Dagur - 23.02.2001, Blaðsíða 6

6 - FÖSTVDAGUR 2 3. FEBRÚAR 2001
Oagur
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: elIas snæland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Skrifstofur: strandgötu si, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVlK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Slmar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 kr. á mánuði
Lausasöluverð: iso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: valdemar@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Simar auglýsingadeildar: (REYKJAVfK)563-i6i5 Ámundi Ámundason
(REYKJAVÍK) 563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYRI)460-6191 Valdemar valdemarsson.
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 617KAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVlK)
Foringj akreppan
í fyrsta lagi
Foringjakreppa Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík tekur á sig
furðulegar myndir. Ymsir áhrifamenn innan flokksins í höfuð-
borginni sjá fram á ósigur í þriðju borgarstjórnarkosningunum
í röð nema einhver foringja flokksins taki að sér forystuhlut-
verkið í kosningunum sem fram fara á næsta ári. Þessi öfl hafa
í örvæntingu leitað til Björns Bjarnasonar, menntamálaráð-
herra, um að hann taki að sér að leiða kosningabaráttu Sjálf-
stæðisflokksins sem borgarstjóraefni.
í öðru lagi
Það ætti ekki að koma neinum á óvart að sjálfstæðismenn í
borginni leiti út fyrir raðir borgarfulltrúa sinna til að fá not-
hæfa forystu. Þvert á móti er slíkt rökrétt afleiðing þeirrar for-
ingjakreppu sem einkennt hefur borgarstjórnarflokk sjálfstæð-
ismanna allt frá því Davíð Oddsson lét af embætti borgar-
stjóra. Hvert borgarstjórnaefnið hefur tekið við af öðru án þess
að ná hylli meirihluta kjósenda. Ráða má af svörum mennta-
málaráðherra við fyrirspurn Dags og annarra ijölmiðla, að sú
tilhugsun lokkar að koma flokknum í Reykjavík til bjargar sem
frelsandi engill. Samt er með öllu óvíst að Björn Bjarnason
hefði árangur sem erfiði, þótt honum myndi vafalaust takast
að skerpa mjög pólitískar andstæður í borginni.
t þriója lagi
Pólitísk framtíð Reykjavíkur er fyrst og fremst í höndum þeir-
ra stjórnmálaafla sem standa að baki Reykjavíkurlistanum. Ef
Samfylkingin, Framsóknarflokkurinn og Vinstrihreyfingin-
grænt framboð bera gæfu til að endurnýja framboð R-listans
fyrir næstu kosningar undir forystu Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur, eru litlar líkur á að Sjálfstæðisflokkurinn nái
meirihluta á kjördag. Fari hins vegar svo að einhver þessara
flokka skorist úr leik og standi að sérstöku framboði, þá væri
sá hinn sami um leið að afhenda sjálfstæðismönnum lyldlinn
að borginni. Farsæl endurnýjun R-listasamstarfsins skiptir því
meira máli en það hvernig sjálfstæðismenn bregðast við for-
ingjakeppu sinni. Elías Snæland Jónsson
Bjössi á mjólkiirbílmun
Það hefur óneitanlega komið
blóði Garra á nokkra hreyf-
ingu að sjá að reykvískir sjálf-
stæðismenn eru nú komnir af
stað með að skrifa sína sérís-
lensku útgáfu af sögunni um
Súpermann eða Ofurmennið.
I íslensku útgáfu sögunnar er
Ofurmennið dagfarsprúður
skrifstofumaður eins og í upp-
runalegu útgáfunni, en þar
með eru beinar samsvaranir
milli upprunalegu útgáfunnar
og þeirrar reykvísku upp tald-
ar. Reykvíska sjálfstæðisútgáf-
an er að ýmsu leyti þjóðleg, því
hún er tilbrigði við
gamla lagið um
Bjössa á mjólkur-
bflnum, sem hann
Haukur Morthens
gerði ódauðlegt á
sínum tíma. Og Of-
urmaðurinn heitir
einmitt Björn, eða
Bjössi, og hann á að
koma og bjarga
vandræðaástandi Björn
sem skapast hefur —
hjá borgarstjórnar-
flokki sjálfstæðismanna.
Kona í vandræðum
Já, það má kannski líkja
ástandinu í borgarstjórnar-
flokknum við það að þar sé
kona með stóran krakkahóp
kominn út í miklar ógöngur og
þurfi nauðsynlega á aðstoð að
halda. Inga Jóna virðist ekki
hafa náð upp dampi, kannski
vegna þess að það eru svo
margar barnastjörnur í borgar-
stjórnarflokknuni, sem líka
viija vera foringjar. Þegar for-
inginn nær ekki óumdeildu
forræði yfir hópnum eru vand-
ræði á næsta leiti, svo ekki sé
talað urn Jregar annar hver
maður í borgarstjórnarflokkn-
um gengur með steinbarn í
maganum - og dreymir á nótt-
unni um að þeir verði sjálfir
foringjar ef þeir bara verða
nógu óþekkir við Ingu Jónu.
Nema hvað í svona stöðu þarf
að höggva á hnútinn og senda
einhvern með myndugleika á
vettvang og þar er komið að
þætti Ofurmannsins Bjössa á
mjólkurbílnum, sem kemur úr
menntamálaráðuneytinu með
aðra hönd á stýri.
Fataskiptin
En Bjössi er ekki bara með
aðra bönd á stýri, því bann
stígur líka bensínið í botn í
fyrsta gíri og slíkt er ekki ónýtt
þegar vinna þarf
sjálfa höfuðborgina
úr höndum óvinar-
ins. Garra er ekld
alveg Ijóst hvort
Bjössi verður látinn
taka ofan gleraug-
um og fara úr jakka-
fötunum í símaklefa
utan við ráðuneytið,
eða inni á baðher-
bergi í Ráðhúsinu
eða hvort hann fer
bara í bílstjórabún-
inginn áður en hann leggur af
stað. Enda gildir það einu því
reikna má með að við brúsa-
pallinn bíði reykvískir kjósend-
ur, jafnt karlar sem konur, eft-
ir Jivf að Ofurmennið leysi ]rá
út fjötrum. Og það er jú Jrá
sem Bjössi á mjólkurbílnum
kemur með lúðrablæstri fram
á sjónarsviðið, syngjandi bar-
áttusönginn sinn: „hann
Bjössi, Bjössi, Bjössi kvenna-
gull!“ Garri sér síðan fyrir sér
lokasenu í þessari niiklu
Súpermanssögu, Jregar þakk-
Iátir kjósendur og borarstjórn-
arflokkur Sjálfstæðisllokksins
(ýlgja Mjólkurbíla - Bjössa út í
sólarlagið! Spurning hvort Jrað
ætti ekki að fá Hrafn Gunn-
laugsson til að kvikmynda
Jressa snilld! -GARRI
Bjarnason
JÓHANNES
SIGURJÓNS
\ <fw.' SON
l- SKRIFAR
Sá sem þetta skrifar rámar í að
bafa lcsið fyrir ekki löngu um
lög á Ítalíu sem banna lán sem
bera hærri vexti en 9-10% og að
taka hærri vaxta sé skilgreind
scm ólögmæt okurlánastarfsemi.
Og ekki eru heldur óskaplega
ntörg ár síðan okurlánari var
dæmdur á Islandi fyrir að Iána
einstaklingum fé með 10-15%
vöxtum eða þar um bil.
Með þetta í huga er kannski
ekki undarlegt þó Jóhanna Sig-
urðardóttir alþingismaður leyfi
sér að tala um okur í tengslum
við yfirdráttarlán banka á Is-
landi, en Jiessi lán bera 22-23%
vexti. Og raunar hefðu ríkjandi
14% skuldabréfavextir einnig
fallið undir okur (ýrir fáum árum
hér á landi og gera ugglaust víða
erlendis.
Skammtimareddmgar
Jóhanna segir að bankarnir oti-
okurlánunum ótæpilega að ein-
Er okrað á íslenskuin hokmnun?
staklingum og auðveldi Jieim
mjög að taka slík Ián. A móti má
segja að bankarnir neyði engan
til að taka þessi lán. En |iví mið-
ur eru margir neyddir til þess og
notfæra sér þennan möguleika
til að bjarga fjármálun-
um fyrir horn í nokkra
mánuði. Síendurteknar
skammtímareddingar
eru enda reglan fremur
en undantekningin í
fjármálum einstaklinga
á Islandi. Og niður-
staðan oftar en ekki sú
að heildarvandinn vex
Jiar til við ekkert verður
ráðið og hús og aðrar
eignir lántaka og ábek-
inga fá að fjúka á upp-
boðum.
Siðleysi uppáskrifta er jafnvel
meira vandamál en meintir okur-
vextir og verður að afnema. Það
er útilokað annað en að banka-
stjórar viti það á stundum að til-
teknir lántakar eru ekki og verða
aldrei borgunarmenn viðkom-
andi lána og þau muni Jjvi' óhjá-
kvæmilega falla á uppáskrifara.
Bankastjórarnir eru sem sé ávallt
í betri aðstöðu til að afla upplýs-
inga um fjárhags-
stöðu lánþega en
þeir sem skrifa upp
á. Lánveiting við
sli'kar aðstæður er
siðleysi og óafsak-
anleg.
Lágvaxtaokui?
Margir notfæra sér
ágæta ráðgjafajijón-
ustu bankanna í
fjármálum og hafa
komið skikki
Jóhanna Sigurðardóttir.
a sm
ntál með Jreim hætti, a.m.k. þeir
sem kunna fótum sínum forráð í
þessum efnum. En viðkomandi
[rjónustufulltrúar bankanna cru
á vissan hátt í dálítið undarlegri
aðstöðu og raunar ofiar en ekki
báðum megin borðsins. Hagur
bankans og viðskiptavinarins fer
sem sé ekki alltaf saman og þjón-
ustufulltrúarnir geta auðvitað
ekki Jijónað tveimur herrum
frekar en aðrir. Og hvað skyldi
nú vega þyngra í ráðgjöfinni,
þegar hagsmurtir bankans og við-
skiptavinarins stangast á?
Og meðal annarra orða og aft-
ur að okurmálum. Væntanlega
er okur skilgreint í lögum sent
vaxtataka sem er verulega um-
fram ríkjandi markaðsvexti út-
lána. Menn voru dæmdir fyrir
okurlán fyrir að taka 9-10% vexti
fýrir fáum árum. Ilvað ef (jár-
sterkir einstaklingar fara nú af
stað og hefja að lána úr eigin
vasa með 12-20% vöxtum? Er
hægt að dæma mann fyrir okur
sem undirbýður bankavexti? Er
ekki einhver „Pálmi" á sveimi
sem getur stolnað „lána-bag-
kaup" til hagsbóta fyrir íslenska
alþýðu?
snuitla
svairaið
Er rétt aðflytja
RAIUK noríkir?
Jakob Bjömsson,
hæjarfulltníi Framsóknatflohhs á Ak-
ureyri.
„Miklar breyt-
ingar eru að
verða á skipan
orkuniála í land-
inu og rekstur
RARIK verður
ekki óbreyttur
áfram. Samein-
ing fyrirtækisins og Norðurorku
bér á Akureyri gæti fallið vel
saman og þannig náðst mikil
hagræðing. Minni hagsmunir
verða að víkja fyrir meiri og ég vil
alls ekki gera lítið úr því að
starfsmannamálin eru í þessu
sambandi erfið viðfangs, en þau
verða menn hins vegar að leysa
með þeim bestu meðölum sem
bægt er að nota við svona að-
stæður."
Jens Andrésson,
fonnadurStaifsmamiafélags ríkis-
stofna.
„Innan okltar vé-
banda er fjöldi
starfsmanna
RARIK í Reykja-
vík og þeirra
hagsmuna mun-
um við gæta.
Miðað við nýja
tækni þarf þessi starfsemi ekki
endilega að vera hér í borginni,
en Ijóst er óöryggi starfsmanna
raskar starfseminni. Menn skulu
li'ka hafa í huga að starfsmenn
sem komnir eru yfir miðjan
starfsaldur eru ekki endilega til-
búnir að rífa sig upp með rótum
og flytja norður í land. Eg vil að
við horfurn á hagsmuni starfs-
fólks RARIK í þessu sambandi,
en ekki endilega hlutverk stofn-
unarinnar eða orkupólítíkina í
Iandinu."
Guðmimdur Gunnarsson,
J'onnaðitrRSÍ.
„Rafiðnaðarsam-
band Islands
starfar á lands-
vísu og hefur
ekki skoðun á þvi'
hvar skrifstofur
RARIK eru stað-
settar. Það er
stjórnar íyrirtækisins að ákveða
með tilliti til hagsmuna fyrirtæk-
isins. Langflestir rafiðnaðar-
mcnn hjá fyrirtækinu sem eru
innan okkar vébanda eru búsett-
ir úti á landi, en skrifstofufólkið
niðri á Rauðárstíg er í öðrum
stéttarfélögum."
Einar Már Sigurðarson,
þingmaðitrSamJylkiiigar.
„Þó það nú væri.
RARIK er eitt af
þeim ríkisíyrir-
tækjum sem fýrir
löngu ætti að vera
búið að flytja út á
land því svo
skemmtilega vill
til að fýrirtækið á ekki einn einasta
viðskiptavin innan borgar-
marltanna. Þegar við bætist hag-
kvænti við samruna við Norðurorku
á Akureyri er flutningur norður ein-
boðinn og mun fálla vel að þeim
markmiðum að efla Eyjafjarðar-
svæðið sem mótvægi við Reykjavík í
byggðamynstri Iandsins."