Dagur - 26.02.1999, Qupperneq 3

FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1999 - 19
X^«r.
LÍFIÐ í LANDINU
Eruíslend-
ingarnám-
skeiðaþjóð-
in mikla?
Framboðið af
námskeiðum
virðist taka yfir
allt milli himins og jarðar og
fjöldi skóla sem býður upp á
styttri og Iengri námskeið, allt
frá einu kvöldi upp í eitt til tvö
ár. Endurmenntun, starfshæfni,
persónuleg hæfni, tómstundir.
Dagur ræddi við tvo skólastjóra
um námskeiðafýsi landans.
A hverju hausti og raunar út
allan veturinn birtast auglýsing-
ar og berast bæklingar um
bréfalúgur þar sem vakin er at-
hygli á námskeiðum sem al-
menningi standa til boða. Nám-
skeiðum um allt liggur mér við
að segja og fjarri mér að kvarta
undan þessum sendingum.
Allt milli...
Langar þig til að hanna eigin
arin? Viltu Iæra um karl á mörk-
um nýrrar aldar? Hefurðu áhuga
á aðferðum við að ná tökum á
streitu? Viltu læra skapandi
skrif? Langar þig til að lesa
Njálu með Jóni Böðvars-
ir. Frá arinhönnun til Egils sögu,
frá reiðmennsku til ritlistar.
Námsflokkar Reykjavíkur, Mím-
ir-TómstundaskóIinn, Rafiðnað-
arskólinn og Viðskipta- og tölvu-
skólinn, Kvöldskóli Kópavogs,
Menntasmiðja kvenna, Endur-
menntunarstofnun Háskólans,
öldungadeildir og fullorðins-
fræðsla í fjölda skóla og margt
fleira. Skólarnir eru margir og
margbreytileikinn í námsfram-
boði eftir því.
Mikiö umfang
Til að gefa hugmynd um um-
fangið í þessum geira má nefna
að kennarar í Mími-Tómstunda-
skólanum eru á annað hundrað
og skráðir þátttakendur nú rúm-
lega 5.000 á aldrinum fjögurra
til níutíu ára. Samkvæmt upp-
lýsingum Jóns Árna Rúnars-
sonar, skólastjóra Rafiðnaðar-
skólans og Viðskipta- og tölvu-
skólans eru kennarar í þeim
skólum um 230. Varðandi nem-
endafjölda bendir Jón Árni á að
mæling nemendakennslustunda
sé hinn eini raunverulegi mæli-
kvarði og við Rafiðnaðarskólann
séu á hverju ári um 1.200 slíkar
einingar. Hér eru aðeins þrír
skólar nefndir til að gefa hug-
mynd um umfangið.

sym?
Viltu bæta tölvukunnáttuna? Já.
Mig langar á öll þessi námskeið
og fleiri reyndar en ég hef ekki
tíma. Mörg þúsund manns gefa
sér tíma því ekki væru til allir
þessir skólar og öll þessi nám-
skeið ef engir væru nemendurn-
Námskeiðaþjóðin mikla
Andrés Guðmundsson, skóla-
stjóri Mímis-Tómstundaskólans
tekur að nokkru leyti undir þá
hugmynd að kalla megi Islend-
inga námskeiðaþjóðina miklu.
„Jú, ég held það,“ segir Andrés
þegar ég varpa fram þessari
skoðun minni en bætir þó við:
„Að vísu ef þú skoðar þetta í al-
þjóðlegu samhengi þá er þetta
ekkert öðruvísi hér en annars-
staðar. Við erum að vísu tíu
árum á eftir þróuninni í þessu
eins og öðru.“
Það sem er örðuvísi við Is-
Iendinga að mati Jóns Árna
Rúnarssonar, skólastjóra Rafiðn-
aðarskólans og Viðskipta- og
tölvuskólans, er að einstakling-
arnir sjálfir eru áhugasamari hér
á Iandi að sækja námskeið á eig-
in vegum. Fyrirtækin hinsvegar
skorti framsýni til að sjá hve
arðbær fjárfesting vel þjálfaður
starfskraftur geti verið.
„Einstaldingarnir eru tilbúnir
að styrkja stöðu sína hér meira
en gerist erlendis," segir Jón
Árni. „Fyrirtæki erlendis eru
miklu öflugri í að senda fólk á
námskeið til þess annaðhvort að
þessir einstaklingar geti axlað ný
störf innan fyrirtækjanna eða
bara breikkað starfsumhverfið.“
Endiirmeimtimarbylting
Andrés bendir á að það að afla
sér einhverrar menntunar hvort
sem það er í frístundaskyni eða
sem starfsmenntun sé býsna al-
gengt og varðandi starfsmennt-
unina hreinlega nauðsynlegt.
Tilgangur fólks með námi er
misjafn og má ef til vill skipta
þannig að eitt markmiðið sé að
auka hæfni í starfi, annað að
auka persónulega hæfni í til-
teknum atriðum og hið þriðja
má þá kalla hreint tómstunda-
nám. Skilin geta þó stundum
verið óljós.
Orð eins og endurmenntun
og símenntun hejTast æ oftar
hin síðari ár og líklega engar ýkj-
ur að tala um byltingu í endur-
menntunarmálum.
„Það er bylting, það má segja
það,“ segir Andrés. „En það þýð-
ir einfaldlega að það er ekki
horft á menntunina eins kafla-
skipt og áður.“ Andrés bendir á
að nú sé eiginlega litið á endur-
menntunina sem sérfræðinám
en hið almenna skólakerfi sem
undirbúningsnám, það sjáist vel
hjá sumum háskólastéttum.
Andrés nefnir einnig dæmi úr
öðrum stéttum. Rafiðnaðar-
menn, prentarar, bifvélavirkjar
og margir aðrir þurfi vegna
hraðrar þróunar í tæknimálum
stöðugt að afla sér nýrrar þekk-
ingar á sínu sviði. Þetta sé ekki
viðhorfsbreyting í raun heldur
knýjandi þörf. „Menn hreinlega
verða. Þarna verður til gróska í
námskeiðahaldinu og það er
fínt,“ segir Andrés.
Skortir framsýntna
Jón Árni telur vanda liggja í því
að margir þeirra sem stjórna
fyrirtækjum í dag séu af þeirri
kynslóð sem ekki hefur næga
þekkingu í tölvutækni til að gera
sér grein fyrir hve mikilvægt er
að þjálfa starfsfólk í nýjum
vinnubrögðum með því að senda
það á námskeið. Skortir þá á að
stjórnendur fyrirtækja hér sjái
eða skilji arðsemina í því að
þjálfa starfsfólkið með þvf að
Andrés Guðmundsson, skólastjóri Mímis-Tómstundaskólans: „Efvið leitum að
námskeiði sem er eingöngu hobbítengt er ég ekki viss um að svo miklar nýj-
ungar hafi verið í því, eins og maður sér sviðið í heiid sinni."
senda það á námskeið? Jón Árni
tekur dæmi úr tölvugeiranum til
að svara því. „Menn eru tilbúnir
í að Ieggja fram ógurlegt fjár-
magn í að tölvuvæða allt fyrir-
tækið en fólkið sem situr við
tölvurnar getur notað þær fyrir
viðskiptahugbúnað fyrirtækisins
og sem hraðvirka ritvél til að
geyma skjölin sín í. Fjárfesting-
arstefna fyrirtækja í tölvubúnaði
er í engu samræmi við tölvu-
kunnáttuna innan fyrirtækj-
anna. Þetta er ósköp svipað og
ég myndi kaupa fimmtán bíla en
spyrja síðan í fyrirtækinu mínu
hveijir séu með bílpróf." Hann
segir einstaklingana það sjálf-
bjarga að þeir séu tilbúnir að
fórna tíma og kostnaði til að
sækja nauðsynleg námskeið.
„Þau fyrirtæki sem eru með
markvissa menntastefnu í sam-
bandi við tölvukunnáttu hafa
notið þess að fólkið hefur getað
axlað nýja ábyrgð innan fyrir-
tækjanna og í sumum tilfellum
búið til þekkingu innan fyrirtæk-
is í staðinn fyrir að kaupa þjón-
ustu úti í bæ sem kostar kannski
yfir 5.000 krónur á tímann.
Þetta er fjárfesting til framtíðar.“
Mismunandi forsendur
Hið eiginlega tómstundanám
segist Andrés ekki halda að sé að
aukast en haldi þó sínu. „Það
heldur fluginu,11 segir hann.
„Það eru alltaf þessi klassísku
tómstundaefni eins og til dæmis
ljósmyndun. Þar blandast saman
krakkar sem eru að hugleiða
frekara nám og svo aftur þeir
sem vilja læra betur á vélina
sína.“
Sem dæmi um klassískt tóm-
stundanám nefnir Andrés út-
skurð í tré og skrautritun. For-
sendur fólks sem sæki slík nám-
skeið séu þó oft mismunandi.
„Útskurður í tré er kannski
hobbf fyrir eldra fólk eða gamall
draumur hjá mörgum. I skraut-
rituninni blandast saman fólk
sem sent er á skrautritunarnám-
skeið í tengslum við vinnu, fólk
sem vinnur í búðum, bakarar
sem þurfa að skreyta kökur og
svo fólk sem vill bara læra að
skrifa betur. Svona blöndu finn-
ur maður allsstaðar en þetta
heldur alltaf áfram. Menn eru
alltaf að læra eitthvað sér til
skemmtunar."
Andrés segist hafa á tilfinn-
ingunni að eiginlegt tómstunda-
nám, sem ekki tengist neinu
öðru, muni hverfa sem slíkt og
námskeiðin verði annað hvort
meira starfstengd og námskeið
sem svari ákveðnum kröfum.
„Til dæmis námskeið í að hanna
eigin arin. Það kemur enginn á
það sem ekki er að byggja og vill
setja upp arin. Annað er til
dæmis innanhússskipulag. Þetta
kemur fólk ekki í nema það hafi
aðrar forsendur, ætli sér að gera
eitthvað. „Ef við leitum að nám-
skeiði sem er eingöngu
hobbítengt er ég ekki viss um að
svo miklar nýjungar hafi verið í
því, eins og maður sér sviðið í
heild sinni,“ segir Andrés.
Frumtilgangur I ífsins
Ásmundur Jakobsson eðlisfræð-
ingur hefur sótt allmörg nám-
skeið sér til gamans og gagns.
Starfstengd námskeið sækir
hann geisilega mikið til Endur-
menntunarstofnunar Háskólans
og er ánægður með þau. Meðal
tómstundanámskeiða nefnir
hann námskeið um menningu
Spánar og námskeið um Róm og
menningu hennar, innanhúss-
arkitektúr og námskeið um lit og
lýsingu. Námskeið Jóns Böðv-
arssonar eru líka ofarlega í huga
Ásmundar. Hann segir þau nám-
skeið ekki eingöngu snúast um
það að sitja og hlusta á fyrir-
lestra.
„Það er geisilega mikil kynn-
ing í kringum námskeiðin hjá
Jóni. Það eru ekki bara nám-
skeiðin heldur eru líka ferðirnar.
Sumar þeirra langar, til dæmis
ferðir til útlanda. Eg hef farið
með honum til Noregs í fimmt-
án daga ferð og til Norður-Eng-
lands í fyrra í tíu eða ellefu daga
og óneitanlega kynnist maður þá
samferðafólkinu vel. Kaffitím-
arnir á milli fyrirlestranna gegna
líka meðal annars eins konar
menningarhlutverki. Námskeið-
in hjá Jóni eru miklu meira en
bara að sitja í salnum og hlusta
á hann. Þetta er mikið félagslegt
fyrirbæri," segir Ásmundur.
- Þú hefur greinilega mjög
gaman af því að læra.
„Já, já. Mér finnst það vera
frumtilgangur lífsins. Einhver
sagði um ferðalög að það væri
ferðin sjálf sem skipti máli en
ekki endastöðin. Maður verður að
hafa endastöðina nógu langt
framundan og setjast seint í helg-
an stein þannig séð, helgur steinn
finnst mér að eigi að ganga út á
það að læra eitthvað nýtt.“