Dagur - 03.02.2001, Blaðsíða 8

32- LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001
LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001 - 33
FRÉTTASKÝRING
L.

FRÉTTIR
Harðnandi áróðiirsstríð
GUÐMUNDUR
RÚNAR
" . r HEIÐARSSON
'!■ / SKRIFAR
Framtíð Vatiismýrar.
Þverpólitískt. Ekki
einkamál borgarbúa.
Ný samtök gegn flug-
vellmum. 70% far-
þega uiii völlinu eru
laudsbyggðarfólk og
20% Reykvíkingar.
Aróðursstríðið um framtíð
Reykjavíkurllugvallar harðnar
með degi hverjum, enda styttist
óðfluga í að greidd verði atkvæði
um jiað hvort völlurinn eigi að
vera áfram í Vatnsmýrinni eða
ekki. Meðal annars verða stofnuð
ný samtök gegn flugvellinum í
dag, laugardag í Ráðhúsinu.
Samkvæmt skoðanakönnun DV
virðast flestir velja völlinn í Vatns-
mýrinni af jteim valkostum sem
fram hafa komið, eða 48,6% kjós-
enda á landsvísu. Athj'gli vekur jtó
aðeins 35% höfuðborgarbúa eru
fý'lgjandi núverandi stöðu vallar-
ins og 33% vilja flytja hann á
Löngusker sem bæjarstjóri Sel-
tjarnarnesbæjar telur að séu í eigu
bæjarins. Skoðanir landsbyggðar-
fólks eru þó meira afgerandi þar
sem 54,3% vilja hafa hann áfram í
Vatnsmýrinni.
Ilinsvegar virðist enn vera ein-
hver tími í að endanlegt útlit at-
kvæðaseðilsins verði ljós, en
stefnt er að því að flugvallarkosn-
ingin verði rafræn þann 17. mars
n.k. Það er því ekki enn vitað
hvaða möguleika fólk hefur um að
velja fyrir nýja staðsetningu á vell-
inum ef það vill hann hurt úr
Vatnsmýrinni eða hafa hann þar
áfram í breyttri mynd.
MiMir hagsmunir
Eins og gefur að skilja eru gríðar-
lega miklir hagsmunir í húfi í
þessu máli. Ekki aðeins fyrir borg-
ina heldur einnig fyrir lands-
byggðina, flugrekendur og ýmsa
aðra hagsmunahópa eins og t.d.
ferðajjjónustuna og nágranna-
sveitarfélög.
Síðast en ekki síst hefur ríkið
mikilla hagsmuni að gæta sem
þegar hefur lagt umtalsvert fjár-
magn til uppbyggingar á Reykja-
víkurflugvclli. Það er því viðhúið
að flugvallarmálið eigi eftir að
verða fyrirferðarmikið í fjölmiðl-
um næstu vikur hvort sem fólki
líkar betur eða verr. Málefnið er
ekki aðeins þverpólitískt og sjóð-
heitt heldur líka tilfinningalegt
fyrir marga.
Pólitískir andstæðingar R-list-
ans sjá líka sæng sína útbreidda til
að koma á höggi á borgaryfirvöld í
þessu máli, enda telja þeir að
væntanlegar kosningar séu algjör
skrípaleikur og illa staðið að öll-
um undirbúningi þar sem engin
veit eitt eða neitt. Þeir benda m.a.
á að samkvæmt aðalskipulagi eigi
völlurinn að vera í Vatnsmýrinni
til 2016 og því sé til lítils að kjósa
um framtíð hans árið 2001. Þess-
ari gagnrýni vísa borgaryfirvöld á
bug og benda á að atkvæðagreiðsl-
an sé vísir að því að fleiri stór
borgarmál verði sett undir dóm
borgarbúa í almennum atkvæða-
greiðslum.
Keinur á óvart
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri segir að jtað komi sér ekki
á óvart að í skoðanakönnun DV
séu flestir scm vilji Reykjavíkur-
flugvöll áfram í Vatnsmýrinni. Það
sé vegna þess að fólk hafi oft til-
hneigingu til að velja það sem það
þekkir. Hún vekur þó athygli á því
að í könnuninni kom fram að að-
eins 35% höfuðborgarbúa vilja
völlinn áfram í Vatnsmýrinni. Það
komi sér á óvart að það skuli ekki
vera hærra hlutfall.
Borgarstjóri segir að hin 65%
vilji eitthvað annað þótt þeir séu
ekki búnir að ákveða hvað það sé.
Þá sé stuðningur við flugvöll á
Lönguskerjum staðfesting á því
hvað kvikmyndin sé sterkt áróð-
urstæki fremur en eitthvað annað.
Borgarstjóri telur því að |tessi
könnun bendi til þess að atkvæða-
greiðslan geti farið á hvorn veginn
sem er.
Þverpólitískt
Þá finnst Ingibjörgu Sólrúnu jtað
vera eðlilegt að umræðan um
framtíð vallarins fari vaxandi með
áhugaverðri umfjöllun. Þá finnst
henni það einungis vera fagnaðar-
efni að borgarbúar taki þetta mál í
sínar hendur og stofni til samtaka
til að snúa öðrum á sitt band.
Hún segir að niðurstaða úr at-
kvæðagreiðslunni verði notuð
bæði við vinnu við svæðisskipulag
höfuðborgarsvæðisins og aðal-
skipulag borgarinnar.
Hún segist jafnframt reikna
með að afstaða borgarfulltrúa og
kjósenda R-Iistans sé þverpólitísk
til flugvallarins, þótt hún hafi ekki
gert neina könnun á því. Hinsveg-
ar sé órofa samstaða meðal borg-
arfulltrúa R-listans um það að
leyfa borgarbúum að ákveða fram-
tíð vallarins í atkvæðagreiðslu.
Kópavogur í fjölmiðlum
Aftur á móti finnst borgarstjóra
aðferðafræði bæjaryfirvalda í
Kópavogsbæ vera dálítið sérkenni-
leg í sambandi við þá kröfu þeirra
að fá að taka þátt í kosningunni. I
það minnsta segist hún ekki hafa
fengið neitt formlegt erindi um
það frá Kópavogsbæ né hafibær-
inn óskað eftir viðræðum um það
mál. Hún segir að þessi krafa
Kópsvogs sé meira í fjölmiðlum.
Aftur á móti bendir margt til
þess að það muni einungis borg-
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgar-
stjóri segir að það komi sér óvart
að aðeins 35% höfuðborgarbúa
skuli vilja völlinn áfram í Vatnsmýr-
inni, samkvæmt könnun DV.
arbúar fá að kjósa en afstaða ann-
arra verði fengin með skoðana-
könnun. Það sé þó háð því hvern-
ig spurningin verður lögð upp.
Hún minnir einnig á að sveitar-
stjórn Vartnsleysustrandarhrepps
hafí samþvkkt fyrir sitt leyti að
Hvassahraun verði einn af val-
kostunum.
Hagsmunahópar
Aðspurð um gagnrýni sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn á R-listann í
flugvallarmálinu segir borgarstjóri
að það sem geti kannski sameinað
þá, þótt þeir hafi sem einstakling-
ar margar skoðanir á málinu, sé
andstaða þeirra við atkvæða-
greiðslu. Það sé m.a. vegna jtess
að þeim líki það ekkert óskaplega
vel að verið sé að taka málið úr
höndum hagsmunahópa og setja
það í hendur almennings.
Hún bendir á að eftir þessa at-
kvæðagreiðslu þá muni fólk í
auknum mæli gera meiri lýð-
ræðiskröfu til þess að fá að greiða
Gunnar I. Birgisson formaður
bæjarráðs Kópavogs segir að
framtíö Reykjavíkurflugvallar sé
ekkert einkamál borgarbúa.
atkvæði um stór mál sem varða
allt samfélagið með einhverjum
hætti, borgina eða allt landið.
Hinsvegar segir hún að Sjálfstæð-
isflokkurinn kunni alltaf best við
það að málin séu í höndum hags-
munahópa sem þeim séu þóknan-
legir.
Ekki faglegt
A fundi borgarstjórnar í fyrrakvöld
gagnrýndi Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri flugmálayfir-
völd fyrir það að afskrifa flugvöll í
Hvassahrauni í Vatnsleysustrand-
arhreppi á grundvelli einhverra
rannsókna sem gerðar voru í
Kapelluhrauni fýrir 30 árum.
Borgarstjóri segir að Jjetta séu
ekki fagleg vinnubrögð. í því sam-
bandi bendur hún t.d. á að flug-
málayfirvöld hafi ekki gert at-
hugasemdir á sínum tíma þegar
þýskir sérfræðingar voru að vinna
með stýrihópnum um hugsanlega
valkosti fyrir nýjan flugvöll og
m.a. í Hvassahrauni.
Erna Hauksdóttir stjórnarmaður í
Hollvinasamtökum Reykjavikur-
flugvallar segir að atkvæðagreiðsl-
an verði óttalegur skrípaleikur.
Allir fái að kjósa
Gunnar I. Birgisson formaður
bæjarráðs Kópavogs áréttar þá
kröfu bæjarins að fá að taka þátt í
kosningu um framtíð flugvallarins
og einnig allir landsmenn. Hann
segir að þetta sé ekkert einkamál
Reykvíkinga þótt völlurinn sé inn-
an borgarmarka. Völlurinn sé
tenging landsbyggðar við höfuð-
borgarsvæðið og því hefur borgin
ákveðnum skyldunt að gegna í
þessu máli.
Sjálfur tclur hann að þarna sé
aðeins unt tvo kosti að velja, þ.e.
að völlurinn verði áfram í Vatns-
mýrinni eða í Keflavík sem yrði
verulega dýrara fyrir landsbyggð-
ina. Hinsvegar sé flugvöllur í
Hvassabrauni bara „bull“.
Hann bendir á að gríðarlegir
hagsmunir séu í þessu máli fyrir
höfuðborgarsvæðið. Þarna sé um
að ræða fjöldann allan af störfum
sem tcngjast flugvellinum svo
ekki sé minnst á ferðajtjónustuna.
Hann undrast því að R-listinn vilji
Andrés Magnússon í Samtökum
gegn flugvellinum undrast að Flug-
málastjórn sé að auglýsa eftir kynn-
ingarstjóra.
helst „slökkva" á jæssum flugvelli
og skuli í raun ekkert annað hafa
fyrir stafni en að standa fyrir svona
„leiksýningum." Sjálfur telur hann
að fólk verði að taka því þótt ein-
hver ójtægindi kunni að stafa af
vellinum í Vatnsmýrinni vegna
þeirra hagsmuna sem í húfi eru. Þá
sé viðhúið að allt önnur tækni verði
kominn til sögunnar í flugi árið
2016.
Hvar eru uinhverfissiimariiir?
Gunnar segir að jrað komi til álita
ef eitthvert vit sé í því að hafa völl-
inn áfram í Vatnsmýrinni en í
breyttri mynd. Hann undrast þó að
menn skuli vilja taka Vatnsmýrina
undir byggð og bendir á að hún sé
m.a. griðland fugla. „Hvar eru
þessir umhverfissinnar, Olafur F.
Magnússon og allt þetta vinstra-
gengi? Það heyrist ekkert í því þeg-
ar á að slátra griðlandi fuglanna.
Þeir flýja kannski í Kópavog þar
sem jieir eru velkomnir," segir
Gunnar I. Birgisson sem telur sig
Ólafur F. Magnússon borgarfulltrúi
segir að fullkomið ósamræmi sé í
málflutningi bæjaryfirvalda Kópa-
vogs í skipulagsmálum.
ekki vera minni umhverfissinna en
marga aðra.
Ósamræmi
Ólafur F. Magússon borgarfulltrúi
sjálfstæðismanna vísar þessum
ummælum samflokksmanns síns
til föðurhúsanna. Hann segir að til-
raunir forystumanna Kópavogsbæj-
ar til að koma höggi á sig séu grát-
broslegar í ljósi j)ess að fullkomið
ósamræmi sé í afstöðu þeirra til
skipulagsmála við Elliðavatn og
skipulagsmála í Vatnsmýrinni.
Sjálfur segist hann líta á höfuð-
borgarsvæðið sem eina skipulags-
lega heild og málflutningur sinn
hafi verið samkvæmur þeirri skoð-
un allt frá því hann hóf störf í borg-
arstjórn fyrir 10 árum.
Óttalegur skrípaleikur
Erna Hauksdóttir stjórnarmaður í
Hollvinasamtökum Reykjavíkur-
flugvallar sem vilja völlinn áfram í
Vatnsmýrinni segir að það sé degin-
um ljósara að áróðursstríðið um
framtíð flugvallarins muni fara
stigvaxandi á næstu viku. Hún tel-
ur að atkvæðagreiðslan sé „óttaleg-
ur skrípaleikur" þar sem verið sé að
etja borgarbúum saman. Síðast en
ekki síst bendir hún á að það Iiggi
ekki einu sinni fyrir um hvað eigi
að kjósa þótt verið sé að leggja fram
hinar og þessar skýrslur.
Hún gagnrýnir borgaryfirvöld
fyrir að bafa lítið samráð við flug-
rekendur sem eiga að nota völlinn.
Þessutan séu flugrekendur búnir
að benda á mörg flugtæknileg at-
riði sem koma í veg fyrir að hægt sé
að nota aðra kosti eins og t.d. í
Hvassahrauni í Vatnsleysustrand-
arhreppi og á Lönguskerjum.
Hún segir að í Hvassahrauni sé
veðurlag með þeim hætti að þyrlu-
flugmenn Gæslunnar fari þangað
til að æfa sig í að fljúga í miklum
vindi og á Lönguskerjum sé mikið
særok sem valdi tæringu flugvéla.
Hún telur að þetta mál sé allt ein
„vitleysa" af hálfu borgaryfin'alda,
enda séu þau búin að gera sam-
komulag við yfirvöld samgöngu-
mála að völlurinn verði í Vatnsmýr-
inni til 2016. Nær sé að skoða bet-
ur þær hugmyndir sem flugmálayf-
irvöld hafi sett fram um að færa
þungann af starfsemi flugvallarins
nær Öskjuhlíðinni.
Þá sé afstaða ferðaþjónustunnar
alveg skýr urn það að vilja ekki völl-
inn til Keflavíkur. Það sé m.a. vegna
þess að þá mundi innanlandsllugið
hreinlega detta niður. Hún vekur
jafnframt athygli á því að Reykvík-
ingar séu ekki nema 20% af farþeg-
um í innanlandsflugi. Hlutur lands-
byggðarinnar sé um 70% og erlenda
ferðamanna um 10%.
Ný samtök
I Ráðhúsinu í dag, laugardag, verða
stofnuð ný samtök sem hafa á
stefnuskrá sinni að berjast gegn
veru flugvallarins í Vatnsmýrinni.
Andrés Magnússon einn af að-
standendum þessara nýju samtaka
segir að þau verði að safna pening-
um til að standa straum af kostnaði
vegna birtingu auglýsinga og öðru
efni sem þau muni senda frá sér til
upplýsingar á stefnu sinni. Hann
vekur jafnframt athygli á því að
flugmálastjórn hafi verið að aug-
lýsa eftir kynningarstjóra. 1 því
sambandi bendir hann að fljótt á
litið sé ekki hægt að sjá það í lögum
um Flugmálastjórn að gert sé ráð
fyrir því að stofnunin þurfi að stan-
da fyrir einhvcrjum gífurlegum
kynningarmálum.
Högni Hoydaf varaforseti Lögþingsins, ráðherra sjálfstæðismála og fulltrúi Færeyja i norrænu samstarfi, segir að
nauðsynlegt sé að Færeyingar hafi fullt pólitískt og efnahagslegt sjálfstæði í sínu eigin landi og í kjölfarið eigi að
byggja upp nýtt og betra samstarf milli Færeyja og Danmörku þar sem komið er fram við Færeyinga á jafnréttis-
grundvelli.
Færeyingar munu
kjósa iiiii fuUveldi
Þjóðaratkvæða-
greiðsla um sjálfstæði
Færeyinga á að fara
fram í Færeyjum þann
26. inaí næstkomandi,
samkvæmt ákvörðun
meirihluta lands-
stjómar, Þjóðveldis-
flokks og Fólkaflokks
sem alls fengu 45,1%
atkvæða við síðustu
kosningar 1998.
Um 60% Lögþingmanna greiddu
tillögunni atkvæði. Stjórnarand-
staðan er á móti því að kosið verði
um málið.
I maí verður kosið um stefnu
færeysku landstjórnarinnar í sjálf-
stæðismálum, en samkvæmt
hcnni taka Færeyingar við stjórn í
öllum sínum málunt í áföngum til
ársins 2012. Þá er stefnt að því að
efna til til jtjóðaratkvæðagreiðslu
um að Færeyjar verði sjálfstætt
ríki. 1 kosningunum munu kjós-
endur svara fjórum spurningum,
það er að að öll yfirráð yfir fær-
eyskurn málum sem eru í hönd-
um Dana verði í höndum Færey-
inga í síðasta lagi 2012, hvort
stofna eigi sjóð sem á að tryggja
að að ekki skapist annað kreppu-
ástand í Færeyjum og að þar ríki
efnahagslegt sjálfstæði, jafnvel
þótt t.d. verði samdráttur í fisk-
veiðum; hvort Færeyingar geti
verið án milljarðs króna stuðnings
Dana samkvæmt núverandi sam-
kontulagi og að lokum hvort kjósa
eigi um fullkomið sjálfstæði Fær-
eyja árið 2012. Þannig munu fær-
eyskir kjósendur ganga tvisvar að
kjörhorðinu til að ákveða hvort
Færeyjar segi sig úr ríkjasam-
bandinu við Dani, og þá hvenær.
Högni Hoydal, varaforseti Lög-
þingsins, ráðherra sjálfstæðis-
mála og fulltrúi Færeyja í nor-
rænu samstarfi, segir að nauðsyn-
legt sé að Færeyingar hafi fullt
pólitískt og efnahagslegt sjálf-
stæði í sínu eigin landi og í kjöl-
farið eigi að byggja upp nýtt og
betra samstarf milli Færeyja og
Danmörku þar sem komið er
fram við Færeyinga á jafnréttis-
grundvelli. Færeyingar þurfi ein-
nig að skapa sér sess í samstarfi
Jrjóðanna. Aætlun sé uppi um að
skrifað verði undir milliríkja-
samning milli Færeyja og Dan-
merkur Jtar sem Danir viðurkenni
að Færeyingar ráði yfir sínú eigin
landi.
„Það eru margar ástæður fyrir
því að Færeyingar sækja eftir
sjálfstæði. Þar vegur þungt svo-
kallað „bankamál" Jiar sem dönsk
yfin'öld ákváðu að stórt tap banka
skyldu Færeyingar einir bera,“
segir Högni í samtali við Dag. En
málið dró frant í dagsljósið Jrá
Þóra Þóroddsdóttir: En margir
vilja að hér og nú verði sagt við
Dani takk og bless og unnið að
færeyskum framfaramálum í sam-
vinnu við aðrar þjóðir.
staðreynd betur en margt annað
að í kreppunni sem yfir Færeyjar
kom í byrjun síðasta áratugar
höfðu Færeyingar enga pólitíska
eða efnahagslega málsvara í Dan-
mörku. „Færeyjar hafa ekki orðið
neitt sjálfstæðari eftir heima-
stjórn, jivert á móti orðið háðari
dönsku fjármagni til þess að
halda samfélaginu gangandi.
Færeysku og grænlensku heima-
stjórnarlögin hafa eldd fært íbú-
unum rétt á yið Dani í Danmörku
og t.d. höfurn við engin áhrif á ut-
anríkisstefnu Ðana enda ekki tal-
að um dansk-færeyska-græn-
lenska ríkið. Það er ekki verið að
rísa sig lausan úr einhverju ríkja-
sambandi, það er misskilningur
að það sé til ríkjasamband þriggja
ríkja með sömu réttindi og sjálf-
stæði. Það er líka nauðsynlegt að
úrelt þjóðerniskennd stöðvi ekki
þróunina, en rnargir danskir
stjórnmálamenn hafa sagt að vilji
Færeyingar sjálfstæði, muni efna-
hagsleg aðstoð hætta strax og ekki
neinnar hjálpar þaðan að vænta
til okkar," segir Högni Hoydal.
Mál málanna
Þóra Þóroddsdóttir er gift Færey-
ingi, Martin Næs landsbókaverði.
Hún segir að ákvörðun lands-
stjórnarinnar sé mál málanna til
Færevjum í dag, og meginatriðið
sé að Færejingar taki smátt og
smátt Ijárhagslega ábvrgð á jní
sem fram fer í landinu. Stefnt sé
að því að tekið verði við málefn-
um kirkjunnar og dómsmálunum
árið 2005 og síðan við heilbrigðis-
kerfinu nokkru seinna, en |jannig
að við öllu hafi verið tekið árið
2010. A móti jjví verði Ijárhags-
styrkurinn frá Dönum skorinn
niður í áföngum. Meginforsendur
dönsku aðstoðarinnar telur Þóra
vera stuðning við félagsmála og
skólakerfið auk heilhrigðismála,
þó Færeyingar ráðstafi þeim fjár-
munum sjálfir.
Viðbrögð Dana
Hversu tnikil úhrif hefur væntan-
legur olíuauður á þessa ákvörðun?
„Olíuiðnaðurinn mun hafa
gríðarleg áhrif hér en það er ekki
reiknað með því í þessu. Það
verður bvrjað að bora næsta sum-
ar af þremur aðilurn. En undir-
búningur þess hefur jiegar haft
jákvæð efnahagsleg áhrif hér í
Færeyjum. Það fiskast vel og gott
fiskverð og þá er hér blómstrandi
búskapur með talsverðum hagn-
aði á fjárlögum. Paul Nyrup
Rasmussen, forsætisráðherra
Dana, segir að ákvörðun Færey-
inga skapi alvarlegt ástand, og
það kæmi mér ekki á óvart að
Danir tækju ekkert mark á niður-
stöðu kosninganna í maí ef tillag-
an verður samjiykkt. En margir
vilja að hér og nú verði sagt við
Dani takk og bless og unnið að
færeyskum framfaramálum í
samvinnu við aðrar þjóðir," segir
Þóra Þóroddsdóttir. - GG