Dagur - 26.11.1999, Qupperneq 6

6 - FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1999
rDnptr
ÞTÓÐMÁL
Útgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Simar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjaid m. vsk.:
Lausasöluverð:
Grænt númer:
Netföng auglýsingadeildar:
Símar auglýsingadeildar:
Simbréf auglýsingadeildar:
Simbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.900 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
(REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdóttir
460 6161
460 617KAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)

Mjuk lending?
í fyrsta lagi
Af efstu hæð svarta stórhýsisins við Arnarhól berast nú þau
tíðindi að þijár forsendur þurfi að koma til ef Islendingar ætli
að ná því sem nú er farið að kalla „mjúkri lendingu" í efna-
hagsmálum á næsta ári - eftir þenslu síðustu missera. Hærri
vexti, skynsamlega kjarasamninga og meiri afgang á ríkissjóði.
Þessi áminning Seðlabankans mun vera sú alvarlegasta um
langt skeið og hún kemur aðeins nokkrum dögum á eftir að-
vörun Þórðar Friðjónssonar, forstjóra Þjóðhagsstofnunar, sem
var mjög í sama anda.
í öðru lagi
Miðað við fréttir síðustu daga bendir ýmislegt til að kjara-
samningar gætu orðið á þeim mjúku nótum sem Seðlabankinn
telur nauðsynlegar. Tónninn í launþegum er augljóslega slíkur
samkvæmt könnun og atvinnurekendur hafa fallist á tillögu
Verkamannasambandsins um breytta viðræðuáætlun um sér-
staka krónutöluhækkun á lægstu launin. A næstu vikum mun
koma í ljós hvort þessi leið verður farin eða ekki.
í þriðja lagi
Það er því mýkt hinna tveggja atriðanna í skilaboðum Seðla-
bankans sem veldur mestum áhyggjum þessa stundina. Það er
auðveldara um að tala en í að komast að auka tekjuafganginn
á fjárlögum og hækkun vaxta getur komið afar illa við yfir sig
skuldsett heimilin í Iandinu - ekki síst þau heimili sem úr
minnstu hafa að moða. Því þarf að stíga varlega til jarðar til að
hin „mjúka lending" verði ekki mjúk, vegna þess að þeir sem
höllustum fæti standa verði stuðpúði sem dregur úr högginu.
Upp á síðkastið hafa ráðherrar haft tilhneigingu til að leika sér
að eldinum með því að gera lítið úr aðvörunum Þjóðhagsstofn-
unar og Seðlabanka. Það er mjög misráðið - og ef stjórnar-
flokkarnir geta ekki fundið ásættanlegar leiðir til útgjaldaað-
halds í uppsveiflunni núna, þá geta þeir það aldrei.
Birgir Guómundsson.
Símræpuin einiingín
Ein helsta tilvistarspurning
sem jafnan brennur á Garra er
sú hvorir séu meiri fífl, hann
eða allir hinir. Er sem sagt
samfélagið meiri hálfviti en
Garri eða öfugt? Þessi spurn-
ing skýtur upp kollinum við
margvíslegar aðstæður og að
undanförnu einkum og aðal-
lega í tengslum við símamál
þjóðarinnar.
Garri er ekki eldri en það að
hann var ekki fædd-
ur þegar bændur
riðu til Reykjavíkur
til að mótmæla sæ-
strengjalagningu
landa á milli. Af
þessu leiðir að Garri
hefur alist upp við
símasamband frá
blautu barnsbeini.
Fyrst við svarta sveitasímann,
þrjár Iangar ein stutt og fjöður
aftan hægra, þá kom „halló,
miðstöð?" síminn, en lengst af
og fram á þennan dag hefur
Garri unað glaður við sjálf-
virka, gráa skífusímann, sem
enn prýðir símaborðið á heim-
ili hans.
Samskipti Garra við símann
hafa verið með þeim hætti að
þegar Garri hefur þurft að ná í
einhvern sem ekki er alveg í
seilingarfjarlægð, þá hefur
hann einfaldlega hringt í við-
komandi. Og þegar fólk hefur
þurft að ná í Garra, þá hefur
það gert hið sama. Að vísu er
Garri ekki í símaskránni, en
það hefur ekki hamlað því að
ef nauðsyn eða líf hefur legið
við, þá hefur alltaf tekist að
hafa upp á Garra.
Sjálfsfróunarsímar
Símamálin hafa sem sé alltaf
gengið snurðulaust hjá Garra
og gamli, sorrí, grái skífusím-
inn hans ávallt þjónað sínu
hlutverki og ekki verið á það
bætandi, enda engin ástæða
verið til. Eða það finnst a.m.k.
Garra. En það finnst víst rest-
inni af þjóðinni ekki.
Fram hafa komið takkasím-
ar, þráðlausir símar, símar í
öllum Iitum og lögun, bílasím-
ar, farsímar, fermingarbarna-
símar, tölvusímar, svarsíma-
símar, skilaboðasímar, banka-
línusímar, sjálfsfróandi símar,
krabbameinsvaldandi símar,
viðhaldssímar, viðhaldsfríir
símar, beinlínusímar
til Davíðs og guðs og
guð má vita hvað
símar.
Og til hvers eru
allir þessir sfmar? Jú,
til þess að ná sam-
bandi við þann sem
maður þarf alveg
nauðsynlega að ná í
og til þess að auðvelda þeim
sem þarf að ná í mann þá líf
liggur við, að geta það.
Tal og Fischer
Þegar Garri sér bílana streyma
framhjá með bílstjórana
malandi uppstyttulaust f tólið
og þegar hann horfir á leik-
skólabörnin tölta hjá tottandi
litlu farsímana sína, löngu
áður en þau eru farin að tala,
þá fer ekki hjá því að Garri
velti því fyrir sér hvort hann sé
orðinn vitlaust eða þjóðin.
Á meðan símræpan heltekur
símalandi þjóðina og tilboðin
streyma frá Landssímanum og
Tal og Bobby Fischer og Is-
Iandssíma og öllum hinum,
situr Garri sæll og ánægður
við gráa skífusímann sinn og
finnst hann akkúrat ekkert
skorta f símamálum.
Garri hlýtur því að vera geð-
bilaður. Því það er útilokað að
til séu svona margir vitleysing-
ar hjá einni þjóð og meirihlut-
inn hefur jú alltaf rétt fyrir sér.
Eða hvað? — GARRI
V
ODDUR
ÓLAFSSON
SKRIFAR
Múgurinn mataður
Löngu eftir að fréttaneytendur
heimsins voru orðnir dauðleiðir á
tíðindum af ástarleikjum fröken
Lewinsky og Clintons kvenna-
Ijóma héldu fjölmiðlar áfram að
ausa út nákvæmum lýsingum á
þeirri aðferðafræði sem tíðkast í
Hvíta húsinu þegar forsetinn
bregður sér á leik og heldur rösk-
lega fram hjá konu sinni.
Eins og önnur hegðun manna
hefur þetta fyrirbæri verið rann-
sakað og sýnist gjá hafa myndast
milli þeirra sem skammta fréttirn-
ar og þeirra sem móttaka þær með
sínum skilningavitum. Fréttamenn
eru með fræga og fína fólkið á heil-
anum og frásagnir af því skulu í
lýðinn hvort sem honum líkar bet-
ur eða ver. Hér var haldin ráð-
stefna í haust og satt best að segja
man að minnsta kosti einn blaða-
maður ekkert um hvaða mál voru
þar til umræðu, sjálfsagt eitthvað
um kvennapólitík, því frú HiIIary
Clinton var mætt á staðínn og
•h'iiv •<?. 'i'yyt' r.i.vt ■ ..> >
.Tiþpíspyxmejjfiíuy.,,
spókaði sig á ÞingvöIIum og
Laugaveginum. Fleiri konur hafa
sjálfsagt komið við sögu, en fjöl-
miðlaathyglin beind-
ist öll að frúnni, sem
svaf vært í sínu rúmi
þegar störfum hlað-
inn eiginmaðurinn
vakti frameftir í skrif-
stofu sinni.
Daglegar upplýs-
ingar
Enn er Hillary
fréttaljósinu. Vel er
fylgst með því hvort
hún mun bjóða sig
fram til öldungadeildarinnar fyrir
New Yorkfylki, en brátt verður kos-
ið þar um annað sætið af tveimur.
Von er til að í Bandaríkjunum veki
það nokkurn áhuga að forsetafrú-
in, sem þeir vestra kalla sína fyrstu
frú, hætti sér út á þann hrikalega
vígvöll sem bandarísk stjórnmál
cru, þar sem einskis er svifist í
t'' ■//>/.'.' r-ýiyi’yi~.il
mannorðssfagnum. En hvaða er-
indi daglegar upplýsingar um
hvernig frúnni vegnar í kosninga-
baráttu, sem ekki er
hafin, því enn hefur
ekki verið tilkynnt
formlega hvort lög-
maðurinn, sem situr
undir ásökunum um
vafasöm viðskipti,
býður sig fram, á við
íslenska fréttaneyt-
endur er önnur saga.
Það er engu líkara
en að þjóðin bíði þess
spennt hvort konan
kemst í öldungadeild-
ina, hvað er henni til framdráttar
og hvað kann að verða henni að
falli. Hvað vitum við hvað það
merkir að ganga með Yankeehúfu í
USA, eða taka ekki einhliða mál-
stað ísraels í köldu og heitu stríði
gyðinga við Palestínumenn, sér-
staklega ef maður þarf að koma sér
í mjúkinn hjá þeim í NewYork?
- Íí,i' 'v ir-l V :r' : 11 >'í rt lT.í?í'! .
Hillary í fréttaljósi.
Kannski edlilegt
Hitt má vera, að yfirdrifinn frétta-
flutningur af forsetafrúnni í landi
sem Iætur innanríkispólitík í Am-
eríku sig lítils varða, sýni hver
staða risaveldisins í heiminum er.
Höfðinginn í Hvíta húsinu er að
taka á sig mynd keisara heimsins,
sem fer um heiminn og færir
þóknanlegum gjafir og stillir til
friðar með góðu eða illu eftir því
hvernig honum geðjast að ófriðar-
seggjum.
I fjósi þessa hljóta allar athafnir
forsetahjónanna að vera fréttamat-
ur og mikil nauðsyn á að fá ná-
kvæmar lýsingar á kvennamálum
forsetans og afbrigðilegu kynlífi
hans og með hvaða hafnaboltaliði
eiginkona hans heldur. Þegar fólk
er orðið konunglegt eða hlýtur
keisaratign í augum heimsins á
múgurinn hcimtingu á að vita um
öll þeirra viðvik, hvernig húfu Hill-
ary gengur með og hvernig sund-
bolur Dorrit er á litípn.
iaT>. .i.iii. r. i’J i .on ut . r.i/iv
.niöyjg^u'/ yiun'if, iddí.i po Pu.
Á að innheimta vegtoll á
Hellisheiði til aðfjár-
magna uppsetningu lýs-
ingar á leiðinni?
(Ámi Johnsen 1. þingmaður
Sunnlendinga hejur varpað
fram þessari hugmynd til að
flýta framkvæmdum,
en þær eru taldar kosta tim
200 millj. kr.)
Kristján Einarsson
forseti bæjarstjórmr Árborgar.
„Það kemur vel
til greina, en
verulega er farið
að há byggðum
hér fyrir austan
fjall að ekki er
búið að breikka
veginn austur og setja upp lýs-
ingu. Þær framkvæmdir mætti
vel fjármagna með veggjaldi, rétt
einsog við borgum fyrir að fara
Hvalfjarðargöngin. Reyndar hef
ég fulla trú á því að í þessar
framkvæmdir verði farið alveg á
næstu árum.“
Þórir Erlingsson
veitingamaðurCaféLefollii á Eyrar-
bakka.
„Ég tel lýsingu
Hellisheiðar ekki
aðkallandi í
bráð, meira ligg-
ur okkur á því að
Þrengslavegur-
inn verði breikk-
aður. Enda er hann svo mjór að
fólk veigrar sér við að aka hann.
Hugmyndin um vegtoll er þó
góðra gjalda verð og á mörgum
fjölförnum leiðum á hún fullan
rétt á sér. Hellisheiðin er þar
með talin. Ég býst við að Suður-
strandarvegur milli Þorlákshafn-
ar og Grindavíkur verði kominn
árið 2005 og upplýst Hellisheiði
komi þremur árum síðar.“
Katrín Helga Andrésdóttir
héraðsdýrálæknir á Reykhlíð á Skeð-
um.
„Þvj trúi ég ekki
að ísland sé svo
illa statt að ekki
sé hægt að setja
upp Ijós á jafn
fjöífarinni leið og
Hellisheiði, án
þess að vegtollar séu innheimtir.
Þá sé ég fyrir mér sem aðferð til
að fjármagna enn stærri og dýr-
ari samgöngubætur. Þar á ég til
dæmis við Hvalfjarðargöngin.
Hinsvegar er brýnt út frá örygg-
issjónarmiðum að lýsa upp Hell-
isheiði en hvenær það verður fer
út frá raunverulegum vilja
stjórnvalda meðai annars við að
fækka umferðarslysum."
Gísli Páll Pálsson
forseti bæjarstjómar í HveragerðL
„Það fer eftir því
hve hátt
veggjaldið væri
og hve miklu það
skilar. Mér þætti
til dærnis 50
króna veggjald á
hverja ferð vera ástættanlegt.
Innheimtufyrirkomulag skiptir
líka máli, inntektin má ekki öll
fara í innheimtukostnað. Mér
finnst ómögulegt að segja til uni
hvenær verður búið að koma upp
lýsingu á Hellisheiði, þessu lof-
uðu þeir fyrir kosningarnar
1991, 1995 og 1999 þannig að
,ég vjl,ekkert segja." .
S3!>P.e/’WiC j