Dagur - 14.11.1998, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 14. NÓVEMRER 1998 - 27
Tfc^HT-
t v I;ftcftr
UMSJÓN:
VIGDÍS
STEFÁNSDÓTTIR
Tex-Mex matur
Sterkkryddaður matur
frá heitum löndum
verður sívinsælli hérá
landi. Frá Mexíkó og
Texas kemurmatur
sem erskemmtileg
blanda afhefðbundn-
um kjötréttum Texas-
búa og baunakássum
Mexíkós ásamt með-
læti semgjaman er
grænmetispestó.
Nautakjöt er það fyrsta sem
kemur í hugann þegar matar-
gerð í Texas er rædd. Flottir
grillaðir nautakjötsbitar, heil-
steiktir kálfar á opnum eldi og
rif sem fitan lekur af þegar þau
eru etin. Enda ekki skrýtið þar
sem Texas er í hugum margra
eitt allsheijar nautabú með kná-
um kúrekum sem á kvöldin sitja
og syngja yfir varðeldi og mat.
Nábýli Texas við Mexíkó hefur
valdið því að matargerðarlistin
hefur blandast nokkuð og úr
hefur orðið svokölluð Tex-Mex
matarhefð sem byggist á því að
meira er notað af baunum og
grænmeti sem gjarnan er borið
fram með og á tortillum en það
er brauð sem búið er til úr maís-
mjöli. Tortillur eru margvíslegar
og má nefna burritos, mjúkar,
fylltar og vafðar tortillur,
enchiladas, fylltar vafðar tortill-
ur með sósu yfir og bakaðar,
nachos, steiktar tortilluflögur
með osti og
chilipipar
ofan á og svo
grillaðar þar
til osturinn
bráðnar.
Ekki má
gleyma quesadillas, tortillusam-
lokur sem gjarnan eru fylltar
grænum pipar og osti og svo hit-
aðar og tacos, mjúkar eða
stökkar eftir atvikum, fylltar
sósu og kjötblöndu, síðan brotn-
ar saman og borðaðar beint úr
hendi. Tortilluflögur sem líka
eru kallaðar totopos eru tortillur
skornar í átta fleyga og svo
steiktar
stökkar.
Gjarnan
bornar fram
með ídýfum
svo sem gu-
acamole og baunaídýfu. Og faj-
itas sem líka eru mjúkar tortill-
ur, fylltar kjöti og grænmeti og
bomar fram með sýrðum rjóma.
Bornar fram sjóðandi heitar,
beint af pönnunni. Síðast en
ekki síst eru það tostadas, steikt-
ar flatar tortillur með baunum
eða kjöti ofan á ásamt salati og
osti.
Risarækjur, vatnakrabbi, sjáv-
arhumar og kjúklingar spila
Setið að snæðingi á Tex-Mex veit-
ingahúsi í Houston. Þarna kom sæl-
legur kúreki og söng fyrir íslensku
gestina sem að gömlum og góðum
sið sungu fyrir hann til baka.
Sprengisandur varð fyrir valinu, fjall-
ar enda um íslenskan „kúreka“ og er
hæfilega dapurlegur. En kúrekinn
skemmti sér vel og nú eru íslending-
ar heimsfrægir I Houston.
stóra rullu í
Tex-Mex mat
ásamt laxi,
þar sem mat-
urinn er
stundum
kryddaður á
lævísan hátt,
oft þannig að það er ekki fyrr en
búið er að borða nokkra bita að
kryddið kemur í Ijós. Chilli
krydd er vinsælt í rétti, svo og
hvítlaukur og annar laukur og
fita mikið notuð. Bæði við elda-
mennskuna og svo er osturinn
oft á tíðum mjög feitur þannig
að sé hann látinn vera smástund
á diskinum sést fitulagið vel
meðfram honum.
Maisbrauð er ómissandi þátt-
ur máltíðarinnar og kallast það
cornbread. Svolítið þurrt brauð,
bakað líkt og skúffukaka en
skorið í feminga. Með því er
borið ffam smjör, rtiikið af
smjöri og stundum rjómaostur.
Það er auðvelt að baka korn-
brauð en það er best að bera
það fram strax og hafa það volgt
því það geymist ekki vel.
Kartöfluhýði er vinsæll for-
réttur og er gerður með því að
sjóða kartöflur, skera þær í Ijóra
hluta og taka
hluta af kart-
öflunni úr
hýðinu, þó
ekki nema
eins og helm-
inginn.
Steikja þær
Steikurnar í Texas eru engin smásmíði!
svo í olíu þar til þær eru stökkar
og láta renna af þeim á eldhús-
pappír. Strá salti yfir og bera
fram með sýrðum rjóma ef vill.
Þeir sem vilja fá svolítið krydd í
tilveruna setja hvítlaukskrydd,
chilli og koriander á hýðið áður
en það er borið fram.
Sýrður rjómi, guacamole og
tómatsalsa á vel við flesta ef
ekki alla Tex-
Mex rétti og
rifinn ostur
oft með. En
tómatsalsa er
gert með þvf
að blanda
saman 225 g af tómötum sem
búið er að skera í bita eða nota
tómata úr dós, 'A lauk, smátt
skornum, 1 rauðum chilli, smátt
skornum, 2 msk. sítrónusafa, 1
msk. tómatmauki og 2 msk. af
fersku koriander. Hrærið þessu
vel saman eða skellið andartak í
blandara.
Guacamole er avokadosósa,
búin til úr tveimur stórum
þroskuðum avokadó með safa úr
1 sítrónu sem hrært er saman-
við. Best er að setja þetta í
blandara. Þar út í má setja 'A
hvítlauksrif, pipar og salt. Sumir
vilja nota tómata út í þetta en
það er mjög misjafnt og vorlauk-
ur er stundum notaður. En það
ina.
er allt eftir smekk.
Það er ekki hægt að skilja við
Tex-Mex mat án þess að minn-
ast á eftirrétti og drykki. Pecan-
hnetur er víða að finna í upp-
skriftum og svo epli og kanill
sem notaður er bæði f kökur og
kaffi. Rjómi og rjómaostur er
líka vinsælt, svo og súkkulaði en
ótrúlega Iítið
fer íyrir ávöxt-
um.
Kunnastur er
kannski drykk-
urinn Marga-
rita sem búinn
er til úr 6 dl af
tequila, 2/ dl af Cointreu, safa
úr 10 lime ávöxtum eða 5
sítrónum. Þessu er öllu blandað
saman og það kælt.
Drykkir
Síðan á að kæla glösin, en þessi
skammtur dugar 10 manns, dýfa
brúnunum rétt sem snöggvast í
þeyttar eggjahvítur og síðan f
salt. Fylla með klaka og hella
ísköldum drykknum yfir. Brrrrr...
Svo má alltaf fá sér kaffi en á
því er enginn hörgull. Kanil-
kaffi, hnetukaffi og annað
bragðbætt kaffi sem yljar vel og
skilur eftir gott bragð í munni
og góðar minningar um máltíð-
■ MATAR
MOLAR
PúrrlauJair
hreinsaöur
Það eru oft sandkorn og smá-
steinar á milli Iaga á púrrlauk
og því er best að hreinsa hann
vel áður en hann er notaður
til átu. Skerið
Skerið Iaukinn því næst eftir
endilöngu tvívegis, þannig að
úr verði fjórir endar en gætið
þess að halda þeim saman við
rótina. Látið nú laukinn í
rúmgóða skál með köldu vatni
og hreyfið rösklega til að öll
óhreinindi losni.
Tómatar
afhýddir
Notið beittan hníf og skerið
Iítinn kross í hvern tómat.
Setjið þá í hitaþolna skál og
hellið sjóðandi vatni yfír þá.
Látið þá Iiggja í nokkrar sek-
úndur í vatninu og takið þá
svo upp og látið renna af
þeim. Nú á að vera auðvelt að
ná skinninu af.
Giunho
Gumbo er nafn sem oft sést á
matseðlum í suður- og suð-
vesturríkjum Bandaríkjanna,
auk Mexíkó og í Creolamat.
Gumbo er annað nafn á
Okra, sem er notað til að
þykkja súpur og kássur. Upp á
síðkastið hefur nafnið færst
yfir á réttina sjálfa, þannig að
kássur margar heita Gumbo-
eitthvað.
Böm og matar-
ofnæmi
Matarofnæmi eða mataróþol
er algengt hjá smábörnum en
oft og tíðum vaxa þau upp úr
óþoli í kringum 5-6 ára aldur-
inn. Þó ætti að gæta þess vel
að matur eins og fiskur og
hnetur geta valdið vandræð-
um til lífstíðar og hnetuof-
næmi er sérstaklega hættu-
legt.
V______________________/