Dagur - 21.10.1999, Blaðsíða 1

„Neituðuin með
gððri samvisku44
Gylfi Þ. Gíslason, fyrr-
lun rádherra, segir að
engum ætti að koma á
óvart fréttir af því að
hér hafi verið geymd
kjamorkuvopn.
Mildar umræður, bæði í fjölmiðl-
um og á Alþingi, áttu sér stað hér
á landi í gær eftir að stórblaðið
Washington Post flutti fréttir af
því að hér á landi hefðu verið
geymd kjarnorkuvopn á árunum
1956-1959. Fréttin byggir á um-
Ijöllun The Bulletin for the At-
omic Scientists um leyniskýrslu
frá árinu 1978 sem gerð hefur
verið opinber að hluta vegna
ákvæða upplýsingalaga. Þar segir
m.a. að Island sé annað „kjarn-
orkuvopnalaust11 land sem ekki
hafi enn skrifað sína kjarnorku-
vopnasögu. Osamsett kjarnorku-
vopn hafi verið geymd í banda-
rísku herstöðinni í Keflavík í ára-
tug eða frá febrúar 1956 til júní
1966, og tilbúnar kjarnorku-
sprengjur frá september 1956 til
september/desember árið 1959.
Fréttin keimir ekki á ðvart
Gylfi Þ. Gíslason, fyrrverandi
ráðherra, sat í ríkisstjórn Her-
manns Jónasson-
ar árin 1956 til
1958. Hann segir
að bæði utanríkis-
ráðherra og for-
sætisráðherra hafi
verið sannfærðir
um það af banda-
ríska sendiherran-
um hér á landi að
engin kjarnavopn
væru hér geymd,
en um það var þá
mikið rætt opin-
berlega. Þess
vegna hafi ráð-
herrar ríkisstjórn-
arinnar getað
neitað því að hér
væru geymd
kjarnavopn. En
kemur frétt Was-
hington Post hon-
um á óvart?
„Nei, hún gerir það ekki.
Keflavíkurflugvöllur var svo heit-
ur staður á þessum kaldastríðs-
árum að það þarf enginn að vera
hissa þótt þetta komi upp. Það
kom mér hins vegar á óvart þeg-
ar danskir stjórnmálamenn upp-
lýstu að dönsk stjórnvöld hafi
vitað af kjarnorku-
vopnunum, sem
geymd voru á
Grænlandi, en
logið þvf til að
þeir hefðu ekkert
vitað. Mér þótti
slæmt að heyra að
flokksbræður
mínir og vinir í
Danmörku hefðu
vitað hið sanna en
skrökvað að þjóð-
inni. Það er því ef
til vill ekkert und-
arlegt þótt fólk
spyrji í ljósi upp-
Ijóstrana frá Dan-
mörku hvort við
höfum ekki vitað
af þessu á árun-
um 1956-1958.
Eg get fullyrt fyrir
hönd okkar allra sem sátum í rík-
isstjórninni að við trúðum
bandarískum stjórnvöldum og
neituðum því tilvist kjarnavopna
hér á landi með góðri samvisku,"
segir Gylfi Þ. Gíslason.
Hættur að vera hissa
Steingrímur Hermannsson fyrr-
verandi forsætisráðherra segir að
faðir sinn, Hermann Jónasson,
hafi verið sannfærður um að hér
á landi væru ekki geymd kjarna-
vopn á árum vinstri stjórnarinn-
ar 1956-1958. Hann hefði rætt
þessi mál við bandaríska sendi-
herrann sem hefði fullyrt þetta
við hann.
En koma þessar nýju upplýs-
ingar Steingrími á óvart?
„Eg verð að segja eins og það
er að ég er löngu hættur að vera
hissa á framkomu stórveldanna
og er þá sama hvort heldur er
Sovétríkin eða Bandaríkin. Þessi
stórveldi hafa hagað sér eins og
þau eigi heiminn og ég veit ekki
hvort þessara stórvelda var áreið-
anlegra, þótt ég hafí alltaf hallað
mér til vesturs," segir hann.
Aðspurður hvort hann telji að
hér séu geymd kjarnavopn nú
sagðist Steingrímur efast um
það, Bandaríkjamenn hefðu
dregið svo úr vígbúnaði sínum,
en bætti við: „Hverju á maður
annars að trúa?“ - S.DÓR
Sjá ítarlega fréttaskýringu í
miðo'pnu.
Steingrímur Hermannsson, fyrr-
um forsætisráðherra, segir ekk-
ert koma sér lengur á óvart
varðandi framkomu stórveld-
anna í garð annarra ríkja.
Onnur
beinagrtnd
Við rannsókn á gröfinni þar sem
beinagrind manns fannst að
Hraukbæ í Kræklingahlíð við
Akureyri í ágúst kom í Ijós önn-
ur beinagrind. Undanfarna viku
hefur Guðrún Kristinsdóttir,
minjavörður við Minjasafnið á
Akureyri, unnið að rannsókn
grafarinnar. Allt bendir til þess
að Iega beinagrindarinnar sem
nú er fundin sé mjög svipuð og
hinnar fyrri. Beinagrindin ný-
fundna liggur um einn og hálfan
metra frá hinni fyrri.
Guðrún segir að hér sé um
fullorðna manneskju að ræða og
virðist beinagrindin nokkuð vel
varðveitt. Hún segir þetta vissu-
lega merkan fund og gefa tilefni
til frekari rannsókna á svæðinu
en ekki sé hinsvegar á það hætt-
andi nú vegna þess hve langt er
liðið á haustið. Meiningin er að
hefjast síðan handa aftur að
liðnum vetri. - Hl
Guðrún Kristinsdóttir hugar hér að fótabeinum [sjá innfelldu myndina) nýfundnu beinagrindarinnar. Þótt beinin
væru skoðuð á degi beinþynningar voru þau í óvenju góðu ástandi. mynd brink
Valgerður Sverrisdóttir, formaður
þingflokks Framsóknarflokksins.
Vilium sterkt
Rudsútvarp
„Við framsóknarmenn viljum
fyrst og fremst sterkt Ríkisút-
varp sem vinnur faglega. Það er
þá ný ákvörðun ef við myndum
breyta þessari stofnun í hlutafé-
lag. Við höfum ekki viljað það,“
segir Valgerður Sverrisdóttir,
formaður þingflokks Framsókn-
arflokksins.
Björn Bjarnason menntamála-
ráðherra greindi frá því í fyrir-
spurnatíma á Alþingi í gær að
stjórnendur Ríkisútvarpsins
mæltu með því að stofnunin yrði
gerð að hlutafélagi og að verið
væri að vinna að frumvarpi um
málið í ráðuneytinu. Það væri
þó enn á vinnslustigi og ekki
hefði verið tekin um það pólitísk
ákvörðun hvort frumvarpið yrði
lagt fyrir Alþingi. I samtali við
Dag sagði Valgerður að f raun og
veru hafi ekkert nýtt komið
þarna fram því allir viti að sjálf-
stæðismenn hafi aðra skoðun á
stofnuninni en framsóknar-
menn. „Eg er ekki alveg sann-
færð um að þeir vilji sjá Ríkisút-
varpið sem sterka stofnun, svo
ég segi nú alveg eins og er. En
því er öðruvísi farið með okkur,“
segir Valgerður.
Víðtæk pólitísk sátt?
Björn Bjarnason sagði í umræð-
unni f gær að nauðsynlegt væri
að víðtæk pólitísk sátt næðist
um breytingar á Ríkisútvarpinu
og að kröfur einkarekstrar hlytu
að fá að njóta sín. Það var
flokksbróðir ráðherra, Kristján
Pálsson, sem hóf umræðuna og
sagði meðal annars að rekstrar-
form stofnunarinnar væri úr sér
gengið og væri henni fjötur um
fót í nútíma samkeppni.
Valgerður segir framsóknar-
menn í raun ekki hafa verið að
velta málinu fyrir sér en ef og
þegar frumvarpið verði klárað
myndu framsóknarmenn skoða
það eins og öll önnur mál. - H1
Afgreiddir samdægurs
Venjulegirog
demantsskomir
trúlofunarhringar
GULLSMIÐIR
SIGTRYGGUR & PÉTUR
AKUREYRI ■ SÍMI 462 3524