Dagur - 21.04.1999, Qupperneq 8

8- MIBVIKUDAGUR 21. APRÍL 1999
FRÉTTASKÝRING
Tfwpir
Homsteiimiim hc
Allir stjðmmálaflokk-
ar virðast sammála
um nauðsyn lengingar
fæðingarorlofs og end-
urskoðunar á tekju-
tengingu bamabóta.
„Þessi skýrsla sýnir okkur svart á
hvítu að fjölskyldan, sem á hátíð-
arstundum er kölluð hornsteinn
þjóðfélagsins, er orðin hornreka í
þjóðfélaginu," sagði Kristín Hall-
dórsdóttir þingkona, þegar Dagur
ræddi við hana um skýrslu Skrif-
stofu jafnréttismála um fjöl-
skyldumál og samanburð á stöðu
fjölskyldunnar hér á landi og á
öðrum Norðurlöndunum. I
skýrslunni kemur í ljós að við
erum eftirbátar annarra Norður-
landa á öllum sviðum hvað varðar
stöðu fjölskyldunnar. Við erum
eina Iandið sem tekjutengir
barnabætur, fæðingarorlof er
hvergi styttra en hér, atvinnu-
þátttaka bæði karla og kvenna er
hæst hér á Iandi, og hlutfall for-
eldra í rekstrarkostnaði leikskóla
er hvergi hærra en hér á landi.
Dagur leitaði til fulltrúa allra
stjórnmálaflokkanna sem bjóða
fram Iista í þessum kosningum og
spurði, í Ijósi skýrslunnar, hver
væri íjölskyldustefna flokkanna.
Fyrir neðan allt velsæmi
„Ein aðal ástæðan fyrir því að ég
tók þátt í stofnun og starfi Sam-
fylkingarinnar var sú að ég taldi
brýnt að ná saman öflugum hópi
til að vinna öðru vísi að fjöl-
skyldumálunum en gert hefur
verið til þessa. Þessi skýrsla
Skrifstofu jafnréttismála gerir svo
sem ekki annað en að staðfesta
þá vissu sem maður hefur haft í
þessum málum að við erum fyrir
neðan allt velsæmi í stuðningi við
fjölskyldur," segir Sigríður Jó-
hannesdóttir, sem skipar 3. sæti
Samfylkingarinnar í Reykjanes-
kjördæmi.
Hún bendir á hve ungt fólk hér
á landi, sem er að eiga börnin og
koma sér upp heimili, værður að
skuldsetja sig mikið til þess að
komast yfir húsnæði. Afleiðingin
verði síðan ótrúlega langur
vinnudagur hjá báðum hjónum
með börnin í rándýrri gæslu á
dagheimilum, eins og fram kem-
ur í skýrslunni.
„Við þetta hækka tekjurnar eitt-
hvað en þá hegnist fólki fýrir, þar
sem bætur til þess lækka vegna
tekjutengingar. Barnabætur detta
út og vaxtabætur lækka þannig að
eftir allt sem það hefur iagt á sig
stendur það í nánast í sömu spor^
um og ef annað hjónanna hefði
verið heíma með börnin. Það er
óskaplega brýnt að breyta þessu.
Það er raunar brýnasta mál sam-
tímans að breyta stöðu fjölskyldu-
fólks,“ segir Sigrfður.
Hún segir að byrjunin ætti að
vera sú að afnema tekjutengingu
barnabóta, þannig að fólk hafi
eitthvað upp úr því að leggja á sig
mikla vinnu, þegar það þarf á því
að halda. Síðan verði í samvinnu
váð sveitarfélögin að leita leiða til
að lækka dagvistargjöld.
„Hins vegar blasir við að það
væri svo mikið mál að leiðrétta
þessi mál öll, í samanburði við
önnur Norðurlönd, að það yrði
ekki gert á einum degi. Það er
stefna Samfylkingarinnar að
byija á því að lengja fæðingaror-
Iofið og draga stórlega úr tekju-
tengingu í barnabótakerfinu. Síð-
an yrði að taka hvert atriðið á fæt-
ur öðru til leiðréttingar en þessi
tvö fyrrnefndu atriði verða að
vera fyrsta skrefið," segir Sigríður
Jóhannesdóttir.
Lengra fæðingarorlof
„A hátíðarstundum segja menn
að fjölskyldan sé hornsteinn þjóð-
félagisins. Ég fæ nú ekki betur
séð en að hún sé orðin hornreka
eins og kemur fram í þessari
skýrslu Skrifstofu jafnréttismála
og menn hafa verið að kynna
undanfarna daga. Við teljum að
margt þurf'i að ieíðrétta hvað við
kemur fjöldskyldunni. Eg vil
nefna þar fæðingarorlofið sem
þarf að Iengja og tengja að hluta
föðurnum. Það þarf að breyta
greiðslum í fæðingarorlofi þannig
að íjölskyldan missi ekki stórlega
í tekjum við það. Feður eru yfir-
ieitt tekjuhærri en mæður og það
hefur staðið í vegi fyrir því að feð-
ur hafi tekið fæðingarorlof. Það
þarf að auka rétt foreldra til að
sinna börnum sínum eftir að fæð-
ingarorlofi lýkur ef eitthvað bját-
ar á hjá þeim. Það þarf að setja
þak á tekjutengingu, þannig að
fólki sé ekki refsað fyrir að
/ skýrslu Jafnréttisráðs kemur í Ijós að við erum eftirbátar annarra Norðurlanda á öllum sviðum hvað va
vinna," segir Kristín Halldórs-
dóttir, sem skipar efsta sætið hjá
Vinstri hreyfingunni - grænu
framboði á Reykjanesi.
Hún segir að VG leggi þunga
áherslu á að tryggja með öllu
móti í samstarfi við verkalýðs-
hreyfinguna og aðila vinnumark-
aðarins, ríkis og sveitarfélaga að
fólk hafi mannsæmandi laun fyT-
ir 40 stunda vinnuviku og stefna
markvisst að því að vinnuvikan
verði stytt.
„Eitt af þ\4 sem er afar slæmt
frá sjónarmiði fjölskyldunnar er
þessi langi Hnnutími sem tíðkast
hér á landi. Auðvitað stafar hann
af því að launin eru of lág týrir
dagvinnuna og duga ekki til fram-
færslu fjölskyldunnar. Við verð-
um að styrkja og styðja fjölskyld-
una því það er dýrt ef við ekkí
verjum fé til þeirra hluta. Það er
dýrara að fást við afleiðingarnar
en að fyrirbyggja erfiðleikana,"
segir Kristín Halldórsdóttir.
Stylting vúmutíma
„Það er auðvitað margt sem við
framsóknarmenn leggjum
áherslu á varðandi fjölskyldumál-
in. Eg vil þar nefna lengingu fæð-
ingarorlofs og millifæranlegan
persónuafslátt hjá hjónum, að
fullu. Stytting vinnutímans án
lækkunar launa, með aukinni
framleiðni, er ofarlega á okkar
lista. Svo eru það barnakortin,
sem yrðu ótekjutengdar barna-
bætur en tekjutengdar barnabæt-
ur yrðu líka til. Síðan höfum við
bent á að hækka þurfi frítekju-
markið," segir Jónína Bjartmarz,
sem skipar 3. sætið á lista Fram-
sóknarflokksins í Reykjavík.
Hún bendir einnig á að mjög
margt annað hangi saman við
Ijölskyldustefnu. Þar megi nefna
aukna þátttöku og áhrif kvenna.
Hún segir framsóknarmenn vilja
afnám tekjutengingar maka þegar
örorkulífeyrir er reiknaður út.
„Þetta eru auðvitað fjölskyldur
af ýmsum gerðum og á öllum
aldri og það verður að taka tillit
til þeirra allra þegar við ræðum
um fjölskyldustefnu,“ segir Jón-
Hún segir að niðurstöðurnar í
skýrslu Skrifstofu jafnréttismála
komi sér ekki á óvart. Þar sé um
að ræða tölur sem þeir þekkja vel,
er unnið hafa að foreldrastarfinu
í mörg ár, að framlög til skóla-
mála og félagsmála séu lægri hér
á landi en á hinum Norðurlönd-
unum.
„Það eina varðandí þessa
skýrslu sem kemur mér á óvart er
hvað niðurstöður hennar koma
mörgum á óvart,“ segir Jónína
Bjartmarz.
Lengi býr að fyrstu gerð
„Ríkisstjórnin hefur tekið ákvörð-
un um að unnin verði opinber
fjölskyldustefna og það tel ég
ákaflega mikilvægt, enda mark-
miðið með þ\4 að efla fjölskyld-
una og jafna rétt barna án tillits
til Ijölskyldugerðar. Þessi saman-
burður við Norðurlönd eða önnur
Evrópulönd er auðvitað eitthvað
sem er raunveruleiki dagsins f
dag og það skiptir máli að við get-
um borið höfuðið hátt í saman-
burði við aðrar þjóðir," segir
Katrín Fjeldsted, íæknir og al-
þingismaður, sem skipar 8. sætið
á Iista Sjálfstæðisflokksins f
Reykjavík.
Hún bendir á að það sé margt
sem spili inn í það hvort við get-
um borið okkur saman við aðrar
þjóðir í þessum efnum. Þar megi
nefna hvernig kaupmáttur launa
er, hvernig staðið er að skattamál-
um og raunar hvernig staðið er að
að bókstaflega öllu sem lýtur að
fjölskyldunni. Þar komi svo ótal
margir þættir í þjóðfélaginu inn í.
„Eg veit 'kki betur en að það sé
stefna allra flokka að hafa fæð-
ingarorlof sem foreldrar geti báð-
ir nýtl. Og ég bendi á að frum-
kvöðiai varðandi fæðingarorlof
feðra hafa verið sjálfstæðismenn.
Eg bekki það vel sem Iæknir
hversu víðkvæmur og þýðmgar-
mikill tími íyrstu misserín eru
fyrtr barnið, þó maður nefni ekki
annað en brjóstagjöf. Það skiptir
gríðarlega i.niklu máli fyrir barnið
að það getí fengið að vera heima
hjá sér þann í fma og lengi býr að
fyrstu gerð. Þess vegna er það
þjóðhagslega hagkvæmt að hafa
fæðingarorlof foreldranna barn-
inu til gagns," sagði Katrín Fjeld-
sted.
Rétí Mgaríar
„Okkar stefna er að styrkja fjöl-
SIGURDÓR
SIGURDÖRS-
SON
SKRIFAR