina
tólf. Þegar gengið er inn um dyr
Nýlistasafnsins á jarðhæð koma
gestir fyrst að verkum Tuma
Magnússonar og Antje Dorn,
sem Hjálmar segir okkur að hafi
strax náð saman. „Antje er mál-
ari eins og Tumi. Verk hennar
minna um margt á verk Tuma
þegar hann var að byrja, því hún
málar hversdagslega hluti.“
Þarna sýnir Antje þó ekki hefð-
bundin málverk. Nær væri að
segja að hún hafi teiknað óræð
form á veggi salarins með marg-
litum garðslöngum sem hún síð-
an skreytir með táknum. Tumi
hins vegar heldur sínu striki og
brýtur á hugkvæman hátt
ramma hins hefðbundna mál-
verks. Striginn hans virkar eins
og segull á marglita málningar-
punkta sem dreifast um allan
sal, en sameinast í einni
„klessu" á striganum.
I salnum íyrir neðan hanga
Ijósmyndir Hrafnkels Sigurðs-
sonar af tærum vetrarstillum ís-
lensks landslags og kallast á
þvert yfir salinn. Hrafnkell
skeytir saman tveimur ljósmynd-
um í eina, en sú mynd sem
hverfur bakvið fremri myndina
„speglast" í ffemri myndinni á
veggnum á móti, og öfugt.
Hrafnkell var í sambandi við
þýsku myndlistarkonuna Inge
Mahn, en verk hennar er hvergi
sjáanlegt á þessum stað; því hef-
ur verið komið fyrir í dyragætt á
miðhæðinni. Þar gerir fífilgul
vindsæng sér far um að leika
súlu.
Verk Huldu Hákonar og Grethe
Peschken mynda óvænta heild í
Bjarta sal.
Óræð vera veltist um
Fyrir neðan verk Hrafnkels, í
Gryfjunni, fer heilmikil starf-
semi fram. Þar hafa Asta Olafs-
dóttir og Wolfgang Muller opn-
að Goethe stofnun, sem þau
starfrækja af krafti þann tíma
sem sýningin stendur. Það má
kannski velta þvf fyrir sér hvern-
ig hægt sé að kalla framtakið
myndlist, og vísa í því sambandi
á þýska listamannin Joseph Beu-
ys, sem leit á allt sem hann
gerði sem „þjóðfélagslejgan
skúlptúr'. Goethe stofnun Ástu
og Wolfgangs er svo sannarlega
slíkur skúlptúr, því listamenn-
irnir vonast til að gjörningurinn
muni hafa áhrif á varanlega
endurreisn stofnunarinnar.
Á miðhæðinni er allt annað
andrúmsloft, en hún skiptist í
þrjá sali. Fyrst er Setustofan
með verkum Hannesar Lárus-
sonar og Tinu Born. Tina sýnir
teikningar af svörtum hnullung-
um, sem líkjast helst loftstein-
um og virðast svífa um veggina í
kyrrstöðu. Þessir steinar gætu
allt eins verið snarkurinn, nema
hann búi í haglega hönnuðu
kassahúsi Hannesar á gólfinu.
Þar mátti á opnunardaginn
greina óræða veru inn um þak-
glugga, sem veltist um.
Fótboltahetjur og
knunmaskuð
I Svarta og Bjarta sal eru verk
eftir þtjá listamenn. Magnús
Pálsson fær sess heiðursgests
sem sýnir myndbandsverkið
„Eye talk 11“ í Svarta sal. Ein-
hverjum þýsku listakvennanna
fannst verkið ögrandi, að sögn
Hjálmars; á stóru tjaldi sést and-
lit listamannsins þylja eintóna
texta með kinnina þétt upp að
nöktu kvenmannsbrjósti sem
lyftist og hnígur af illa duldum
ekkasogum.
I Bjarta sal sýna saman Hulda
Hákon og Grethe Peschken.
Hulda sýnir brjóstmyndir af fót-
Neyðarskýli Úskar Vilhjálmsdóttur
sem sýnir með Danielu von
Waberer.
boltaköppum, sem trjóna upp á
vegg við enda salarins. Grethe,
sem fæst mest við að endur-
skapa rými, hefur tekist að gefa
salnum alveg nýtt yfirbragð með
því að mála á veggina metersháa
okkurgula rönd. Þessi tiltekni
litur segir Hjálmar að sé sérlega
þýskur. Hann felur í sér eitthvað
gamalt og þungt, en veggfóður-
mynstrið sem Grethe hefur sett
á ljósaskerm hangir niður úr
loftinu, er í sama stíl. Gulgrænt
mynstur nær yfir heíming
skermsins á móti ljósmyndum af
líflausum austur-þýskum
krummaskuðum. Allt þetta rím-
ar svo sérlega vel við fótbolta-
hetjur Huldu að það kallar fram
í hugann mynd af hvapholda
knattspyrnuaðdáanda með stóra
bjórkrús í annarri hendi.
Síðasti áfangastaður leitarinn-
ar er neyðarskýli Oskar Vil-
hjálmsdóttur á efstu hæðinni.
Líkt og félagar hennar í Gryij-
unni er Ósk með nýlega frétta-
viðburði í huga. Neyðarskýlið er
vandlega búið viðlegubúnaði,
væntanlega ætlaður þeim sem
Ieggjast út til að bjarga nátt-
úruperlum, sem þeir síðar meir
eiga eftir að dást að í sjónvarp-
inu. Fyrir utan skúrinn getur
hins vegar að líta borgarlandslag
Danielu von Waberer, sem sýnir
skyggnur frá Berlín. Á myndun-
um birtist okkur einnig ókenni-
legt ofvaxið líffæri sem Daniela
hefur stillt upp á ólíklegustu
stöðum í Berlín.
Leitinni að snarkinum er lok-
ið. I bili. Þeim sem efast um að
hann hafi fundist í Nýlistasafn-
inu skal bent á að leitinni verður
haldið áfram með sömu áhöfn, í
Berlín á næsta ári. -MEÓ
Tumi Magnússon hefur sprengt alla
ramma utan af málverkinu.
■ MENNIIUGAR
LÍFID
Kvöld-
skemmtun
íformiljóða
Ljóðídivöld þurfa eltki
endilega að vera grafal-
varleg. í„Heimi Ijóðs-
ins“ verður léttara yfir
hlutunum en þó allt með
fullum metnaði.
„Það hefur sprottið upp úr
umræðunni innan Gilfélags-
ins að reyna á einhvern hátt
að auka þátt bókmennta í
starfseminni. Myndlist er
nokkuð ráðandi hjá okkur og
töluvert er um tónlist. Bók-
mennta- og leiklistaþáttinn
hefur vantað," segir Sigurður
Jónsson gjaldkeri Gilfélagsins.
Sigurður stendur fyrir Ijóða-
kvöldinu „Heimur ljóðsins."
Lausara 1 reipuniun
Hugmynd Sigurðar er að gera
ljóðavöku að kvöldskemmtun.
„Þetta er ákveðin tilraun. Eg
vil reyna að gera kvöld-
skemmtun sem er kannski að-
eins lausari í reipunum og
ekki jafn grafalvarleg eins og
ljóðakvöld vilja vera. I því felst
að reyna að brjóta þetta upp
með tónlist
og spjalli.
Engu að síð-
ur verður
þetta með
fullum metn-
aði fyrir
hönd ljóðsins
og ljóðið
verður
þungamiðj-
an.“
Sigurður
hefur fengið
listunnand-
ann Arthúr
Björgvin
Bollason til liðs við sig ásamt
rithöfundunum Guðmundi
Andra Thorssyni og Steinunni
Sigurðardóttur. Nokkur leynd
hvílir yfir eíhisskránni og að
nokkru leyti verður hún spiluð
eftir hendinni. „Þau sjá alger-
lega um efnisvalið, val á tón-
list og dagskrána að öllu leyti.
Eg set upp rammann fyrir
þetta.“ Lesin verða Ijóð og
þýðingar og farið verður langt
aftur í aldir. „Það verður kom-
ið við á helstu menningar-
svæðunum eins og í Grikk-
landi, Austurlöndum, Rómar-
ríki og svo síðast í Evrópu.
Heimur ljóðsins er stór,“ segir
Sigurður.
Reynt að gera ljóðið
aðgengilegra
Deiglusalurinn verður skreytt-
ur að einhverju leyti og mun
Aðalheiður Eysteinsdóttir
myndlistarkona sjá um það.
„Hún ætlar að búa salinn í
einhvers konar hátíðarbúning
og búa til í hann ákveðinn
karakter.“ Sigurður segist ekki
vilja uppljóstra hvernig salur-
inn verði skreyttur, menn
verði bara að koma og sjá.
Umhverfið eigi þó að vera
huggulegt og rómantískt. -JV
S____________________>
Arthúr Björgvin
Bollason verður
sögumaður í
„Heimi Ijóðsins."