Dagur - 16.07.1999, Qupperneq 7

'MKMjCl_____
ÞJÓÐMÁL
v\%\t, \.tó V . d l IUIV) '\-gð
FölrrUDAGUR 16. JÚLt 19 9 9 - 7
Draumvísi maðuriim
Það var tekið að skyggja þegar ég
ók ofan úr Vatnsskarði og rign-
ingardrög yfir Langadal fram-
undan. Þegar ég kom niður fyrir
brekkuna ofan við Húnaver varð
ég var við mann á gangi við veg-
inn á sömu leið og ég. Hann var
yfirhafnarlaus þrátt fyrir veður-
útlitið og bar gítar í svörtum
poka um öxl sér.
Maðurinn staðnæmdist og
veifaði mér og skaut svo gítarn-
um í aftursætið; ég bauð honum
að setjast frammí, við hlið mér.
Mér sýndist maðurinn á fertugs-
aldri.
Hann var í meðallagi hár,
grannur og heldur veiklulegur.
KJæddur brúnum jakkafötum.
Væg áfengislykt vitnaði um líf-
erni hans undanfarið en hann
bar þess ekki merki að vera und-
ir áhrifum. Fas hans var fum-
kennt í fyrstu en það fór fljótlega
af. Ég var á leið yfir í Víðidal og
ók ekki þjóðleið norður Langadal
um Blönduós heldur um mynni
Blöndudals, suður með Svína-
vatni og um Þing. Maðurinn
hafði verið að spila dagana á
undan í hljómsveit á Dalvík,
sagði hann mér þegar ég spurði
hann um ferðir hans, hafði misst
af fari suður og þá lagt af stað á
puttanum. Hann hélt áfram að
tala um sjálfan sig ótilkvaddur en
sagði ekki til heitis né ég til mín
og ég spurði hann ekki.
Ég lét hann um talið, lét mér
næga að ráða akstursleiðinni,
mæna á malarveginn framund-
an. Það var tekið að hellirigna og
sá ekki Iengur til fjalla. Maður-
inn virtist láta undan þrýstingi og
var nú tekinn að tala viðstöðulít-
ið. Meðan ég ók meðfram Svína-
vatni sagðist hann hafa orðið fyr-
ir slysi á sjó þegar hann var ung-
lingur. Við djúpar svæfingar, sem
fylgdu, öðlaðist hann dulargáfu,
sagði hann. Hann hafði reyndar
alltaf dreymt fyrir daglátum, - en
það gildir um alla, sagði hann,
hvort sem þeir kannast við það
eða ekki. Svæfingarnar mögnuðu
gáfuna svo að hún náði eftir
batann einnig til vökunnar.
Hann greip frammí fyrir sjálfum
„Skildi hann verða búinn að gleyma þessu tali öllu þegar hann kemur suður? hugsaði ég með sjálfum mér á
skilnaðarstund í Víðidal þegar ég kvaddi hann framan við greiðasöluna í Víðigerði í rökkri og rigningarsudda."
sér þegar tal hans hafði tekið
þessa óvæntu stefnu og ég
kenndi undrunar í raddhreimn-
um. Hann sagði: Ég er ekki mik-
ið fyrir að segja sögur af sjálfum
mér og svona tal er ekki í réttum
takti við neitt og „heavy“. En ný-
lega kom vinur minn á tröppurn-
ar heima - ég bý á efri hæðinni -
og hafði tekið bjölluna úr sam-
bandi en ég fann hvernig mynd
hans þrykktist inn í tilfinningalíf
mitt, svo sterkt að ég Iét undan
og fór niður og þar stóð vinur
minn á tröppunum.
Eftir slysið urðu draumar hálft
mitt líf, hélt maðurinn áfram og
hafði kyrrst í sætinu eftir að hafa
sannfærst um að ég hafði ekkert
á móti þessu tali hans. Ég gaf
honurn gætur en sagði ekkert.
Hugur minn var fullur af um-
þenkingum um svipuð efni eftir
vinnulotu á Skjalasafni Skagfirð-
inga yfir handritum karls eins af
Skaga í leit að staðfestingu á
skyggnigáfu karlsins sem hann
hafði í ræðu og riti haldið að öðr-
um meðan hann lifði um og fyrir
miðja öldina. Djúpar svæfingar
auka skyggnigáfu, hafði sessu-
nautur minn nú sagt. Ja, því
ekki? hugsaði ég og furðaði mig á
hvernig mál hans beindist að
hugðarefni mínu undanfarið.
Innsýn í drauma mína jókst
með árunum, hélt maðurinn
áfram án þess að ég gæfi í skyn
hvað mér bjó í huga. Hún jókst
við það að ég fullorðnaðist. Ég
vil þó ekki yfirgefa mynstrið,
þetta dagsdaglega, þetta sem
samfélagið heldur að okkur öll-
um að lifa við, en í draumum
kemur annað mynstur upp. Jafn-
vel svo að ég upplifi annan lík-
ama en þann jarðneska. -
BíIIinn tók dýfur á malarvegin-
um og þurrkurnar hömuðust á
framrúðunni. Ég tautaði eitthvað
um geðlíkama og sálarlíkama,
upp úr Gunnari Dal, held ég, en
maðurinn tók að tala um kunn-
ingja sinn einn sem hann sagði
vera á geðveikrahæli. Kunning-
inn lagði hendur á stjúpföður
sinn, tók bíl hans og ók honum
út í sjó. Þetta var í fréttunum,
sagði sessunauturinn og leit sem
snöggvast á mig til að gá að því
hvort ég myndi eftir þessu. Ég
mundi það ekki. Þessi sami mað-
ur sér fyrir óorðna atburði og á
því erfitt með samskipti við fólk.
Einu sinni hellti hann yfir mig
forspárlýsingum, - allt kom fram.
Ég vissi fyrir ævi mína næstu
fjögur árin. Reynslan var líkust
því að lifa tvisvar. Einu sinni
reyndi ég að komist út úr þessari
rás og tókst það með herkjum. -
Astandið okkar í milli í bílnum
var orðið fáránlegt. Sessunautur
minn óð elginn um málefni sem
undanfarna daga hafði verið mér
hugstæðari önnur, og það án
þess að ég hefði nokkurt tilefni
gefið honum til þess. Mér fannst
ég verða að stöðva þetta sálargos
með einhvetjum ráðum, yrði að
finna ræðunni grundvöll og
spurði nú formálalaust: Skildu
foreldrar þínir?
Við bókarsmíðina undanfarið
hafði ég búið mér til kenningu
um áhrif einangrunar og félags-
legra áfalla á dulargáfur. Og
fleira er áföll en líkamsmeiðsl.
Það stóð heima: Foreldrar mann-
ins höfðu skilið þegar þegar hann
var á nfunda ári. Móðirin flutti
með nýjum maka til Ameríku.
Faðirinn til Englands. Farþegi
minn átti auk þess frændfólk í
Kanada, Danmörku og Noregi.
Hann hafði flakkað á milli þessa
fólks. Hann hafði komið til þrjá-
tíu landa. -
Hann hafði sjálfur verið í hjú-
skap, og skilið, átti barn með
konunni og var orðinn afi. Þegar
hann var barn var hann í sveit á
sumrin á Suðurlandi og fram til
sextán ára aldurs, þá fór hann á
sjó og mætti hörku. I einum
túrnum lenti hann í spilinu.
Hann snerist í tvo hringi með
því, handleggurinn brotnaði illa
og hann hlaut mikið högg í and-
litið. I sveiflunni slóst hann utan
í nærstaddan mann og maðurinn
rotaðist. Ekki fyrr en mörgum
árum eftir slysið tók hann að fá
slysabætur og fær þær nú. Hann
sagði að skammtímaminni sitt
hefði versnað mikið við slysið og
á mánuðunum á eftir.
Skildi hann verða búinn að
gleyma þessu tali öllu þegar
hann kemur suður? hugsaði ég
með sjálfum mér á skilnaðar-
stund í Víðidal þegar ég kvaddi
hann framan við greiðasöluna f
Víðigerði í rökkri og rigningar-
sudda og fann við handtakið að
einn fingurinn var krepptur inn í
lófann. -
A Ieið minni f myrkrinu um
álfabyggðirnar austanvert við
Vesturhópsvatn minntist ég þess
að dulvísi er ekki mennskari en
það afl sem kemur dýrinu í bog-
anum til að naga af sér löppina
til að sleppa; vitundarafl sem af
óþekktri orsök sinnir sjálfu sér
fremur en einstaklingnum. En
alveg var það í stíl við lifnaðar-
hætti karlsins sem ég hafði verið
að skrifa um að mana á mig
þessa sendingu til að eiga síðasta
orðið í skiptum okkar tveggja.
gfs
ÞORSTEINN
ANTONSSON
RITHÖFUNDUR
SKRIFAR
Bílbelti á alltaf að nota í akstri
J.ÓN
GRONDAL
UMFERÐARÖRYGGISFULLTRÚI
SKRIFAR
Nokkrar staðreyndir
Arekstri á 100 km hraða má líkja
við fall manns af 12. hæð í
blokk. Arekstri á 80 km hraða
má líkja við fall af 8. hæð og á 60
km hraða við fall af 5 hæð. Þú
getur varið þig með því að leggja
hendurnar á mælaborðið og
spyrna við fótunum ef hraðinn
er ekki meiri en 7-10 km á
klukkustund. Þessum staðreynd-
um er ekki hægt að neita. En
þetta vita of fáir. Hámarkshraði
innanbæjar er 50 km á klukku-
stund. A mörgum stöðum er
hraðinn 30 km í hverfum. Ekki
einu sinni á 30 km getur þú
haldið þér. Sektir fyrir brot á 71
gr. Umferðarlaga hafa verið stór-
hækkaðar. Ekki öryggisbelti
4000 kr. + 1 punktur. Laust barn
innan 15 ára í bilnum 8000 kr. +
1 punktur. Oryggisbúnaður fyrir
börn ekki notaður 10.000 kr. + 1
punktur.
Bábyljur
„Þetta er svo stutt það gerist ekk-
ert, ég keyri líka svo hægt.“
Svona bábyljur eru þyngri en
tárum taki. Þetta er svarið sem
Notkun öryggisbelta er lögbundin,
líka innanbæjar.
maðyr fær þegar maður talar við
ökumenn innanbæjar. Allir keyra
hraðar en 10 km á klukkustund.
Ég hef persónulega 3 sinnum
lent í umferðaróhappi á 33
árum. Öll skiptin innanbæjar. Þó
hef ég mikið keyrt innanlands
starfa minna vegna. Er það
nokkuð skrítið? Fyrir hverja ferð
til Reykjavíkur eða lengra keyri
ég 10-20 ferðir innanbæjar. Það
er meiri umferð innanbæjar!
Fólk er að hugsa um annað en
aksturinn! Líldegra innanbæjar.
Hvað á að hafa í matinn? Þvott-
urinn enn úti á snúru og farið að
rigna! Steini til tannlæknis,
sækja tékkhefti. Allt tekur hug-
ann frá akstrinum. A 35 km
hraða flýgur beltislaus ökumað-
urinn á framrúðuna og skerst í
framan. Barnið flýgur milli sæt-
anna og á mælaborðið ef það er
óbundið. Ég hafði tal af ónefndri
konu sem var að koma út í búð
hér í Grindavík með 2 börn, 10
ára og 2 ára. Öll óbundin. Þó var
barnastóll í bílnum. Hefði ég
verið lögreglan hefði þessi kona
hlotið 22.000 króna sekt og
misst 3 punkta af 12 í ökuferil-
skrá. Dýr þessi ýsa í hádegismat-
inn!
Við setjum börnum okkar for-
dæmi. Við sættum ekki unga-
börn við bílstólana með því að
ætla binda þau stundum en oft-
ar ekki.
Með bestu óskum um slysa-
Iausan akstur.