Dagur - 22.08.2000, Qupperneq 7

ÞRIDJUDAGUR 22. ÁGÚST 2000 - 7
ÞJÓÐMÁL
Framsókn, hvert?
„Stefna Framsóknarflokksins er að þjóna fólkinu í landinu og skapa því möguleika og góð lífsskilyrði. Það hlýtur
ávallt að vera höfuðmarkmiðid," segir greinarhöfundur.
Wk jón krist-
I JANSSON
PINGMAÐUR FRAM-
, JM SÓKNARFLOKKSINS
J* jlf
skrifar
Það hefur komið fram í fréttum
undanfarið að umræður eru í
Framsóknarflokknum um stefnu
flokksins og skipulag. Það á vissu-
lega ekki að teljast til tíðinda að
slík vinna fari fram í stjórnmála-
flokkunum. Þótt stefna þeirra sé
byggð á ákveðnum grundvallarat-
riðum og hugsjónum hlýtur það
ætíð að vera í skoðun hvernig þeim
verður best komið í framkvæmd.
Stefna Framsóknarflokksins er
að þjóna fólkinu í landinu og skapa
því möguleika og góð lífsskilyrði.
Það hlýtur ávallt að vera höfuð-
markmiðið. Það er hins vegar ekki
sjálfgefið að nú gildi sömu aðferð-
ir um það, eða takmark fólks sé
það sama nú eins og var fyrir ára-
tugum. Stórfelldari breytingar
hafa orðið síðustu áratugina en að
nokkurn gat órað fyrir. Þótt grund-
vallarmarkmiðin séu þau sömu eru
aðstæður gerólíkar því sem áður
var.
Þjóðemishyggja á undanhaldi
Hinar gífurlegu breytingar sem
hafa orðið varða alla þætti samfé-
lagsins. Fyrst má nefna samskiptin
við aðrar þjóðir sem hafa breyst á
þann veg að okkar efnahagskerfi er
hluti af efnahagskerfi vestrænna
ríka, og í rauninni hluti af þeirri al-
þjóðavæðingu sem rutt hefur sér
til rúms á svo mörgum sviðum.
Þetta felur í sér tækifæri fyrir þjóð-
ina ef vel er á haldið. I öðru lagi
hefur orðið bylting í upplýsinga og
samskiptatækni sem einnig færir
þjóðina nær umheiminum. Þetta
hefur valdið mikilli hugarfars-
breytingu. Mér býður í grun að
með vaxandi ferðalögum, og aukn-
um samskiptum við aðrar þjóðir á
öllum sviðum sé þjóðerninshyggj-
an á undanhaldi. Sem dæmi má
nefna að afstaða fólks til erlendrar
fjárfestingar er allt önnur en áður
var, þótt þjóðin sé ekki tilbúin að
selja Þingvelli eða fasteignir þar í
hendur erlendra auðkýfinga til
þess að koma sér upp sumarhús-
um. Islendingar vilja hafa greiðan
aðgang að umheiminum til hvers
konar samskipta, hvort sem um er
að ræða á sviði efnahags og at-
vinnumála, markaðsstarfsemi
menntunar eða frístunda.
ísland og iiiulieiinurinn
Þetta gerir það að verkum að
miklu máli skiptir fyrir okkur að
taka þátt í alþjóðasamstarfi. Það er
skylda hvers stjórnmálaflokks að
skilgreina stöðu okkar gagnvart
umheiminum sem best. Ekki síst
ber þeim skylda til þess sem fara
með utanríkismálin og samskipti
okkar við önnur ríki. Núverandi
utanríkisráðherra hefur meðal
annars gegnt þessari skyldu sinni
með því að láta taka saman ítarlega
skýrslu um stöðu okkar gagnvart
Evrópusambandinu. Þetta er sjálf-
sagt mál. Staða okkar í alþjóðlegu
samhengi hefur verið sterk vegna
þess að við erum hluti af Evrópu
með aðgang að mörkuðum þar
ásamt greiðu aðgengi að hvers
konar samskiptum öðrum. Jafn-
framt hefur samband okkar við
Norður Ameríku verið náið, og
unnið er að því að styrkja þau bönd
enn frekar með auknum samskipt-
um við Kanada sem er löngu tíma-
bært, enda eru íslenskar rætur
sterkar þar í Iandi. Samskipti við
Bandaríkin hafa ávallt verið mikil
og haft gífurlega þýðingur fyrir
okkur. Jafnframt höfum við mikil-
væg viðskipti við Asíuþjóðir svo
sem stórríkin Kína og Japan.
I starfi Framsóknarflokksins
hafa utanríkismál haft mjög vax-
andi vægi, þótt flokkurinn hafi far-
ið með utanríkismál á miklum ör-
lagatímum fyrr, til dæmis þegar
baráttan fyrir útfærslu landhelg-
innar stóð sem hæst. Stefna
flokksins í þessum málum hlýtur
að vera sú að tryggja stöðu íslands
sem best gagnvart umheiminum,
með því að taka þátt í alþjóðasam-
starfi og hafa þar áhrif. Það er eng-
in leið til önnur.
Alþjódavædingin og
maxkaðurmn
Markaðshagkerfið er hluti af þeirri
„Mín skoðun er að
ríkisvaldið hlýtur að
hafa hlutverk áfram í
því að tryggja velferð-
arþjónustu í heil-
hrigðiskerfinu og í fé-
lagslegakerfmu. Það
er hins vegar ekkert
óeðlilegt við það að
skilgrema þessa þjón-
ustu í einhverjum
mæli og semja við
aðra aðila um að sjá
um hana á þeim for-
sendum.“
alþjóðavæðingu sem orðið hefur.
Því fylgir að samkeppnin er hreyfi-
aflið í efnahagslífinu. Það sldptir
höfuðmáli að hún lúti ákveðnum
reglum og fyrirtæki sem eru í sam-
keppni séu á sama grunni, lúti
sömu reglum. Þess vegna hefur
ríkisvaldið verið dregið í vaxandi
mæli út úr rekstri þar sem sam-
keppni á að ríkja. Rekstur ríkisfyr-
irtækja lýtur öðrum lögmálum,
annars konar stjórn en rekstur
einkafyrirtækja. Reyndar er hlut-
verk ríkisvaldsins og fyrirferð þess í
samfélaginu eitt helst pólitíska
ágreiningsmál síðari tíma. Umræð-
an um slík mál hefur verið fyrir-
ferðarmikil innan Framsóknar-
flokksins og svo verður áfram. Mín
skoðun er að ríkisvaldið hlýtur að
hafa hlutverk áfram í því að tryggja
velferðarþjónustu í heilbrigðiskerf-
inu og í félagslegakerfinu. Það er
hins vegar ekkert óeðlilegt við það
að skilgreina þessa þjónustu í ein-
hverjum mæli og semja við aðra
aðila um að sjá um hana á þeim
forsendum.
Eitt af heitu málunum í stjórn-
málaumræðunni er framtíð Land-
símans. Fyrirtækið hefur nú verið
gert að hlutafélagi í eigu ríkisins.
Nú er rætt um sölu þess. Tæknin
hefur gjörbylt umhverfinu sem slík
fyrirtæki vinna í og opnað mögu-
leikana fyrir samkeppni og fyrir ný
fýrirtæki að hasla sér völl. Lands-
síminn hefur haft samfélagslegt
hlutverk að þjóna öllumlands-
mönnum og það hefur náðst að
hafa eina gjaldskrá fyrir símtöl um
lándið allt. Þvf þarf einnig að ná
hvað varðar gagnaflutninga. Sala
Landssímans getur ekki farið fram
án þess að þessi markmið séu
tryggð
Velferðarkerfid
Veigamestu þættir velferðarkerfis-
ins eru menntun, heilbrigðisþjón-
usta og félagsleg þjónusta. I raun
er rangt að aðskilja þessa þætti frá
atvinnu og efnahagsmálum með
þeim hætti sem oft er gert í stjórn-
málaumræðunni. Það er öflugu at-
vinnulífi í landinu í hag að vel sé
séð fyrir þessum þáttum. Mennt-
un er forsenda fyrir samkeppnis-
hæfni atvinnulífsins, ekki síst í
þeirra sérhæfingu og alþjóðavæð-
ingu sem orðin er. Það er mikil
nauðsyn að efla menntastofnanir í
landinu og gera fólki það jafnframt
mögulegt að sækja reynslu og
menntun til annarra þjóða. Gott
heilbrigðis og félagskerfi er óað-
skiljanlegur hluti af framtíðarsýn
okkar. Brýna auðsyn ber til þess að
nýta þá fjármuni sem best sem
fara til allra þessara mála.
Atviimiilíf og velferð
Oflugt atvinnulíf er forsendan fyr-
ir því að hægt sé að halda velferð í
landinu. Þetta verður að fara sam-
an og verður ckki aðskilið. At-
vinnulífið byggist á auðlindum
okkar. Hinar veigamestu eru fiski-
miðin, landið og náttúran, orku-
lindirnar og hugvitið sem býr í
þjóðinni. Atök um nýtingu auð-
Iindanna, hve langt má ganga,
hafa verið áberandi í umræðunni,
og svo mun verða áfram. I raun-
inni hafa þau átök verið harðvítug.
Þau hafa snúist um hvernig og
hvað langt á að ganga í því að nýta
auðlindir hafsins og þau hafa snú-
ist um að leggja áform um orku-
nýtingu í stærri stíl til hliðar og
leggja því meiri áherslu á náttúru-
fegurðina sem auðlind og hugvit
og mannauð sem býr í fólkinu
sjálfu. Stefna Framsóknarflokksins
er að þetta verði allt að fara saman,
og því fleiri stoðir sem eru undir
efnahagslífinu því farsælli verði
framtíðin.
Réttindi samboxgaranna
Mannréttindi, persónuvernd, jafn-
ræði og jafnrétti, upplýsinga-
skylda, allt eru þetta mál sem
verða æ fyrirferðarmeiri í samfé-
lagsumræðunni eftir því sem árin
líða. Það er skylda stjórnmála-
flokkanna að móta skýra stefnu í
þessum málum og haga starfi sínu
í þeim anda. Þarna eru mörg álita-
mál. Gagnagrunnsmálið er dæmi-
gert um mál þar sem deilt er um
hve langt persónuverndin á að
ganga. Allir þekkja umræðuna um
hvaða munur er á mannréttindum
og félagslegum og borgaralegum
réttindum í lýðræðissamfélagi.
Jafnréttismál og jafnræðismál
skjóta upp kollinum æ oftar við úr-
lausn ýmissa málefna í samfélag-
inu.
Eitt fyrirferðamesta úrlausnar-
efni stjórnmála og atvinnumála er
byggðaþróunin í landinu. Það
verður ætíð að vera til umræðu
innan stjórnmálaflokkanna með
hverjum hætti er hægt að tryggja
farsæla þróun í þessum efnum til
frambúðar. Hér er um atvinnumál,
jafnréttis ogjafriræðismál að ræða.
Ekki skoxtux viðfangsefna
Það skortir ekki viðfangsefni þegar
stjórnmálaflokkur fer yfir stefnu
sína með tilliti til þeirra þjóðfélags-
breytinga sem orðið hafa. Auðvitað
er það takmark fyrir hvern stjórn-
málaflokk að hafa áhrif á þjóðfé-
lagsþróunina með stefnu sinni og
gera hugsjónir um framsækið
þjóðfélag í samfélagi þjóðanna þar
sem Iýðræði og félagslegt jafnræði
ríkir að veruleika.
STJÓRNMÁL Á NETINU
Alfred og ríMsstjómin
Björn Bjarnason, menntamálaráð-
herra, Ijallar á vefsíðu sinni um yf-
irlýsingar Alfreðs Þorsteinssonar
um framhald R-Iistasamstarfs og
æskilega vinstristjóm í landinu að
loknum næstu kosningum og segir
þar meðal annars:
„Oftar en einu sinni hefur þeirri
skoðun verið lýst hér á þessum síð-
um, að Alfreð Þorsteinsson sé
valdamesti maðurinn innan R-list-
ans, því að hann geti í raun sett
Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur
stólinn fyrir dyrnar, hvenær sem
honum sýnist. Þetta eigi ekki að-
eins rætur í því, að hann sé einn af
átta borgarfulltrúum, sem mynda
meirihluta R-listans og geti í krafti
þess ögrað samstarfsfólki sínu
heldur ekki síður vegna liins að
hann hefur skapað sér mikla
\aldaaðstöðu i Orkuveitu Reykja-
víkur, Línu.Neti og Innkaupa-
stofnun Reykjavíkurborgar. Sér-
staklega er það Orkuveita Reykja-
víkur, sem þarna skiptir miklu, því
að við veika fjármálastjórn R-list-
ans á borginni hefur borgarstjóri
orðið að reiða sig æ meira á tekjur
og ríkidæmi hinna gífurlega öflugu
orkufyrirtækja, rafinagnsveitunnar
og hitaveitunnar.
Osk Alfreðs Þorsteinssonar um
vinstristjórn annars staðar en í
Rcykjavík verður að skoða í öðru
samhengi en því, að ríkisstjórn
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks sé feig, enda ræður Alfreð
líklega litlu um það. Um er að
ræöa átök innan Framsóknar-
llokksins, sem eru ekki ný á nál-
inni en taka sífellt á sig skýrari
ínynd."
Og ennfremur segir mennta-
málaráðherra:
„Allreö er fyrst og síðast að ýta
undir ágreining innan Framsókn-
arflokksins og draga athygli að
mjög viðkvæmri stöðu flokksins,
sem byggist á því, að hann hefur
veriö í samstarfi innan R-listans,
þar sem flokkurinn hefur ekki not-
ið sín, þótt Alfrcö hafi gert það og
vilji engan spón missa úr eigin
aski."