Dagur - 21.04.1999, Síða 3

MIÐVIKUDAGUR 21. APRÍL 1999 - 3
FRÉTTIR
L
Stór hópur fólks
les aldrei bækur
Lestur virðist fara hraðminnkandi meðal bókaþjóðarinnar og um 15%
landsmanna lásu enga bók undanfarna 12 mánuði samkvæmt nýrri könn-
un.
Þeim fjölgar stöðugt
sem aldrei lesa bækur
og fækkar að sama
skapi sem lesa mjög
mikið, samkvæmt
nýrri köunun Félags-
vísmdastofnunar.
Þriðjungur Islendinga segist lesa
a.m.k. 10 bækur á ári en 15% hafa
ekki Iesið neina bók undanfarið ár,
samkvæmt könnun sem Félagsvís-
indastofnun vann f)TÍr Bókasam-
band Islands. Þriðjungur sagðist
hafa lesið 1-4 bækur undanfarna
12 mánuði og rúm 18% 5-9 bæk-
ur. I Iífskjarakönnun sem gerð var
1988 sögðust 7% ekki hafa Iesið
neina bók.
„Þessar niðurstöður eru að
mörgu leyti sláandi fyrir bókaþjóð-
ina,“ sagði Þröstur Helgason, for-
maður Bókasambandsins. „Könn-
unin gefur okkur vísbendingar um
að bóklestur fari hraðminnkandi
hér á landi. Þessar niðurstöður eru
viðvörun. Þær segja okkur að \ið
þurfum að bregðast við vegna þess
að minnkandi lestur getur Ieitt til
miður góðra breytinga á samfélagi
okkar og ekki síður samfélags-
myndinni, eins og vísbendingar
um að lestur sé stéttskiptur benda
til,“ sagði Þröstur. Hann sagði nið-
urstöðurnar þó ekki alslæmar.
Þriðjungur þjóðarinnar virtist Iesa
mikið og um helmingur talsvert.
Það væri einnig fagnaðarefni fyrir
íslenskar bókmenntir og bókaiðn-
aðinn að um 60% þeirra sem lesi á
annað borð lesi íslenskar bækur.
Bjöm Bjarnason menntamála-
ráðherra sagði að menn yrðu að
hafa í huga að menningarneysla
Islendinga sé mjög mikil. Hér séu
frumsýndar fleiri kvikmyndir en
annars staðar og aðsókn að kvik-
myndahúsum óviða meiri. Umsvif
myndbandaleiga væru einnig mest
hér og tölvu- og Netnotkun hvergi
meiri. Um 80 verk hefðu verið
frumsýnd í Reykjavík í vetur og
aldrei verið gefnar út fleiri bækur.
„Það hlýtur að vera okkur áhyggju-
efni sem bókmenntaþjóð ef menn
eru að minnka bóklestur en mér
finnst þetta ekki mjög dramatískt
miðað við þá auknu samkeppni
sem bókin hefur fengið," sagði
Björn.
Skáldsögur vinsælastar
Samkvæmt könnuninni er bóklest-
ur mjög misjafn eftir k\ni, aldri og
þjóðfélagsstöðu. Konur lesa mun
meira en karlar og fólk á miðjum
aldri meira en þeir yngstu og elstu.
Nærri 20% karla lásu enga bók en
um 10% kvenna og um 20% bæði
þeirra yngstu og elstu lásu enga
bók en innan við 10% fólks á aldr-
inum 50-66 ára. Rúmur fjórðung-
ur iðnaðarmanna hafði enga bók
Iesið undanfarið ár og yfir 20% sjó-
manna, bænda og verkafólks en
innan við 10% sérfræðinga og
skrifstofufólks sögðust ekkert hafa
lesið. Ekki var munur á bóklestri
eftir búsetu en fram kom í könn-
uninni að vinstri menn segjast lesa
meira en hægri menn.
Skáldsögur eru greinilega vin-
sælasta lesefnið. Rúm 63% þeirra
sem sögðust hafa lesið einhverja
bók undanfarna 12 mánuði höfðu
lesið skáldsögur, rúm 44% ævisög-
ur og endurminningar og litlu
færri sögðust hafa lesið fræðirit af
einhverju tagi, um 37% höfðu les-
ið spennu- og ástarsögur, um 25%
bækur almenns eðlis og um 16%
sögðust hafa lesið ljóð á þessu
tímabili.
Könnunin var gerð í mars og
náði til 1500 manns 18 ára og
eldri af landinu öllu. Svörunin var
69%.
É

Úlafur Ragnar Grímsson, forseti
íslands, afhendir Umhverfisverð-
launin I dag.
Baráttumaður
verðlaunaður
Umhverfisverðlaunin 1999 verða
afhent við hátíðlega athöfn í Ráð-
húsi Reykjavíkur í dag. Sól í Hval-
firði, Landvernd, Náttúrverndar-
samtök Islands, Náttúruverndar-
samtök Austurlands, Félag um
verndun hálendis Austurlands og
Fuglaverndarfélagið standa að
verðlaununum ásamt Degi í sam-
vinnu við Rás tvö. Þetta er í fyrsta
skipti sem verðlaunin eru veitt en
þau eiga að verða árviss atburður.
Þau eru veitt einstaklingi sem
dómnefnd telur hafa haft afger-
andi áhrif á þróun umhverfis og
náttúruverndar með framúrskar-
andi árangri í störfum sínum.
Dagskráin hefst kl. 17. Arni
Finnsson hjá Náttúruvemdarsam-
tökunum flytur ávarp, Karlakór
Kjalarness syngur og sr. Gunnar
Kristjánsson, formaður dóm-
nefndar, gerir grein fyrir störfum
hennar. Að því búnu mun Olafur
Ragnar Grímsson, forseti Islands,
afhenda Umhverfisverðlaunin
1999.
Þurfum ekktað
sættast við ÍE
Tómas Zoéga, formaður Siðfræðiráðs Læknafélagsins, og Guðmundur
Björnsson, formaður félagsins, viðurkenndu að ef til vill hefði mátt orða
spurningar sem lagðar voru fyrir alþjóðasamtök lækna öðruvísi.
Stjóm Læknafélagsius
segist ekki eiga 1 neinu
stríði við íslenska
erfðagreiningu heldur
hafi gagnrýni sín ein-
gðngu heinst að gagna-
grunnslögunum.
Stjóm Læknafélagsins vísar á bug
gagnmii Kára Stefánssonar for-
stjóra íslenskrar erfðagreiningar
um að félagið hafi sent Alþjóða-
samtökum lækna (WMA) leiðandi
og villandi spurningar um efni laga
um gagnagrunn á heilbrigðissviði.
I ályktun WMA kemur fram ein-
dreginn stuðningur \ið andstöðu
LÍ við gagnagrunnslögin og segir
Guðmundur Björnsson, formaður
Læknafélagsins, þá afstöðu vera
byggða á umfjöllun um langt
skeið, þar sem umsagnir fjöl-
margra aðila hafi legið til grund-
vallar.
Guðmundur og Tómas Zoéga,
formaður Siðfræðiráðs LI, viður-
kenndu þó að ef til vill hefði mátt
orða sumar spurninganna til
WMA öðruvísi. Kári hefur gagn-
rýnt stjórn LÍ harðlega vegna þessa
máls, en LÍ leggur áherslu á að fé-
lagið hafi aldrei gagnrýnt fyrirtæk-
ið íslenska erfðagreiningu. „Gagn-
rýni okkar hefur öll beinst að
frumvarpinu og síðan lögunum, en
aldrei að ÍE og við þurfum því ekki
að ná sáttum við það fyrirtæki. Það
er ástæða til að hafa í huga að mið-
lægur gagnagrunnur er framtíðar-
verkefni og ekki enn vitað hver fær
Ieyfi til að starfrækja hann,“ segir
Guðmundur og í orðum hans felst
að ÍE gefi sér að fyrirtækið fái
starfrækslu gagnagrunnsins. Guð-
mundur undirstrikar að það sé
rangt mat hjá Kára að mikill meiri-
hluti lækna sé meðmæltur gagna-
grunninum - staðreyndin sé þver-
öfug.
Tómas Zoéga fór á fund WMA í
Chile og sagði að íslenski gagna-
grunnurinn hefði orðið að aðal-
máli fundarins og mjög margir tjáð
áhyggjur sínar af honum með
hvössum spurningum. Niðurstað-
an hefði verið afdráttarlaus á sömu
lund og Læknafélagið hafi sett
fram. Dögg Pálsdóttir lögfræðing-
ur fór vfir lagalega stöðu lækna
gagnvart grunninum á blaða-
mannafundi í gær og kom fram að
ýmsir vankantar væru til staðar,
meðal annars vegna þess að í lög-
unum er ekki tilgreint hvaða upp-
lýsingar eigi að fara í grunninn.
Villandi upplýsingar
Kári Stefánsson sagði á blaða-
mannafundi í fyrradag að eins og
málið hefði verið lagt upp af hálfu
læknafélagsins hefði ekki verið \að
því að búast að alþjóðasamtök
lækna kæmust að annarri niður-
stöðu. Upplýsingarnar sem al-
þjóðasamtökin hafi fengið hafi ver-
ið mjög villandi og ekki verði ann-
að séð en stjórn Læknafélagsins
hafi blekkt erlenda starfsbræður
sínar til fylgilags við sig. Kári benti
m.a. á að ein spurningin sem
Læknafélagið hafi lagt fyrir al-
þjóðasamtökin hafi verið sú hvort
varpa ætti persónuvernd fýrir róða
til þess að einstök fyrirtæki gætu
hagnast. „Hvers konar spurning er
nú þetta,“ spurði Kári og sagði
engan ágreining um þetta enda
verði ekki fluttar trúnaðarupplýs-
ingar í gagnagrunninn tengdar
persónueinkennurn- - R>c/vj
INNLENT
AmgrimiiT úr forstiórastól
Amgrímur Jóhannsson hefur ákveðið að
láta af störfum sem forstjóri flugfélags-
ins Atlanta ehf. Hefur Magnús Gylfi
Thorstenn verið ráðinn til að gegna for-
stjórastöðunni og tók ráðning hans gildi
frá og með deginum í gær. Arngrímur
verður, þrátt fyrir þessar breytingar,
stjórnarformaður Atlanta og flugstjóri
hjá félaginu, sem hann hefur stýrt frá
1986. Hann er eigandi þess ásamt Þóru
Guðmundsdóttur, eiginkonu sinni.
Magnús Gylfi Thorstenn er 41 árs að
aldri og rekur Iögfræðistofu í New York,
og hefur frá 1992 verið lögmaður Atl-
anta og tekið virkan þátt í stefnumótun
og rekstri félagsins. — SBS.
Arngrímur Jóhannsson hættur
sem forstjóri Atlanta en áfram
eigandi og stjórnarformaður.
Beita skal stjómmálameim aðhaldi
Vinstrihreyfingin - grænt framboð hvetur þjóðina til að beita gagnrýni á
stjórnmálamenn og -flokka svo þeir komist ekki upp með að kaupa sig
frá eigin verkum og villa mönnum sýn. Þetta segir meðal annars í til-
kynningu frá efstu mönnum VG í Reykjavík sem í gær hélt fund með
fréttamönnum þar sem varpað var fram þeirri spurningu hvort verið
gæti að stjórnmálaflokkar væru að kaupa sér aðgang að Alþingi og hvort
lýðræðinu stafi hætta af fjáraustri í auglýsingar.
„Vinstrihreyfingin - grænt framboð hefur sett fram ítarlega og inni-
haldsríka málefnaskrá og hefur framboðið staðið fyrir ótal málefnafund-
um í aðdraganda kosninganna. Því starfi verður haldið áfram og er vak-
in athygli á því að málefnafundirnir munu standa fram yfir kosningar.
Við munum auglýsa menn og málefni af hófsemi og látum kjósendur
um að taka afstöðu á málefnalegum grunni,“ segja VG-menn í Reykja-
vík.
Kappræður iun sjávarútveg
Áhugahópur um auðlindir í almannaþágu gengst fyrir kynningar- og
kappræðufundi um afstöðu stjórnmálaflokkanna til fiskveiðistjórnunar í
kvöld. Þar munu frambjóðendur flokkanna gera grein fyrir afstöðu sinni
til breytinga á núverandi kerfi og svara spurningum Eddu R. Karlsdótt-
ur hagfræðings ASÍ, Haraldar Sumarliðasonar formanns samtaka iðnað-
arins, Sævars Gunnarssonar formanns Sjómannasambandsins og Þor-
steins Vilhjálmssonar prófessors. Einnig verða Ieyfðar spumingar úr sal.
Fundur hefst kl. 20:30 og verður í sal 3 í Háskólabíói.