Dagur - 10.11.1999, Blaðsíða 6

6 -MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 1999
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: el(as snæland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: MARTEINN JÓNASSON
Skrifstofur: strandgötu si, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14. REYKJAVÍK
Sfmar: 460 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Simar auglýsingadeildar: (REYKJAV(K)563-i6i5 Amundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Gréta Björnsdóttir
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYRl) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Staða Hæstaréttar
í fyrsta lagi
Síðustu dagana hafa margir orðið til þess að veitast harkalega
að Hæstarétti vegna nýlegrar niðurstöðu meirihluta dómsins í
kynferðisbrotamáli. I því máli töldu þrír af fimm dómendum
að ákæruvaldinu hefði ekki tekist „að færa fram vafalausa
sönnun um sekt hins ákærða samkvæmt þeirri verknaðarlýs-
ingu, sem fram kemur í ákæru.“ Minnihlutinn, tveir dómarar,
var hins vegar á öðru máli og taldi rétt að staðfesta dóm und-
irréttar um fjögurra mánaða fangelsi hins ákærða. Má ljóst
vera að í svo viðkvæmum málum er afar óheppilegt að æðsti
dómstóll landsins skuli klofna með slíkum hætti.
í öðru lagi
Þetta er reyndar í annað sinn á stuttum tíma sem Hæstiréttur
lendir í því að klofna svo rækilega við uppkvaðningu dóms í al-
varlegu máli - og komast um leið að meirihlutaniðurstöðu sem
gengur þvert á að minnsta kosti verulegan hluta almenningsá-
litsins í landinu. Hitt málið varðaði enskan mann, sem kom
sannanlega með gífurlegt magn af E-tölfum inn í landið, en
var samt sýknaður þar sem ekki þótti réttilega staðið að mál-
inu. Líka í því máli klofnaði Hæstiréttur; þrír dómarar sýkn-
uðu Englendinginn en tveir vildu sakfella hann. I báðum mál-
unum réðist það þannig af afstöðu eins dómara af þremur
hvorum megin meinhlutinn lenti.
í þriðja lagi
Hæstiréttur hefur síðasta orðið í íslenskum sakamálum -
nema þau séu þess eðlis að hægt sé að áfrýja þeim til alþjóð-
legra dómstóla. Hann er æðsti vörður réttarríkisins þar sem
forsendan er sú að hinir ákærðu séu saklausir þar til tekist hafi
að sanna sekt þeirra íyrir dómstólum. I því Ijósi verður al-
menningur auðvitað að virða niðurstöður Hæstaréttar. En á
móti kemur að Hæstaréttur verður að gæta þess að senda aug-
ljós og afgerandi skilaboð til þjóðarinnar með dómum sínum.
Það gerir hann ekki með því að klofna ítrekað með þessum
hætti og láta í reynd sekt eða sakleysi velta á afstöðu aðeins
eins dómara.
Elías Snæland Jónsson
Hverá
kvenlikamaim?
Eignarrétturinn er einhver
umdeildasti réttur sem um
getur og var raunar ástæða
þess að Garri hætti í lögfræð-
inni á sínum tíma. Honum
þótti sem sé eignarrréttará-
kvæðin svo flókin og loðin og
misvísandi að hann treysti sér
ekki til að starfa sem lögfræð-
ingur á grundvelli rfkjandi
eignarréttarákvæða.
Það er náttúrlega vitað að
rummungsþjófar og
aðrir hirðusamir
einstaklingar hafa
aldrei virt eigna-
réttinn. En það eru
fleiri en gripdeild-
armcnn sem greinir
á um eignarréttinn.
Hver á ísland? Var
t.d. spurt á rauðu
ljósi af tiltölulega heiðvirðum
pólitískum tvíhöfða fyrir
nokkrum árum. Og fleiri
spursmál hafa komið upp á
síðustu misserum. Til dæmis:
Hverjir eiga fiskinn í sjónum?
Hverjir eiga sjúkraskýrslurnar?
Hverjir eiga hina óspilltu nátt-
úru? Hverjir eiga rjúpnalönd-
in? Hverjir eiga húsin sín? Og
svo framvegis.
Og síðast en ekki síst er
spurt: Hver á kvenlíkamann?
Karlskepnur
Síðasta spurningin hefur
brunnið mjög á mörgum að
undaförnu í hinni kviknöktu
og grímulausu umræðu um
súludansmeyjar. Þannig ályk-
taði 50 kvenna landsfundur
Samtaka um kvennalista um
málið um helgina og mótmælti
harðlega misnotkun kvenlík-
amans í sölu- og hagnaðar-
skyni.
Nú er það auðvitað svo og er
grafalvarlegt að vitað er um
fjölmörg dæmi þess að
karlskepnur brúki konur eins
og ambáttir og geri þær út í
ldámiðnaðinn nauðugar viljug-
ar. Það er að sjálfsögðu glæpur
sem þarf að koma í veg fyrir.
En þær konur eru sjálfsagt
ekki færri sem dansa naktar og
dilla sér eða selja líkama sinn
með öðrum hætti af fúsum og
frjálsum vilja, ekki síst laun-
anna vegna. A að koma í veg
fyrir að þær geti
stundað þau störf
sem þær hafa kos-
ið sér? Hafa þær
ekki full yfirráð
yfir eigin líkama,
líkt og fótbolta-
mennirnir sem
ganga kaupum og
sölum og nota lík-
ama sinn í hagnaðarskyni?
Sj álfsákvörðim-
arréttur
Það gengur nefnilega ekki upp
að segja í gær að konur hafi
fullt forræði yfir líkama sínum
þegar þær vilja fara í fóstur-
eyðingu og komi engum öðr-
um við, en lýsa því svo yfir í
dag að konur hafi ekki yfir-
ráðarétt yfir þessum sama lík-
ama þegar þær vilja nota hann
f klámbransanum sér til viður-
væris. Annaðhvort er eignar-
rétturinn þeirra eða eldd.
Kvennalistakonur hljóta að
styðja sjálfsákvörðunarrétt
kvenna á öllum sviðum.
Þannig að ef kynsystur þeirra
vilja ráða því sjálfar hvernig
þær brúka sinn eigin líkama,
þá hljóta allir að virða þá
ákvörðun. Líka kvennalista-
konur. GAHRI
Þegar Halldór Laxness fór að
gera upp hugmynafræði komm-
únismans, á varfærin hátt að
vísu, urðu fleyg orð hans um
steinbarnið sem sumir gengu
með í maganum hvað sem á
dundi, en öðrum tókst að losa sig
við. Steinbarniö er úrelt hug-
myndafræði, scm enga gerir stoð
og er aðeins til trafala í fram-
vindu nýrra hugmynda og breyt-
inga og þróunar á öld örra tækni-
framfara og lífsmynsturs. Þeir
sem ganga með meinsemdina í
maganum eru haldnir fortíðar-
hyggu eða óskhyggju sem aldrei
varð barn í brók.
Stjórnmálamenn með augu í
hnakkanum eru kasóléttir af
steinbarni sem þeir losna ekki
við. Hugmyndafræðí þeirra
hvorki þolir né leyfir rökræður
og skoðanaskipti eru illa séð,
enda vitagagnslaus, rétt eins og
skoðanaskipti um kvenfrelsi og
kynvillu eru ekki til, þar sem
annar aðilinn hefur kórréttan
Stembamið í maga
pólitíkusa
málstað að sækja, en aðrir eru
blindaðir af ofstæki, fyrirlitningu
og hatri og málfrelsi þeirra mjög
dregið í efa.
Misheppnaðir örlagavaldar
En steinbarnið sem
pólitíkusarnir geta
með engu móti losaö
sig við, er sú staðfasta
ákvörðun þeirra, að
þeir stjórni búsetuþró-
un og að það ákvarðist
af opinberum framlög-
um sem þeir skaffa
hvar fólk vill eiga stað-
festu. Það er höfuð-
verkefni Alþingis að
koma í veg fyrir allar
búsetubreytingar, sem
oftar enn ekki tekst svo prýðilega
til að fólk er hneppt í átthaga-
fjötra og dæmt til eignamissins
ef því dettur sú fásinna í hug, að
yfirgefa fámenniskjördæmin.
Nýhakaður framsóknarmaður,
Kristinn H. Gunnars-
son með steinbarn i
maganum.
í eitt áhrifamesta embætti
flokksins, lagði fram enn eina
byggðastefnuna á nýafstöðnum
miðstjórnarfundi. Hann lcggur
fram tillögu um róttæka breyt-
ingu á tillögum um
nýja kjördæmaskipan.
Hann vill gera þrjá
fjórðunga að einu
miklu kjördæmis-
flæmi. Hugmyndin er
að vissu marki skyn-
samleg og vel athugun-
ar virði.
En forsendurnar fyr-
ir henni eru í líki stein-
barns sem pólitíkusar
losna ekld við úr kvið-
arholinu og kemur í
veg fyrir að þeir dragi
ályktanir af staðreyndum, jafn-
framt bví að þeir ofmeta
stjórnvisku og dómgreind.
Langur meðgöngutúm
Samkvæmt frétt í Degi 1
eigin
til-
sem umsvifalaustjyar hafinn up_p( ( gangur kjördæmis frá (SnæjFelIs-
nesi, vestur, austur og suður til
Hornaljarðar sú, að svæðið fái
fleiri kjördæmatrúa þingmenn
og örugglega svo og svo marga
ráðherra, hvernig svo sem ríkis-
stjórn er samansett. Formaður
þingsflokks framsóknar heldur
sem sagt að þingmannamergð og
ráðherrafjöldi ráði úrslitum urn
hvar fólk vill búa á landinu. Allt
á það að byggjast einhliða á fjár-
veitingum úr ríkissjóði og velvilja
ráðherra.
Ekki sér fyrir endann á með-
göngutíma steinbarnsins sem
staðnaðir pólitíkusar ganga með
í maganum. Þeir eru búnir að
hafa uppi gagnslausa tilburði til
að viðhalda löngu úreltu byggða-
mynstri Iungann úr öldinni með
augljósum árangri.
Og enn klifa þeir á að þing-
mannafjöldi og ráðherravald ráði
úrslitum um byggðaþróun með
frjárframlögum. Og atkvæðin
sýnast trúa bábiljunni.
‘ðtfkd «««»: • f'iiPtU 'iíottf:
jV&r
Erréttaö breyta kjör-
dæmaskipan ennfrekar
enframkomnar tillögur
í málinu gera ráðfyrir?
Guðmundur Guðlaugsson
bæjarstjóri á SiglufitðL
“Ef menn ætla
að opna kjör-
dæmamálið
með tilliti til
þeirra hug-
mynda sem
fram hafa
komið þá vilj-
um við helst
vera í einu stóru Norðurlands-
kjördæmi. Við höfum fært rök
fyrir því að slíkt kjördæmi væri
stór og öflug eining og gott mót-
vægi við höfuðborgarsvæðið í
uppbyggingu byggðar. Ella getum
við sætt okkur við að vera í NA-
kjördæmi einsog nú er gert ráð
fyrir - og það er reyndar valkostur
sem við tökum frekar en að vera í
NV-kjördæmi.“
Sigurður J. Sigurðsson
forsetibæjarstjómarAhireyrar.
“Hugmyndir
um að gera
Norðurland allt
að einu kjör-
dæmi voru
settar út af
borðinu fyrir
allnokkru síð-
an. Þá voru settar í framhaldinu
fram hugmyndir um NA-kjör-
dæmi sem myndi ná frá Siglufirði
til Hafnar í Hornarfirði, að báð-
um stöðum meðtöldum. A þessar
hugmyndir voru menn hér nyrðra
farnir að sættast í meginatriðum
og því hefði ég talið óþarfa að
fara að hræra í þessum hugmynd-
um á nýjan leik. Hinsvegar er
engin spurning í mínum huga að
eitt stórt Norðurlandskjördæmi
hefði verið besti kosturinn."
Jóna Valgerður Kristjánsd.
oddviti Reykhólahrepps.
“Nei, það er
búið að sam-
þykkja tillögur
um kjördæma-
breytingu á
einu þingi og
því nokkuð
seint að koma
með þessar til-
lögur núna. Nú skiptir máli að
fyrirhuguð breyting verði ekki til
þess að drepa niður jarðarbyggðir
landsins, en ég tel að þetta sé
nógu stórt skref nú og næsta
breyting verði sú að gera landið
að einu kjördæmi. Þá vænti ég
þess að hér geti búið ein jijóð í
einu landi og búsetuslúlyrði og
atkvæðisréttur verði jöfnuð að
fullu, en þetta tvennt legg ég að
jöfnu."
Jósef A. Friðriksson
sveitarstjóri á Stöðvarfiiúi.
“Mín skoðun er
sú að landið
allt eigi að vera
eitt kjördæmi.
Menn verða að
treysta alþing-
ismönnum til
að gæta hags-
muna heildar-
innar og ef tími kjördæmapots er
ekki liðinn undir Iok fer svo að
verða. Hvenær landið verður
hinsvegar orðið eitt kjördæmi
þori ég ekki að segja til um.“
- t.i'T'iv ‘•iitiMÚ Jj.«>