Dagur - 01.09.1999, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 1999
FRÉTTIR
Sorphaugagasið
senn á markað
í Bandaríkjunum hafa menn verið að prófa jarðgas á rútur. Að mati FÍB væri þetta at-
hugandi fyrir SVR.
Metangas úr haugimum í
Gufunesi, sem gæti nægt
sem eldsneyti á 2-3 þús-
und fólksbíla, er nú
brennt en verður líklega
að markaðsvöru innan
tíðar.
„Gasið er til - og það er búið að stof-
na fyrirtæki um hreinsun og dreif-
ingu á því og verið að stíga fyrstu
skrefin i að gera þetta að markaðs-
vöru, þ.e. hvaða möguleikar eru fyrir
hendi. Eg held að það sé ekkert
langt í að hægt verði að upplýsa hvað
það verður,“ sagði Ögmundur Einars-
son, forstjóri Sorpu, um metangasið
sem myndast í sorphaugunum.
„Þetta er mikil orka sem við erum
þarna með í höndunum." I nýjasta
FIB blaði segir frá því að tvö rútu-
bílafyrirtæki í Bandaríkjunum hafi
sparað sér sem svarar 6,20 til 8,20
krónur á hvern ekinn kílómetra eftir
að skipt var yfir í jarðgas. „Þetta væri
kannski athugandi fyrir SVR til að
laga síversnandi afkomu," segir blað-
ið. Árið 1997 óku vagnar SVR um
5,6 milljónir km og rekstrarkostnað-
urinn nam 120 kr./km.
Langtúnamarkmið vantar
Ögmundur segir að nefnd hafi á sfn-
um tfma verið falið að skoða mögu-
leikana á að nota gas í stað olíu á
bíla. í ljós kom að gífurlega mikill
kostnaður fylgir því að breyta dísel-
vélum og bílum fyrir gas. Þetta væri
því einungis gerlegt í langtímaskref-
um; t.d. með ákvörðun um að á tíu
árum yrði bílaflotinn endurnýjaður
öðruvísi byggðum bílum. Slíkt segir
Ögmundur t.d. mjög algengt í Sví-
þjóð, þar sem sveitarfélög hafi mörg
langtímastefnumörkun um að skipta
yfir í bíla með öðrum orkugjöfum;
rafmagni, gasi eða öðru. „En ég sé nú
ekki langtímamarkmið íslenskra
stjórnvalda, hvorki sveitarfélaga né
ríkisvalds, í neinum þessum málum."
Brennt til að
minnka gróðurhúsaáhrif
Til að hagstætt sé að vinna gasið þarf
stóra og mikla vinnslu, að sögn Ög-
mundar. „Já, stórvinnsla væri mögu-
leg. I Gufunesi söfnum við öllu gasi
sem verður til í haugunum og brenn-
um því, í þeim tilgangi að breyta met-
ani í koldíoxíð - vegna þess að gróð-
urhúsa-
áhrif metans eru 25 sinnum verri en
koldíoxíðs. Ef við hreinsuðum allt
þetta gas gætum við útvegað elds-
neyti á 2-3 þúsund fólksbíla. Og það
er ein einfaldasta notkunin sem til
er, því með örlitlum aukabúnaði, sem
kostar kringum 200 þús. kr., getur þú
notað sömu vélina. Þetta er tækni
sem er til í dag.“
Að hreinsa metangasið segir Ög-
mundur ekki mikið mál. Flutningur-
inn er svolítið meiri vandi. Gasið sé í
eðli sínu mjög létt og þurfi því að
þrýsta því á kúta, sem þurfi því að
vera sterkir og þar af leiðandi þungir.
Gasflutningar séu því að stórum
hluta flutningur á umbúðum.
Möguleikamir hýsna margir
- Væri metangas sorphauga eltki gulls
ígildi fyrir svæði sem ekki hafa hita-
veitu, t.d. að hita vatn í sundlaugar?
„Það er alveg rakið. Það er þekkt og
algeng tækni að brenna gasið og hita
vatn. Þannig sá ég þetta notað í fyrs-
ta skipti; í bæ í Svfþjóð þar sem þriðj-
ungur fjarvarmaveitunnar var kyntur
með gasi úr sorphaugum á staðnum.
Möguleikarnir eru því býsna margir.
En við Islendingar höfum þá sér-
stöðu, að hafa haft gnótt af orku á
mjög lágu heildsöluverði. En ég tek
eftir að menn eru farnir að átta sig á
að þessi orka er ekki óþrjótandi og að
verðlagningunni mætti velta fyrir sér.
Þetta er allt mjög spennandi," sagði
forstjóri Sorpu.
HEI
í pottinum var verið að
ræða ástandið í Mýr-
dalsjökli og yfirvofandi
Kötlugos. Pottverjar
töldu ástæðu fyrir landann
að fara að hafa áhyggjur, ekki
síst í ijósi yfirlýsinga vís-
indamanna um að gos gæti
hafist síðar á þessu ári, jafn-
vel strax í haust. Pottverjar
nefndu Ragnar Stefánsson
jarðskjálftafræðing í þessu
sambandi og einn sagðist
hafa verið farinn að sakna Ragnars í fjölmiðl-
unum. Á meðan jökullinn bráðnaði og bráðn-
aði spókaði Ragnar sig í sólinni í Miðjarðar-
hafinu og lítt bar á yfirlýsingum vísinda-
manna í fjölmiðlum. Síðan kom Ragnar úr fríi
og fjörið hófst. Pottverjar töldu sig hins vegar
hafa heyrt mismunandi viðhrögð á yfirlýsing-
um Ragnars, ekki síst frá óttaslegnum hús-
mæðrum undir jökli...
Ragnar „skjálfti"
Stefánsson.
Frá jarðskjálfta yfir í pólit-
ískan skjálfta. Pottverjar
voru að ræða helgarviðtal
Dags við Valgerði Sverrisdótt-
ur en hún bíður eftir þvl að
komast í ráðherrastól. Rætt
hefur verið um að hún taki
sæti Páls Péturssonar en
pottverjar töldu sig hafa
heimildir iyrir þvl að lengra yrði í það en hald-
ið hcfur verið til þessa. Páll væri mættur tví-
efldur til leiks eftir veikindin og sjaldan verið
sprækari. Pottverjar liöfðu
nefnilega séð til hans á
töðugjöldum Skagfirðinga
á Vindlieimamelum um
lielgina þar sem hann lék á
als oddi. Því herma fregnir
að frainsóknarmenn í kjör-
dæini Páls vilji að hann
sitji cins lengi í ráðherra-
stól oghann vilji...
Standa þarf vörð um
íslenskan kúabúskap
FRÉ T TA VIÐTALIÐ
Krístín Linda
Jónsdóttir
bóndi íMiðhvammi íAðaldal
Á aðalfundi Landssam-
bands kúabænda, sem
haldinn varí Skagafirðií
síðustu viku, varkona í
fyrsta skipti kjörin í stjóm
LKfrá stofnun þess árið
1986. Það erKristín
Linda Jónsdóttir, bóndi í
Miðhvammi íAðaldal íSuð-
ur-Þingeyjarsýslu.
Aðrir stjórnarmenn LK eru
Þórólfur Sveinsson að Ferju-
bakka í Borgarfirði, sem var end-
urkjörinn formaður, Hjörtur
Hjartarson að Stíflu í Rangár-
vallasýslu, Gunnar Sverrisson í
Hrosshaga í Arnessýslu og Birgir
Ingþórsson í Uppsölum í Austur-
Húnavatnssýslu. Kristín Linda er
þó ekki fyrsta konan sem kjörin
er í stjórn landssamtaka á vegum
bænda því Álfhildur Ólafsdóttir
var kjörin í stjórn Bændasamtak-
anna við stofnun þeirra, þá bóndi
að Engihlíð í Vopnafirði, en er
ekki í stjórn nú. Þá hefur Elín
Lára Sigurðardóttir, Bjarnastöð-
um í Grímsnesi, verið í stjórn
Svínaræktarfélags íslands síð-
ustu ár. Konur eru formenn
Landssambands skógareigenda
og Landssamtaka vistforeldra í
sveitum en það teljast vart „fram-
Ieiðendalandssamtök." Þess má
til gamans geta að Kristín Linda
á von á sínu þriðja barni í mán-
uðinum enda fannst sumum að-
alfundarfulltrúum það nokkuð
sérkennilegt að kjósa kasólétta
konu í stjórn, loksins þegar ísinn
var brotinn!
- En hvað liefur Kristín Linda
að segja um málefni tslenskra
kúabænda?
„Þau er ákaflega áhugaverð og
mikilvæg, ekki aðeins fyrir kúa-
bændur heldur ekki síður fyrir ís-
lenska neytendur. I fyrsta lagi þá
hafa íslenskir kúabændur sýnt
það og sannað á sfðustu árum að
þeir eru metnaðarfull og fram-
sækin stétt, sem hefur nú þegar
mætt auknum kröfum um vöru-
gæði og nútímaleg vinnubrögð. Is-
lenskar mjólkurafurðir eru tví-
mælalaust fyrsta flokks náttúruaf-
urð, mér fínnst það þvf spennandi
verkefni að vinna að málefnum
greinarinnar.
í öðu lagi þá er ákaflega mikil-
vægt að standa vörð um íslenskan
kúabúskap. Það finn ég sem neyt-
andi og móðir. Það eru forréttindi
sem við kunnum ekld alltaf að
meta að geta gefið börnunum okk-
ar mjólkur- og kjötvörur, sem eru
framleiddar hér á þessari eyju í
Atlantshafinu. Fréttir síðustu
missera hafa minnt rækilega á
þetta þar sem neytendur handan
hafsins hafa óafvitandi lagt sér til
munns landbúnaðarvörur, sem
innihalda lyf, hormón, eiturefni,
mengunarefni og hræ annarra
dýra.“
- Geta neytendur vænst þess að
hafa aðgang að tslenskum land-
búnaðarvörum urn aldur og ævi?
„Það er alls ekki sjálfgefið að Is-
Iendingar hafi aðgang að íslensk-
um landbúnaðarvörum á 21. öld-
inni. Nú er rekstrarumhverfi kúa-
búa með þeim hætti að launa-
greiðslugeta þeirra hefur dregist
verulega aftur úr verðlagsþróun í
landinu og það er ljóst að við svo
búið má ekki standa. Bæta verður
rekstrarumhverfi greinarinnar
þannig að kúabændum takist að
halda áfram framleiðslu af fullum
metnaði og þannig verði tryggð
fyrsta flokks vara handa íslenskum
heimilum."
GCI