Dagur - 16.12.2000, Qupperneq 5

LAVGARDAGVR 2 9. DF.SEMBER 2000 - 29
D&jur-
FRETTIR
Sammna synjað
Viðskiptaráðherra:
Vonast eftir annarri
niðurstöðu en dreg
ekki niðurstöðu Sam-
keppnisráðs í efa.
Löðrungur, kjafts-
högg og magalending
íyrir rikisstjómina
sagði stjómarand-
staðan.
Alþingi var kallað saman til
fundar klukkan 16.00 í gær eftir
að fundi hafði verið frestað um
hádegisbilið. Á síðdegisfundin-
um tilkynnti Valgerður Sverris-
dóttir viðskiptaráðherra að Sam-
keppnisráð hefði hafnað ósk
hennar og ríkisstjórnarinnar um
að sameina Landsbanka og Bún-
aðarhanka vegna þess að það
leiði til of mikillar samþjöppunar
og markaðsráðandi stöðu á til-
teknum mörkuðum.
Það eru markaðir fyrir innlán,
útlán, greiðslumiðlunarmarkaði
og markaðir fyrir verðbréf og
gjaldeyrisviðskipti. Samkeppnis-
ráð kemst að þeirri niðurstöðu
að samruninn hafi skaðleg áhrif
á samkeppni og brjóti í bága við
18. grein samkeppnislaga.
Valgerður sagist fagna því að
niöurstaða væri fengin. Hún
sagðist hafa talið að samruni
þessara banka væri besta leiðin
til að stuðla að hagræðingu á
fjármálamarkaðnum.
„Hins vegar hafði ég efasemd-
ir um samkeppnisþátt málsins og
kaus því að leggja til við ríkis-
stjórn að fenginn yrði forúr-
skurður Samkeppnisráðs í stað
þess að ganga til sameiningar og
fá úrskurð Samkeppnisráðs eft-
irá. Það var rétt leið,“ sagði Val-
gerður.
Hún sagðist hafa vonast eftir
annarri niðurstöðu en að hún
muni ekki draga niðurstöðu
Samkeppnis-
ráðs í efa.
Næstu skref
ríkisstjórnar-
innar verða að
sögn Valgerðar
að leggja fram
frumvarp á vor-
þinginu um
heimild til að
selja hlut ríkis-
ins í Lands-
banka og Bún-
aðarbanka.
Kjaftshögg
eða löðrung-
u r
„Eg veit ekki
hvort réttara er
að kalla niður-
stöðu Sam-
keppnisráðs kjaftshögg eða
rokna löðrung á ríkisstjórnina,
ekki er það rninna,1' sagði Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
VG í umræðunum í gær.
Stjórnarandstaðan talaði mjög
í þessum tón. Hún hældi og
þakkaði Samkeppsnisráði fyrir
framniistöðuna og fyrir að láta
þrýsting frá ríkisstjórninni ekki
buga sig. Niðurstaðan væri sigur
fyrir Iýðræðið og þjóðina í land-
inu.
Jóhanna Sigurðardóttir sagði
niðurstöðuna magalendingu fyr-
ir ríkisstjórnina og að Davíð
Oddsson hefði með henni fengið
sína lexíu. Hún sagði það hins
vegar alvarlega staðreynd að virði
bankanna tveggja hefði rýrnað
um á annan tug milljarða króna.
„Það sem hér gerðist er mikill
ósigur fý'rir ríkisstjórnina. Þetta
er ósigur fyrir viðskiptasráð-
herra. Þetta er hins vega sigur
fyrir neytendur f landinu, fyrir
lýðræðið í landinu og ekki síst
fyrir Samkeppnisráð, sem lét
ekki kúga sig. Þetta er hins vegar
feigðarflan sem er ósigur fyrir
skattborgarana í landinu vegna
þess að ríkisbankarnir hafa hríð-
fallið í verði við þetta. Eg dreg
forsætisráðherra og viðskiptaráð-
herra til ábyrgðar fý'rir það að
hafa rýrt eigur skattborgaranna
svo milljörðum skiptir," sagði
Ossur Skarphéðinsson og bætti
því við að Samfylkingin hefði
sagt þessi úrslit fý'rir en á það
hefði ekki veriö hlustað.
Stjórnarsinnar höfnuðu því al-
farið að um ósigur fyrir rfkis-
stjórnina væri að ræða. Hún
hefði farið hárrétt að í inálinu,
lagt fram spurningar og fengið
svör. Svo einfalt væri það nú.
Íslandsbanka-BBA færð
einokun
Sverrir Hermannsson sagði að
niðurstaðan kæmi sér á óvart og
að rangt hefði
verið farið að í
þessu máli. Nú
bæri að hraða
sölu á hlut ríkis-
ins í bönkunum.
Fyrri ræða for-
sætisráðherra fór
að mestu í það
eitt að skattyrðast
við Samfylking-
una. Hann sagði
hins vegar að rík-
isstjórnin hefði
getað farið öðru
vísi að í málinu.
Hún hefði getað
sett sérstök lög
um sameining-
una og komist
þannig fram hjá
Samkeppnis-
stofnun og hún hefði getað sam-
einað fyrst og látið síðan Sam-
keppnisráð fjalla um málið. En
það hefði ekki verið gert og því
væri hér ekki um neinn ósigur
fyrir ríkisstjórnina að ræða.
Hann sagði í síðari ræðunni að
Samkeppnisráð hefði með úr-
skurði sínum fært Islandsbanka-
FBA þá stöðu að vera ekki með
neina samkeppni á markaðnum.
Tímamótaúrskurður
Halldór Ásgrímsson sagði að
þetta væri tímamótaúrskuröur
og þess vegna ættu menn að taka
sér góðan tíma til þess að ákveða
næstu skref í málinu. Hann
sagði okkur í vanda stödd þegar
Valgerdur Sverrisdóttir tilkynnir tíðindin á þingi í gær. mynd: hari
staðið væri frammi fyrir stöðu
eins og þessari. Annars vegar
hvort hugsa ætti fý'rst og fremst
um eigur ríkissjóðs og fá sem
mest fyrir þær eða hvort hugsa
ætti fyrst og fremst um sam-
keppnisskilyrðin í samfélaginu.
Geir LI. Haarde sagði niður-
stöðuna engan áfellisdóm fyrir
ríkisstjórnina. Nú væru næstu
skref að undirbúa frumvarp sem
lagt \TÖi fram á vorþinginu um
að selja bankana.
Sighvatur Björgvinsson sagði
að forsætisráðherra mætti ekki
vera svona reiður út af niður-
stöðu málsins. Nú bæri mönn-
um að stíga varlega til jarðar,
bankasameiningin væri endan-
lega úr sögunni en gera þyrfti
ráðstafanir gegn fákeppni á
bankamarkaði.
Skammaði Samkeppnisráð
Vilhjálmur Egilsson sagði niður-
stöðuna engan áfellisdóm fý'rir
ríkisstjórnina en hann gagnrýndi
Samkeppnisráð harðlega fyrir
úrskurðinn. Hann sagði úrskurð-
inn óvandaðan og að hann væri
áfall fýxir Qármálamarkaðinn í
landinu. Hann sagði að það væri
eins og „þessir menn þekki ekki
debetkort," sagði Vilhjálmur.
Hann las síðan upp úr úrskurði
Samkeppnisráðs og gagnrýndi
hvert paragrafið á fætur öðru.
Fyrir þetta var hann skammað-
ur meðal annars af Lúðvík Berg-
vinssyni og Steingrími J. Sigfús-
syni. Menn voru sammála um að
nú þyrftu þingmenn og ráðherra
að leggjast yfir úrskurð Sam-
keppnisráðs, sem er um hundrað
blaðsfður, og skoða málin í róleg-
heitum. - S.DÓR
Skynsamlegt að
hafna samnma
Heillaskref að mati
SÍB að Samkeppnis-
ráð hafnaði banka-
samninanum. Hlut-
hafar hefðu grætt en
neytendur ekki. Fram-
gangan liggur undir
ámæli. Starfsmenn
hunsaðir í málinu.
Friðbert Traustason, formaður
Sambands íslenskra banka-
manna, segir að það hafi ekki
komið honum á óvart að Sam-
keppnisráð hafi hafnað samruna
Landsbankans og Búnaðarbanka.
„Ég var einn örfárra sem hef alltaf
haldið fram að þetta samræmdist
ekki samkeppnislögum og eins
var ég efins um að þetta væri vit-
urlegt skref," segir Friðbert.
Niðurstaða Samkeppnisráðs
kom hins vegar mörgum á óvart í
gær og telur stjórnarandstaðan að
ríkisstjórnin hafi með viðskipta-
ráðherra í forgrunni gengið of
hart fram í málinu. Friðbert er
ekki heidur hrifinn af aðferða-
fræðinni sem viðhöfð var. Hann
átelur sent dæmi að ekki skvldi
Friðbert Traustason, formaður SÍB:
Við vorum hunsuð í málinu.
hafa verið gefin út yfirlýsing í
upphafi ferilsins, þar sem starfs-
menn fengju eitthvað áþreifan-
legt í hendur. Venjan sé t.d. á hin-
um Norðurlöndunum að gefa út
slíka yfirlýsingu, þar sem segi að
ekki verði gripið til uppsagna
starfsfólks ef af samruna verði
heldur gefin 2-3 ár til að ná fram
hagræðingu og fækkun starfs-
manna.
„Ef þetta hefði verið gert, hefði
andinn orðið allur annar og betri
og ég verð að segja að hvað varð-
ar aðkomu stéttarfélagsins, sem
fer lögum samkvæmt með kaup
og kjör starfsmanna í bönkunum,
má segja að við höfum verið
hunsuð. Það kann aldrei góðri
lukku að stýra að reyna ekki með
öllum tiltækum aðferðum að hafa
starfsmennina og samtök þeirra
með í ráðum," segir Friðbert.
Ekki lækkað vexti
Markmiðið með sameiningunni
hafa jafnframt verið umdeild og
Friðbert sldpar sér í hóp þeirra
sem eru efins um að áætlanir við-
skiptaráðherra hefðu náð fram að
ganga. Hann telur að bankanir
hefðu þurft lengri tíma til að
sanna sig á markaði. Skammt sé
síðan þeir voru hlutafélagsvæddir
og það væri markaðarins að taka
ákvarðanir um breytingar. „Eg
trúi því ekki að þessi sameining
hefði leitt til minnkandi vaxta-
munar eða minni kostnaðar. I ná-
grannalöndunum benda allar töl-
ur til að það gerist ekki við svona
samruna. Hagur hluthafanna
batnar eitthvað, en ekki nevtend-
anna."
Ein rökin fyrir sameiningunni
voru þau að stóran banka þyrfti til
að standast samanburð á alþjóð-
legan mælikvarða en Friðbert gef-
ur lítið fyrir það. "Eg held hrein-
lega að við séum of lítil hér á Is-
landi til þcss að gera okkur vonir
um að spila einhverja stóra rullu
á alþjóðamarlcaði." - BÞ
Bankaráð Landsbankans kom saman í gær.
Gegn þrðuniiuii
I tilkynningu frá bankaráði
Landsbankans segir m.a.:
„Að mati bankaráðs og banka-
stjóra er það verulegt áhyggju-
efni ef fjármálafyrirtæki hérlend-
is geta ekki náð fram hliðstæðri
hagræðingu og orðið hefur í ná-
grannalöndum okkar. Slíkt skað-
ar samkeppnishæfni íslenska
fjármálamarkaðarins og getur
veikt íslensk fjármálafyrirtæki í
alþjóðlegri samkeppni.
Islenskir bankar búa nú þegar
við harðnandi samkeppni erlend-
is frá sem verður að taka tillit til
þegar lagt er mat á hvað skuli
talin markaðsráðandi staða. I
þessu sambandi má minna á að
vaxtamunur, sem er helsti tekju-
stofn íslenskra banka, hefur far-
ið minnkandi hlutfallslega und-
anfarin ár.“
Virðtr niðurstððima
Bankaráð Búnaðarbanka íslands
hefur sent frá séryfirlýsingu f til-
efni af niðurstöðu samkeppnis-
ráðs. I yfirlýsingunni segir:
„Búnaðarbanki íslands hf. virðir
niðurstöðu samkeppnisráðs og
mun áfram vinna að eflingu
bankans á öllum sviðum og leita
leiða til lækkunar á kostnaði við
þjónustu bankans.
Bankaráð og bankastjórar hafa
einnig f dag þakkað starfsfólki
bankans fvrir þá þolinmæði sem
það hefur sýnt síðustu vikur
rneðan beðið hefur verið niður-
stöðu samkeppnisráðs."